کشاورزی در عصر جدید پیوند تنگاتنگی با با اسفاده از سموم و کود های شیمایی متنوع پیدا کرده است. به صورتی که در حالت معمولی نمی توان پرورش محصولی را بدون استفاده از این سموم متصور شد. ارزشمند شدن محصولات ارگانیک در جهان نشان از استفاده بی رویه از سموم در بخش کشاورزی است. کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی وظیفه بررسی آثار سوء این سموم بر گیاهان و جانوران را بر عهده دارد.
استفاده بی رویه از سموم و کود های شیمیایی به یک بحران تبدیل زیست محیطی تبدیل شده است. از بین رفتن گونه های جانوری و آلودگی بافت گیاهان از مهم ترین معایب سموم و کودهای شیمیایی هستند. پسماند سموم کشاورزی معمولا به روش های مختلفی وارد آب ها می شوند، بنابر این آبزیان بیش از سایر جانداران در معرض خطر قرار دارند. جانوران دیگر نیز در صورتی که در معرض سمپاشی و یا پسماند قرار بگیرند و یا از گیاهان آلوده تغذیه کنند، دچار مسمومیت می شوند.
علف کش گلایفوزیت یکی از معروف ترین علف کش های دنیا به دحساب می آید، این علف کش غیر انتخابی است و معمولا همه گیاهان سبز را از بین می برد. کارشناس گیاه پزشکی هنگام تجویز این سم از مخلوط کردن آن با کود اوره برای تاثیر گذاری بیشتر تاکید دارد. اما این سم بسیار خطرناک است و اثرات مخربی بر گونه های جانوری و گیاهان کشاورزی که در معرض سمپاشی قرار دارند می گذارد. این علف کش باعث آلودگی خاک نیز می شود. امروزه در جهان توصیه به استفاده بیش از حد این سم نمی شود و حتی تردید هایی در خصوص استفاده از این سم قدرتمند و مخرب وجود دارد.
اما تاثیر بارز تر استفاده بی رویه از سموم و کود های کشاورزی بر گیاهان و خاک نمایان می شود. از آنجا که گیاهان به صورت مستقیم از کود های شیمیایی تغذیه می کنند، استفاده بیش از حد آن ها باعث ورود مواد بیش از حد مجاز به به گیاهان و محصولات آنها می شود و علائم بیماری در گیاهان و محصولات آنها گاهی به وضوح مشخص می شود. البته تنها گیاهان کشاورزی در معرض این خطر نیستند و سایرپوشش های گیاهی نیز احتمال آلوده شدن را دارند. بررسی تاثیر سموم بر آلودگی گیاهان و جانوران را کارشناس رسمی گیاه پزشکی بر عهده دارد.
کارشناس دادگستری گیاه پزشکی همچنین وظیفه بررسی تاثیر سوء این سموم بر جانوران را نیز بر عهده دارد. برای مثال فرض کنید در یک منطقه به دلیل استفاده نادرست از سموم کشاورزی و دفع نادرست پسماند آن به آبزیان روخانه ها آسیب وارد شده باشد. وظیفه ارزیابی این آسیب بر عهده کارشناس گیاه پزشکی است. در صورتی که در این حوزه نیز اختلافاتی بروز کند کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی صاحب صلاحیت است. برای نمونه به اختلاف زیر توجه کنید.
فرض کنید که در اثر استفاده نادرست از سموم کشاورزی یک واحد پرورش طیور دچار خسارت شده باشدو صاحب تولیدی اقدام به شکایت از خاطی کند. در این موارد کارشناس مذکور باید به بررسی آثار سموم به طیور بپردازد تا به روند حل اختلاف کمک کرده باشد.
و یا فرض کنید در اثر سمپاشی فردی مزرعه همسایه وی دچار آسیب شده باشد. مثلا از سموم دفع آفات نباتی استفاده می کرده است که به دلیل ناسازگاری با محصول همسایه خسارتی به آن وارد شده است. همسایه اقدام به شکایت از فرد خاطی می کند، در این صورت کارشناس باید با مراجعه به مزرعه و اطلاع از نوع سم به میزان خسارت دقیقی دست پیدا کند تا با توجه به قیمت محصول میزان خسارت نهایی مشخص شود.
به طور کلی چند نکته را در خصوص استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمایی برای جلوگیری از مشکلات باید رعایت کرد. اول آنکه به توصیه گیاهپزشک مصرف شود. دوم آنکه به صورت بی رویه استفاده نشود و سوم آنکه در هنگام استفاده به دفع درست پسماند و همچنین شیوه سمپاشی صحیح دقت شود. بسیاری از اختلافاتی که در این حوزه بین کشاورزان اتفاق می افتند یا به دلیل سمپاشی غیر اصولی بوده است، مثلا سمپاشی کردن در باد باعث خسارت رساندن به مزرعه کسی شده و نیز مواردی می توان مثال زد که فردی عمدا اقدام به سمپاشی و آلوده کردن مزارع کشاورزی کرده است.
