ارزیابی خسارت ناشی از سقوط هواپیما و سوانح هوایی توسط کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه هوایی

متاسفانه سوانح‌ هوایی به یک امر معمول و گریز ناپذیر تبدیل شده است. سوانحی چون سقوط، نقص فنی هنگام پرواز و یا سوانحی که هنگام فراز و فرود اتفاق می‌افتند. همواره پس از بروز چنین سوانحی مباحث زیادی در خصوص علل سقوط و همچنین میزان خسارت‌های وارد شده ایجاد می‌شود. کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه هوایی به بررسی این موضوعات می‌پردازد.

سقوط هواپیما در تهران، در مشهد، یاسوج، اتیوپی، اوکراین و غیره. همیشه این اخبار نگران کننده هستند و افراد زیادی به دنبال چرایی ماجرای سقوط هستند و در مواردی حتی محل سقوط هم مشخص نیست و تیم‌های مختلفی برای شناسایی محل سقوط و پیدا کردن هواپیما و بالگرد اعزام می‌شوند.

اما در کنار اهمیتی که این موضوعات دارد ارزیابی خسارت‌های ناشی از یک سانحه و سقوط نیز بعد دیگری از این حوادث است که عمدتا هم مورد توجه اذهان عمومی قرار نمی‌گیرد اما یک مسئله مهم در سوانح هستند. کارشناس دادگستری وسائط نقلیه هوایی وظیفه ارزیابی میزان خسارت وارده در این موارد همچنین ارزیابی خسارت وارده بر فرودگاه‌ها و سایر تجهیزات هوایی را بر عهده دارد.

علت بروز سوانح هوایی چیست؟ از نظر کارشناس رسمی وسائط نقلیه هوایی حداقل سه دلیل را می‌توان در خصوص سقوط یک پرنده ابراز کرد. دلیل اول و شایع نقص فنی هواپیما است. در بسیاری از موراد استفاده از قطعات بی کیفیت و از کار افتادگی بعضی از قطعات مهم هواپیما مانند قطعات کنترلی، ملخ‌ها، بیچ کرافت، پیپر، موتور، صفحات رایانه‌ای، جی پی اس‌ها، صفحات الکترونیکی و حتی لاستیک‌ها زمینه سقوط را فراهم می‌کنند.

دلیل دوم در تغییرات آب و هوایی است. گاهی رعد و برق و صاعقه و باران زمینه اختلال در سیستم کنترلی هواپیما و یا حتی آسیب رسیدن به بدنه هواپیما را فراهم می‌کند که این موضوع نیز در بیش از سی درصد سوانح هوایی دلیل اصلی بروز حادثه بوده است.

دلیل سوم را باید در فراز و فرود نامناسب دانست. ورود و خروج نامناسب و گاها اشتباه به باند‌های پروازی است. احتمالا سانحه برخورد هواپیما‌ها در سال 96 را به خاطر داریم. عدم توجه به هشدار‌های برج مراقبت و بی توجهی به علائم ایمنی و ورود غیر مجاز به باند فرود زمینه بروز حوادث زیادی را فراهم کرده است.

در کنار این موراد می‌توان به صد‌ها دلیل دیگر که مربوط به خلبان، هواپیما، برج مراقبت و یا ساختار فرودگاه هاست نیز اشاره کرد اما در ادامه به ارزیابی خسارات ناشی از سقوط می‌پردازیم. جعبه سیاه هواپیما در مواردی که سانحه بسیار شدید باشد علت سقوط را مشخص می‌کند اما تعیین ارزیابی بر اساس نوع سانحه متفاوت است.

گاهی هواپیما بر فراز آسمان دچار سانحه می‌شود و در این موراد معمولا تمام سرنشینان و کل هواپیما از بین می‌رود و خسارت هم بر حسب میزان ارزش هواپیما، افرادی که در آن حضور داشته‌اند و اشیائی که در اختیار آن‌ها بوده مشخص می‌شود. اما در موارد فرود معمولا هم خسارت کمتری به هواپیما و هم به سرنشینان وارد می‌شود. در این مواقع کارشناس وسائط نقلیه هوایی به ارزیابی هواپیما و همچنین باند فرود می‌پردازد. این که چه میزان از هواپیما تخریب شده‌است، امکان تعمیر و ساختن هواپیما به چه میزان است و از سوی دیگر خساراتی که باند و فرودگاه وارد شده است مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

در خصوص هواپیما‌های شخصی نیز وضعیت به همین منوال است. اما اگر هواپیما به هیچکدام از این دلایل سقوط نکرده باشد چگونه باید خسارت را ارزیابی و علل حادثه را مشخص نمود؟ برای مثال ممکن است هواپیمای شخصی شما در یک باند پروازی به دلایل نامعلوم دچار سانحه شده باشد و شما اقدام به شکایت از مسئولین آن مقر کنید. در این موارد کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه هوایی به بررسی محل حادثه و هواپیما یا جت مذکور می‌پردازد و میزان و نوع خسارت وارد شده را مشخص می‌کند.

در مواردی نیز ممکن است دلیل سقوط ناکارآیی قطعه‌ای خاص در هواپیما اعلام شود. فرض کنید که شرکت هواپیمایی یک قطعه مانند ابزار کنترل خود را از شرکتی خریداری کرده است اما از کار افتادن این قطعه باعث قطع شدن ارتباط پروازی و سقوط هواپیما شده است به همین دلیل کارشناس مذکور در ارزیابی خود علاوه بر تعیین میزان خسارت به این مورد هم برای بررسی توسط دادگاه اشاره می‌کند.ش