[ad_1]
فرش بافی و قالی در لرستان قدمتی دیرینه دارد. برخی از یافته های باستان شناسی در این منطقه این حقیقت را ثابت می کند. این هنر تا به امروز در میان این اقوام رواج دارد. یکی از دست بافته های این منطقه جاجیم است که به ماشته بافی نیز معروف است.
همانطور که گفته شد، قدمت این هنر در منطقۀ لرستان نشانگر این است که احتمالا مردم این نواحی ابزار این صنعت را خود تولید می کرده و در اختیار داشته اند. این بافت همچنین در میان اقوام دیگر مانند قشقایی ها نیز رواج دارد. همچنین در میان مردم ایلام و آذربایجان نیز بافت این صنعت دیده می شود. در استان لرستان در شهرهایی همچون خرم آباد و الیگودرز و … افراد به بافت این صنعت مشغولند.
جاجیم درگذشته نقش بقچۀ رختخواب را ایفا می کرد اما امروزه کاربرد آن وسیع تر شده، نه تنها به عنوان رومیزی، رومبلی ، روکرسی و پشتی، روفرشی بلکه همچنین به عنوان کیف و کمربند نیز استفاده می شود.
جاجیم بافی در لرستان دارای طرح ها، نقش ها و رنگ های مختلف و متنوع و زیبایی است. این صنعت در اقتصاد این منطقه نقش به سزایی دارد و هنرمندان زیادی مشغول به بافت آن هستند. علاوه بر آن، هنر یکی از عناصری است که هویت یک ملت را تعریف می کند. از آنجا که پشم و نخ از عناصر مهم این صنعت است، جاجیم بافی هنری است که خاستگاهی بیابان گردی وعشایری و چادرنشینی دارد. از مهمترین نخ های این هنر نیز نخ الوان است. با این حال، با رشد صنعت و همچنین کم شدن دامپروری و… امروزه در تولید جاجیم از نخ هایی با جنس پلی استر و آکریلیک نیز استفاده می کنند.
ماشته در صنعت نساجی به نوعی پارچه گفته می شود. وجه تسمیۀ آن مشخص نیست اما همان خصوصیات جاجیم را دارد. در دیگر نقاط کشور به این هنر جاجیم بافی گفته می شود و تنها در استان لرستان و کرمانشاه به ماشته بافی یا موج معروف است. از رایج ترین طرح های ماشته بافی در لرستان می توان به هشت خانه، گل پتویی، خانه پنجزایی و چهارخانه آب و درخت و نقش های راه راه اشاره کرد.
ماشته بافی دارای عناصری همچون دار، وردی، چرخ چله پیچی و پرخ ماسوره پیچی و ماکو و ماسوره است.
به چارچوبی که تارو پودها را بر آن میبافند دار گفته می شود.
برخلاف قالی بافی، ماشته بافی دارای رد است که تارهای چله را تقسیم میکند. این وردها باعث افزایش ضخامت این بافت شده و در پیچیدگی و زیبایی طرح ها به ماشته کمک می کنند. هر ورد دارای پدالی است که به پایه دار متصل شده و بافنده با پاهای خود آنها را جابه جا کرده و مشغول به بافت ماشته می شود.
در هنگام بافت، نخ را به دور ماسوره می پیچند و داخل ماکو قرار می دهند. ماکو از گوشه ها رد می شود و بافنده با استفاده از پاهای خود کار تقسیم تارها را با فشار بر پدال های ورد انجام داده و بافت انجام می شود. در هر رج دو ورد به کار میفتند و این عمل نقش ها را متفاوت کرده و به استحکام ماشته می افزاید. جاجیم در اندازه های مختلف بافته می شود.
