حکم قتل های خانوادگی چیست

حکم قتل های خانوادگی ، بسته به مصادیق آن ، از قبیل جرم کشتن فرزند توسط پدر یا مادر ، جرم کشتن پدر و مادر توسط فرزند ، جرم کشتن برادر و خواهر و نیز ، جرم کشتن زن یا شوهر ، متفاوت بوده و شامل مواردی از قبیل قصاص ، دیه و حبس تعزیری می باشد که بسته به عمد ، شبه عمد یا خطای محض بودن این قتل ها ، مجازات آن ، قابل اعمال خواهد بود .

برای مشاوره حکم قتل های خانوادگی

برای مشاوره حکم قتل های خانوادگی

قتل های خانوادگی ، اصطلاحی است که برای ارتکاب جرم قتل در میان اعضای یک خانواده ، مورد استفاده قرار می گیرد و مصادیق مختلفی دارد که از جمله آنها ، می توان به کشتن فرزند توسط پدر یا مادر ، کشتن پدر و مادر توسط فرزند و یا ارتکاب جرم قتل میان خواهران و برادران اشاره نمود .

بسته به اینکه کدام یک از قتل های مذکور رخ داده باشد ، در قانون ، مجازات های متفاوتی پیش بینی شده که از جمله آنها می توان به قصاص ، دیه و تعزیر اشاره نمود . به همین دلیل ، آشنایی با مجازات جرم کشتن فرزند ، پدر و مادر یا خواهر و برادر ، ضروری به نظر می رسد ؛ چرا که برخی ممکن است ، تصور کنند که به دلیل ارتکاب قتل در یک خانواده ، ممکن است مجازاتی چون قصاص برای آنها در نظر گرفته نشود ؛ اما همانگونه که خواهیم گفت ، در برخی موارد ، حکم قتل های خانوادگی ، قصاص یا اعدام است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم حکم قتل های خانوادگی را در ارتباط با مصادیق مختلف آن ، اعم از قتل فرزند توسط پدر و مادر ، قتل پدر و مادر توسط فرزندان ، قتل همسر و یا برداران و خواهران ، به تفکیک ، مورد بررسی قرار دهیم .

حکم قتل های خانوادگی چیست

یکی از جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد ، جرم قتل است که در کنار جرم ضرب و جرح ، آمار نسبتا وسیعی از آن را می توان ملاحظه نمود . قتل ، به معنای آن است که فردی ، به حیات دیگری آسیب زده و در یک معنای روشن ، اقدام به کشتن دیگری کند . جرم قتل را می توان در یک تقسیم بندی کلی ، به قتل عمد ، قتل شبه عمد و قتل خطای محض تقسیم بندی کرد که هر یک ، مجازات خاص خود را دارد .

اما بحث مهمی که در خصوص جرم قتل مطرح است ، قتل های خانوادگی است . در طی سال های اخیر ، اخبار مربوط به  مصادیق مختلفی از جرم قتل های خانوادگی در رسانه ها منتشر شد که وجدان عمومی جامعه را جریحه دار نمود . لذا ، پرداختن به این موضوع که منظور از قتل های خانوادگی چیست و این قتل ها چه حکمی دارند ، پر اهمیت است .

به طور کلی ، قتل های خانوادگی ، به آن دسته از قتل هایی گفته می شود که میان اعضای یک خانواده ، چه بستگان نسبی و چه بستگان سببی ، واقع شده و یکی از اعضای خانواده ، بنا به دلایل مختلفی همچون مسائل ناموسی ، اختلافات شدید خانوادگی ، اعتیاد ، فقر اقتصادی ، حسادت و کینه و یا بیماری های روانی ، یکی دیگر از اعضای خانواده را می کشد .

از جمله قتل های خانوادگی توسط خویشاوندان نسبی ، می توان به قتل فرزند توسط پدر یا مادر ، قتل پدر و مادر توسط فرزند و یا قتل خواهر یا برادر اشاره نمود و از مصادیق قتل خانوادگی میان خویشاوندان سببی ، می توان به قتل زن یا شوهر اشاره کرد که احکام قانونی مربوط به هر کدام از آنها ، در قسمت های بعد ، به تفصیل ، توضیح داده می شود .

لذا ، نکته مهمی که در خصوص مجازات یا حکم قتل های خانوادگی وجود دارد ، این است که چون اصطلاح قتل های خانوادگی ، مصادیق متنوعی دارد ، تبعا حکم قانونی یا مجازات در نظر گرفته شده برای آن نیز ، متفاوت خواهد بود . به عنوان مثال ، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر ، با مجازات جرم کشتن فرزند توسط مادر ، فرق دارد و به همین علت ، در قسمت های بعد ، حکم قانونی این نوع قتل ها را به تفکیک ، بیان خواهیم کرد .

حتما بخوانید: انواع قتل

حکم قتل فرزند توسط پدر

یکی از مصادیق قتل های خانوادگی که نسبت به سایر موارد ، از شیوع بیشتری نیز برخودار است ، کشتن فرزند توسط پدر است . قتل فرزند توسط پدر ، معمولا به خاطر مسائل ناموسی و یا اختلافات خانوادگی رخ می دهد . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که حکم قتل فرزند توسط پدر چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که حکم قانونی و مجازات کشتن فرزند توسط پدر و همچنین جد پدری ( پدر پدر ) در ماده 220 قانون مجازات اسلامی سال 1370 مقرر شده که بر اساس آن ، اگر پدر یا جد پدری ، فرزند خود را بکشند ، قصاص نمی شوند ؛ بلکه باید دیه قتل وی را به ورثه مقتول پرداخت کرده و همچنین ، به مجازات تعزیری نیز ، محکوم می شوند .

در ماده 612 قانون مجازات اسلامی ، در خصوص مجازات تعزیری کشتن فرزند توسط پدر ، مقرر شده است که اگر فردی ، دیگری را به قتل رسانده و به هر علتی قصاص نشود ، در صورتی که اقدام او ، موجب ایجاد اخلال در نظم و امنیت جامعه شود ، یا سبب تجری مرتکب یا دیگر افراد جامعه شود ، دادگاه ، وی را به مجازات حبس از سه تا ده سال محکوم می کند .

بنابراین ، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر ، حتی در صورت ارتکاب قتل عمدی ، قصاص یا اعدام نیست . بلکه پدر باید به ورثه فرزند ، دیه پرداخت کند و از آن جهت که یکی از موانع ارث ، قتل است ، خود پدر ، از آن ، بهره مند نمی شود . علاوه بر این ، پدر ، به مجازات تعزیری حبس از سه تا ده سال نیز محکوم می شود . اما این حکم ، صرفا مختص پدر است ؛ نه مادر . لذا در قسمت بعد ، حکم قتل فرزند توسط مادر را نیز ، توضیح می دهیم .

شرایط قصاص قاتل

حکم قتل فرزند توسط مادر

قتل فرزند توسط پدر ، اعدام ندارد ؛ بلکه پدر ، از باب اخلال در نظم جامعه و تجری دیگران ، به مجازات تعزیری حبس از ده تا سه سال محکوم می شود . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که حکم قتل فرزند توسط مادر چیست ؟ آیا مادر نیز ، در صورت کشتن فرزند ، از مجازات قصاص یا اعدام تبرئه می شود ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مادر ، همچون پدر ، دارای معافیت از مجازات اعدام نبوده و به همین دلیل ، در صورتی که مادر ، اقدام به قتل خانوادگی نسبت به یکی از فرزندان پسر یا دختر خود نموده باشد ، مانند سایر مجرمین ، به جرم وی رسیدگی شده و ممکن است ، در صورت وجود ادله اثبات قتل و اینکه قتل صورت گرفته ، از نوع قتل عمد است ، به مجازات قصاص یا اعدام محکوم شود که در صورت تقاضای اولیای دم ، این مجازات در خصوص وی قابل اعمال است .

اما اگر کشتن فرزند توسط مادر ، به صورت یک قتل شبه عمد بوده باشد ، حکم قانونی آن ، قصاص یا اعدام مادر نیست ؛ بلکه مستلزم پرداخت دیه توسط وی است . به علاوه اینکه ، اگر قتل فرزند توسط مادر ، به صورت خطای محض باشد ، ( مثل اینکه مادر ، در طی شب ، بر روی فرزند نوزاد شیرخوار خود غلتیده و او اشتباها بمیرد ) ، مجازات قتل خطای محض ، پرداخت دیه توسط عاقله یا خود وی می باشد .

گذشت از قصاص

حکم قتل پدر و مادر توسط فرزند دختر و پسر

در قسمت های قبل ، مجازات جرم کشتن فرزند توسط پدر و مادر را مورد بررسی قرار داده و حکم قانونی آن را بیان کردیم . در تکمیل موضوع قتل های خانوادگی ، می بایست قتل پدر و مادر توسط فرزندان پسر و دختر را نیز ، توضیح داده و بگوییم که اگر فرزند پسر یا دختر ، اقدام به کشتن پدر یا مادر خود کند ، چه مجازاتی در انتظار وی است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که قتل پدر و مادر توسط فرزندان ، اعم از پسر و یا دختر ، مشمول مجازات جرم قتل است . به طور کلی ، زمانی که فرزند پسر یا دختر ، پدر یا مادر خود را به صورت عمدی به قتل می رساند ، به تقاضای اولیای دم ، به قصاص یا اعدام محکوم می شود ؛ مگر اینکه اولیای دم ، رضایت دهند . اما در صورت وقوع قتل شبه عمد و قتل خطای محض ، می بایست دیه پرداخت شود .

جرم قتل عمد و مجازات آن

قتل توسط برادر يا خواهر

قتل توسط برادر یا خواهر نیز ، از جمله مواردی است که مصداق قتل های خانوادگی محسوب شده و در صورت اثبات موضوع ، مجازات و حکم قانونی مخصوص ، بر مرتکب ، اعمال می شود . اما سوال اینجاست که قتل توسط برادر یا خواهر چه حکمی دارد . به عبارت دیگر ، اگر شخصی برادر یا خواهر خود را بکشد ، حکم قانونی و مجازات آن چیست ؟

حکم قتل خانوادگی در مورد کشتن برادر یا خواهر نیز ، مشمول همان مجازات جرم قتل می باشد که در صورت عمدی بودن ، مرتکب ، به مجازات قصاص محکوم می شود و اگر هم اولیای دم از قصاص صرف نظر کرده و به پرداخت دیه رضایت بدهند ، صرفا به مجازات دیه محکوم خواهد شد . در صورتی هم که قتل برادر یا خواهر ، از نوع شبه عمد یا خطای محض باشد ، حکم قانون ، پرداخت دیه توسط مرتکب و یا عاقله است .

قتل خطای محض و مجازات آن

حکم کشتن همسر

علاوه بر قتل های خانوادگی میان خویشاوندان نسبی ، مثل پدر و مادر و فرزندان ، ممکن است زن یا شوهر ، با انگیزه های مختلفی ، اقدام به کشتن همسر خود نمایند . لذا سوالی که مطرح می شود ، این است که حکم کشتن همسر چیست و در صورتی که شخصی ، همسر خود را به قتل برساند ، به چه مجازاتی محکوم می شود ؟ پاسخ به این سوال را باید با تفکیک میان قتل زن توسط شوهر و قتل شوهر توسط زن داد .

در صورتی که زنی ، اقدام به کشتن همسر خود کند ، در صورت اثبات قتل عمد و درخواست اولیای دم شوهر ، به مجازات اعدام محکوم می شود ؛ مگر اینکه رضایت صاحب حق قصاص را با پرداخت دیه ، بگیرد . اما در صورتی که قتل ، شبه عمد یا خطای محض باشد ، زوجه ، اعدام نشده ، بلکه می بایست دیه شوهر را به اولیای دم مقتول ، پرداخت کند .

قتل زن توسط شوهر نیز ، مشمول همین حکم است ؛ مگر در خصوص قتل در فراش . بر اساس قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که مردی ، همسر خود را با مرد بیگانه ای در حال زنا ببیند و علم به تمکین یا رضایت زن داشته باشد ، می تواند هر دوی آنها را به قتل برساند و اگر زن ، مکره باشد ، صرفا می تواند مرد را بکشد . در این حالت ، قصاص یا اعدام و نیز ، پرداخت دیه از شوهر یا قاتل ، ساقط می گردد .

قتل شبه عمد و مجازات آن

کشتن برادر توسط برادر

سوالی که ممکن است مطرح شود ، این است که در قتل های خانوادگی ، حکم کشتن برادر توسط برادر چیست ؟ آیا در صورت قتل برادر توسط برادر ، قاتل به اعدام محکوم می شود یا اینکه حکم قانونی مجازات آن ، حکم دیگری است ؟

در پاسخ ، باید گفت که مجازات و حکم قانونی کشتن برادر توسط برادر نیز ، مانند سایر موارد قتل می باشد ؛ به این صورت که اگر قتل ، عمدی باشد ، مرتکب ، به قصاص محکوم می شود ؛ هر چند که معمولا در قتل های خانوادگی ، اولیای دم ، از قصاص قاتل خودداری می کنند و از قاتل گذشت می نمایند . گاهی هم ، ممکن است مطالبه دیه نمایند که در این صورت ، قاتل ، باید اقدام به پرداخت دیه به اولیای دم نماید .

همچنین اگر جرم کشتن برادر توسط برادر به صورت شبه عمد یا خطای محض باشد ، می بایست دیه پرداخت گردد . لازم به ذکر است که بر اساس ماده 612 قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که قتل ، از نوع عمد بوده و شاکی نداشته یا شاکی ، از قصاص گذشت کرده باشد ، در صورتی که این قتل ، منجر به اخلال در نظم عمومی شده و یا اینکه موجب تجری دیگران شود ، دادگاه ، قاتل را به مجازات حبس تعزیری از سه تا ده سال ، محکوم می نماید . گفتنی است که مجازات تعزیری مذکور ، در تمامی انواع قتل های خانوادگی ، جاری است .

موانع مسئولیت کیفری در جرم قتل

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم قتل های خانوادگی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم قتل های خانوادگی پاسخ دهند  .

سوالات متداول

1- حکم قتل های خانوادگی چیست ؟

حکم قتل خانوادگی بسته به مصداق آن از قبیل کشتن فرزند یا پدر و مادر یا خواهر و برادر و همسر و بسته به نوع قتل از قبیل عمد و غیر عمد متفاوت است که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

2- مجازات جرم کشتن فرزند چیست ؟

جرم کشتن فرزند صرفا توسط پدر مشمول قصاص یا اعدام نبوده و حسب مورد به پرداخت دیه و مجازات تعزیری حبس از سه تا ده سال محکوم می شود که برای آشنایی با جزئیات این موضوع می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .

3- مجازات جرم قتل همسر چیست ؟

در صورتی که شخصی همسر خود را عمدا بکشد به قصاص و اگر غیر عمد بکشد به پرداخت دیه محکوم می شود اما قتل در فراش توسط شوهر مشمول قصاص یا پرداخت دیه نیست که شرح این مطلب در متن مقاله ذکر شده است .

برای مشاوره حکم قتل های خانوادگی

برای مشاوره حکم قتل های خانوادگی