در ایران پیش از اسلام موضوعات شاهانه ی بسیاری در هنر و ادبیات ایران مطرح بوده است که مورد مضمون سازی بسیاری از شاعران و هنرمندان قرار می گرفت. در عهد اسلامی نیز بازگشت به این نوع مضمون سازی و علاقه ی هنرمندان به آوردن مسائل مربوط به شاهان در آثار خود را مشاهده می کنیم، نمونه ی واضح این موضوع را می توان در شاهنامه های متعددی که در دوره ی اسلامی نگاشته شده اند جست و جو کرد.
علاوه بر این یکی از دلایل مهم حضور چهره های شاهانه در قالیچه های تصویری در عهد قاجار را می توان شرایط و موقعیت اجتماعی و فرهنگی و برخی پیشرفت های هنری خاص حاکم بر آن دوران دانست . مجموعه ی این عوامل سبب سرعت بخشیدن به تغییر و تحولات در صنعت قالیچه های تصویری می شد. مهم ترین دلیل اجتماعی حضور تصاویر بر قالیچه ها درین عهد رواج چاپ های سنگی و طراحی الگوهای مربوط بود که سبب مصور سازی نقوش و طرح ها می شد. بر اساس هنر چاپ سنگی هنرمند قادر بود تصاویر دلخواه خود را با ثبت بر روی الواح سنگی ماندگار کند. به دنبال رواج این هنر و ورود صنعت چاپ و عکاسی در روزگار ناصرالدین شاه و اقبال عمومی نسبت به آن ثبت تصویر چهره ها مورد توجه قرار گرفت.
همزمان با ورود صنعت چاپ به ایران، هنر نقاشی پرتره در غرب رایج بود. در هنر نقاشی پرتره، نقاش از چهره ی افراد مورد نظر نقاشی می کشید و حالات و ویژگی های چهره ی او را در نقاشی خود لحاظ می کرد. هنرمندان ایرانی نیز تحت تاثیر این هنر به خلق آثاری از چهره ی شاهان و صاحب منصبان و خانواده های آن ها می پرداختند. آثار نقاشی به جا مانده از عصر قاجاری نشان دهنده ی میزان اهمیت و توجه دربار به هنر پرتره و ثبت تصویر چهره ها است.
علاوه بر آنچه گذشت ، یکی دیگر از منابع الهام هنرمندان در عهد اسلامی در طراحی و تولید قالیچه های تصویری، طرح و نقوش مندرج بر دیوار قهوه خانه ها بوده است. از دیرباز در ایران متداول بوده است که بر دیوار قهوه خانه ها تصاویر مختلفی از چهره های حماسی یا پهلوانان ایرانی را می کشیدند که علاوه بر جنبه تزیینی و در شاهنامه خوانی ها از آنها استفاده می کردند.
این تصاویر مورد توجه طراحان نقشه ی قالیچه های تصویری قرار گرفته بود و سبب می شد آن ها در طراحی فرش از حضور چهره ها استقبال کنند. مجموعه ی این عوامل سبب می شد بافندگان فرش به نوعی خاص از طراحی و بافت فرش دست پیدا کنند که منجر به ورود چهره ی افراد در طرح و نقشه ی قالیچه ها شد.
اما نکته ی مهم و حائز اهمیت آن است که هر چهره ای شایستگی لازم برای قرار گرفتن در تار و پود فرش را پیدا نمی کرد و بافندگان عموما به دنبال بافت چهره ی شاهان دارای عظمت و پایگاه اجتماعی بالا در قالیچه های خود بودند تا علاوه بر این که مورد توجه شاهان قرار گیرند به قالیچه ی آن ها نیز ارزش دو چندان ببخشد.
در صورت نیاز به مشاوره ، طرح و پیگیری اختلافات در طراحی و تولید و فرش، ارزیابی و تعیین میزان خسارت و مسائل مربوط می توانید با کارشناسان دادگستری رشته فرش در ارتباط باشید.
