میوه‌ها یکی از مصارف عمده انسان به حساب می‌ایند و با توجه به ویتامین‌های مختلفی که دارند بسیار مورد استقبال هستند. این محصولات باغی امروزه دارای اهمیت فوق العاده اس هستند و چون محصولات غذایی یک کالای ضروری به حساب می‌آیند که نقش عمده ای در تامین امنیت غذایی هر کشوری دارند. برآورد میزان محصولات باغی از جهات مختلفی اهمیت دارد که کارشناس رسمی دادگستری باغبانی در این یادداشت به بررسی آن‌ها می‌پردازد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی محصولات باغی به وسیله ماهواره‌ها و اطلاعاتی که سازمان جهاد کشاورزی در خصوص میزان استفاده از سموم و کود‌ها ثبت می‌کنند، محاسبه می‌شوند. برآورد به صورت منطقه ای انجام می‌شود تا کارشناس بتواند عوامل دخیل در تولید هر منطقه را به خوبی در نظر بگیرد. برای مثال اگر قرار است میزان تولید گردو در سال 97 را محاسبه کنند، باید حتما خسارت سرمای بهاره استان‌هایی مثل همدان و قزوین را در نظر بگیرند.
تعیین میزان محصولات باغی به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های قیمت باغات و همچنین تعیین اجاره بهای آن‌ها اهمیت دارد. موارد زیادی پیش می‌آید که نیاز است تا قیمت دقیق یک باغ ارزیابی شود. کارشناس دادگستری باغبانی با توجه به تخصصی که دارد باید قیمت باغ را با توجه به میزان محصولات آن مشخص کند و یا به همین روش اجاره بهای آن را تعیین کند.
مورد دیگر درباره اهمیت برآورد میزان محصولات باغی موضوعی است که در مقدمه اشاره گذرایی به آن کردیم. همواره کشور‌ها تلاش می‌کنند تا در حوزه داخلی خود نیاز‌ها را برطرف کنند و به اصطلاح خودکفا شوند. خودکفایی در بازار میوه تنها از راه برآورد کردن میزان محصولات در سطح کشور امکان پذیر است. برای مثال باید مشخص شود که سالانه به چه میزان سیب تولید می‌شود و آیا این میزان پاسخگوی مصارف داخلی است یا خیر. در صورتی که کارشناس باغبانی از ضعف تولید در حوزه ای گزارش دهد، باید زمینه‌ها برای بهره برداری بیشتر در آن فراهم شود.
سومین مسئله ای که در برآورد میزان محصولات اهمیت دارد، این است که برآورد نوعی آسیب شناسی از سیستم باغداری نیز به حساب می‌آید. برای مثال در صورتی که در کشور صد هزار هکتار باغ انار وجود داشته باشد و میزان تولید در هر سال هم سیصد هزار تن باشد، نشانه های نادرست بودن سیستم باغداری در کشور به وضوح از این آمار پیداست و باید برای اصلاح الگوی باغبانی چاره‌ای اندیشید.
نکته چهارم درباره اهمیت برآورد میزان تولید، جلوگیری از هدر رفتن محصولات باغی و برنامه ریزی برای کنترل قیمت بازار در مواقع حساس مانند شب عید است. در صورتی که اطلاعاتی در خصوص میزان تولید محصولات نداشته باشیم، کمبود یک میوه باعث گرانی و التهاب در بازار و نارضایتی مردم می‌شود. در صورتی که محصولات بیش از مصرف داخلی تولید شوند باید با دریافت اطلاعات درست زمینه صادرات آن‌ها را فراهم کرد در غیر این صورت باغداران متحمل ضرر می‌شوند و بسیاری از سرمایه‌های کشور دور ریخته می‌شود.
به طور کلی برآورد میزان محصولات باغی توسط کارشناس رسمی دادگستری باغبانی از 5 جهت اهمیت دارد. تعیین قیمت باغات و اجاره بهای آن‌ها، حل اختلافات حوزه باغبانی، برآورد اختلاف در مصرف و تولید، اصلاح الگوی باغبانی و کنترل بازار میوه.
