همه شرکت‌هایی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با صنایع هوایی و فضایی مرتبط هستند برای دریافت مجوز فعالیت، باید صلاحیت‌های لازم برای تاسیس شرکت را داشته باشد. این مراکز اعم از شرکت های هوایی و فضایی، مرکز پژوهش و بررسی این صنایع، آزمایشگاه های هوایی و فضایی و غیره هستند.
در یادداشت های دیگری به صورت مجزا به نحوه تاسیس مراکز پژوهش و آزمایشگاه‌ها خواهیم پرداخت. آن چه برای ما در این یادداشت اهمیت دارد صلاحیت شرکت های هوایی و فضایی است که به صورت مستقیم در حوزه هوافضا فعالیت می‌کنند. کارشناس رسمی دادگستری هوافضا به بررسی صلاحیت این شرکت‌ها و همچنین طریقه اخذ مجوز آن‌ها خواهد پرداخت.
برای تاسیس یک شرکت هوایی چگونه باید موافقت نامه اصولی و مجوزهای لازم را دریافت کرد؟
در حال حاضر حساسیت های زیادی برای اعطای پروانه فعالیت شرکتهای هوایی اعمال می‌شود. شورای عالی هواپیمایی کشور به طور کلی دو نوع صلاحیت عمومی و تخصصی را برای درخواست کنندگان در نظر گرفته است. افراد و گروه‌هایی که قصد ورود به صنعت هواپیمایی را داشته باشند ابتدا باید موافقتنامه اصولی را از هواپیمایی کشور دریافت کنند. معمولا دو پیش شرط کلی برای دریافت این موافقتنامه وجود دارد؛ یکم توانایی تامین منابع و تجهیزات لازم و دیگری برخورداری از منابع مالی مناسب است.
درخواست کنندگان باید تابعیت جمهوری اسلامی، اعتقاد به دین اسلام، حداقل ۳۰ سال سن و حداقل مدرک کارشناسی مرتبط در این حوزه را دارا باشند. این شرایط البته به منزله شرایط عمومی است.
اما شرایط اختصاصی دریافت مجوز کمی پیچیده تر از شرکت است. شرکت ها باید بلافاصله بعد از دریافت موافقت اصولی اقدام به تعیین مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره کنند. مدیرعامل شرکت باید تجربه و تخصص کافی برای اداره یک شرکت هوایی را دارا باشد. برای مثال باید حداقل ۵پنج سال در صنعت هوایی کشور سابقه فعالیت معتبر داشته باشد و یا حداقل به یکی از زبان‌ها چون زبان انگلیسی تسلط کامل داشته باشد.
کارشناس دادگستری هوافضا در بررسی احراز صلاحیت این شرکت‌ها در دو مرحله نظارت‌های خود را انجام می‌دهد. مرحله اول بررسی اسناد و مدارک شرکت‌ها برای اخذ پروانه بهره برداری است اما این پروانه بهره‌برداری موقت است و برای دائمی کردن آن باید کارشناس رسمی هوافضا صلاحیت شرکت در مرحله دوم که معمولا بعد از گذشت یک سال صورت می‌گیرد را نیز تأیید کند. تایید صلاحیت در مرحله اول منوط به ارائه مدارک معتبر جهت اخذ پروانه است اما در مرحله دوم کارشناس به بررسی فرآیند کاری شرکت در طول دوره آزمایشی می‌پردازد.
درحال حاضر شرکتهای هواپیمایی وارش، سپهران، تفتان، فلی دبی، اطلس جت، ترکیش، قطر ایزرو، ماهان، کیش ایر، قشم ایر، ایران ایر، آسمان، تهران ایر و چند شرکت دیگر در صنعت هواپیمایی کشور مشغول به فعالیت هستند. برخی از این شرکت‌ها خارجی اند اما شرکت های بزرگ هواپیمایی جهان مانند لاین ایر، شرکت های چینی، هواپیمایی امارات و غیره حضور چندانی در کشور ندارد. یکی از معتبرترین شرکتهای هواپیمایی جهان یعنی قطر رزرو در ایران فعالیت گسترده ای دارد.
در حال حاضر شرکت های فضایی به صورت خصوصی در کشور ما فعال نیستند اما منع قانونی برای حضور آن‌ها و تاسیس شرکت‌ها وجود ندارد. برای تاسیس شرکت و یا حضور شرکت‌ها باید از سازمان فضایی ایران مجوز های لازم را ارائه دهد. در حال حاضر شرکتهای بزرگی مانند اسپیس ایکس، موم اکسپرس، روکت لب و شرکت های معتبر فضایی اروپایی و آمریکایی در جهان فعال هستند.
به طور کلی کارشناس هوافضا با بررسی صلاحیت‌ها و ارزیابی امکانات به بررسی درخواست‌های تاسیس شرکتهای هوایین و فضایی که از سوی افراد حقیقی و یا دولت صورت می‌گیرد می‌پردازد.
