قرار موقوفی اجرای حکم ، قراری است که صدور آن، منجر به متوقف شدن اجرای حکم قطعی دادگاه می شود . موارد و شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، شامل گذشت شاکی ، نسخ قانون ، فوت متهم ، عفو متهم ، اعتبار امر مختومه داشتن پرونده کیفری و مواردی از این قبیل است . از جمله آثار این قرار ، می توان به توقف اجرای حکم اشاره نمود ؛ اما ضرر و زیان شاکی نیز باید پرداخت شود .
برای مشاوره قرار موقوفی اجرا
برای مشاوره قرار موقوفی اجرا
هنگامی که دادگاه ها ، به دعاوی حقوقی و کیفری رسیدگی می کنند ، موظف هستند که حکم نهایی را صادر کرده و تکلیف نهایی دعوی را مشخص نمایند . علاوه بر صدور حکم در دعاوی ، دادگاه ها ، تصمیمات دیگری نیز اتخاذ می کنند که بعضا ، بر سرنوشت دعوی ، اثرات عمده ای دارند و به اصطلاح حقوقی ، تحت عنوان ” قرار ” شناسایی می شوند .
یکی از انواع قرارهایی که دادگاه ها در مورد پرونده های کیفری صادر می کنند ، قرار موقوفی اجرا می باشد که در موارد و شرایط مشخصی ، موجب می شود که اجرای مجازات ، متوقف شود که این موضوع ، آثار عمده ای بر وضعیت پرونده متهم خواهد گذاشت ؛ لذا برای استفاده از مزایای صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، می بایست با شرایط و موارد صدور آن بر اساس قانون ، آشنا شویم .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که قرار موقوفی اجرای حکم چیست و موارد صدور آن ، بر اساس قانون کدامند . در ادامه نیز ، شرایط صدور این قرار و آثار آن را ذکر کرده و در خاتمه ، نحوه اعتراض به قرار موقوفی اجرا را شرح خواهیم داد .
قرار موقوفی اجرا چیست
در موارد متعددی ، رسیدگی دادگاه به پرونده های حقوقی و کیفری ، منجر به صدور حکم می شود . اما این امکان نیز وجود دارد که دادگاه ، تصمیم خود را در قالب قرار ، صادر نماید که با حکم ، متفاوت است . البته ، باید در نظر داشت که قرارهای صادره توسط دادگاه و دادسرا ، همه به یک صورت نیستند و آثار یکسانی ندارند . به همین دلیل ، انواع قرارها را می توان شامل قرارهای اعدادی یا مقدماتی ، قرارهای قاطع دعوی و قرارهای شبه قاطع دانست که هر یک از آنها ، انواع و اقسام خاصی دارند .
یکی از انواع قرارهایی که در قانون ، مورد پیش بینی قرار گرفته است ، قرار موقوفی اجرای حکم است که با قرار موقوفی تعقیب متهم ، ارتباط تنگاتنگی دارد . قرار موقوفی اجرای حکم ، به موجب ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری ، ذکر گردیده و موارد و شرایط صدور آن ، بیان شده است . با توجه به این ماده ، در این قسمت ، به بررسی این سوال می پردازیم که قرار موقوفی اجرای حکم به چه معنا است .
فرض کنید که دادگاه ، یک حکم قطعی صادر کرده است و قرار است به زودی ، حکم صادره اجرا شود ؛ اما بنا به دلایلی ، در مرحله اجرای حکم ، موارد و شرایطی به وجود می آیند که امکان اجرای حکم به نحو مطلوب ، وجود ندارد . در چنین حالتی ، قانونگذار ، این امکان را پیش بینی کرده است که با صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، اجرای مجازات در مورد آن ، متوقف شود .
پس در پاسخ به این سوال که قرار موقوفی اجرای حکم چیست ، باید گفت که اگر بنا به شرایط ذکر شده در قانون آیین دادرسی کیفری ، اجرای حکم امکان پذیر نباشد ، قاضی بخش اجرای احکام کیفری ، می تواند قرار موقوفی اجرای حکم را صادر نماید و به این ترتیب ، اجرای مجازات ها در خصوص مرتکب ، متوقف خواهد شد .
بنابراین ، می توان گفت که قرار موقوفی اجرای حکم ، بر خلاف قرار موقوفی تعقیب ، ناظر بر زمانی است که در مرحله اجرای حکم مجازات ، مواردی مطرح شود که امکان اجرای حکم وجود نداشته باشد و قاضی اجرای احکام ، این قرار را صادر می نماید . اما قرار موقوفی تعقیب که توسط قاضی دادگاه صادر می شود ، ناظر بر وجود یکی از موارد مذکور در قانون ، قبل از صدور حکم و اجرای مجازات است . به همین دلیل ، در قسمت های بعد ، شرایط و موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم را مورد بررسی قرار می دهیم .
حتما بخوانید: قرار چیست و انواع آن
موارد صدور قرار موقوفی اجرا
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که قرار موقوفی اجرای حکم چیست . همانطور که اشاره شد ، با صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، توسط قاضی اجرای احکام ، بنا به موارد و شرایط ذکر شده در قانون ، اجرای مجازات متوقف می شود که البته این موضوع ، آثار حقوقی خاصی نیز دارد . به همین دلیل ، در این قسمت ، به بررسی این مطلب می پردازیم که موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم کدامند ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری ، به تفصیل ذکر شده است . بر اساس این ماده ، تعقیب و رسیدگی به دعاوی کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین ، اجرای مجازات های کیفری ، موقوف نمی شوند ، مگر در موارد زیر :
فوت محکوم علیه یا متهم ؛
گذشت شاکی یا مدعی خصوصی ؛ البته در مورد جرایم قابل گذشت ؛
شمول عفو در خصوص مرتکب جرم ؛
نسخ شدن مجازاتی که در قانون ، برای آن فعل یا ترک فعل مقرر شده است ؛
شمول مرور زمان در مواردی که قانون ، پیش بینی نموده است ؛
توبه نمودن متهم ، در جرایمی که قانون ، توبه متهم را مقرر داشته است ؛
مشمول اعتبار امر مختومه شدن شکایت مورد نظر .
قرار موقوفی تعقیب و موارد صدور آن
شرایط صدور قرار موقوفی اجرا
در قسمت قبل ، به بررسی این مطالب پرداخته شد که قرار موقوفی اجرای حکم چیست و بر اساس قانون ، در چه مواردی قرار موقوفی اجرا صادر می شود . اما سوال دیگری که در همین ارتباط ممکن است مطرح شود ، آن است که شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم چیست و به عبارت دیگر ، در چه شرایطی ، اجرای حکم صادره ، موقوف خواهد شد ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از شرایط صدور قرار موقوفی اجرا ، فوت متهم یا محکوم علیه است ؛ یعنی در شرایطی که متهم یا فردی که قرار است مجازات شود ، فوت کند ، دیگر حکم ، قابل اجرا نخواهد بود . لذا موت فرضی متهم نیز ، به نوعی منجر به موقوفی اجرای حکم می شود . باید در نظر داشت که فوت شاکی یا مدعی خصوصی ، منجر به صدور قرار موقوفی اجرا نخواهد شد .
گفتنی است که طبق قانون آیین دادرسی کیفری ، در صورتی که فرد متهم ، محکوم به پرداخت دیه شده باشد و فوت نماید ، قاضی اجرای احکام کیفری ، در صورتی که شاکی تقاضا نماید ، می تواند دیه را از ماترک وی استیفا نموده و به شاکی ، پرداخت کند .
یکی دیگر از موارد صدور قرار موقوفی اجرا ، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی ، به موجب ماده 100 قانون مجازات اسلامی است . لذا در شرایطی که یک جرم ، قابل گذشت باشد ، شاکی می تواند نسبت به محکوم ، گذشت نموده و اجرای حکم ، متوقف شود . البته ، در چنین شرایطی ، حق شاکی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم ، از بین نمی رود . گفتنی است که در جرایمی که غیر قابل گذشت هستند ، امکان صدور قرار موقوفی اجرای حکم به دلیل گذشت شاکی ، وجود ندارد .
از جمله شرایط صدور قرار موقوفی تعقیب ، زمانی است که متهم ، مشمول عفو شده و به نوعی ، بخشیده شود . در ماده 97 و 98 قانون مجازات اسلامی ، عفو متهم ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که به دو نوع خصوصی و عمومی است . بر اساس ماده 97 ، عفو عمومی که در جرایم تعزیری صادر می شود ، تعقیب و دادرسی را موقوف کرده و اگر حکم محکومیت صادر شده باشد، اجرای مجازات و آثار آن نیز موقوف می شود ؛ اما در پرداخت دیه تاثیری ندارد .
از دیگر شرایط صدور قرار موقوفی اجرا ، می توان به نسخ قانون اشاره نمود . بر اساس ماده 99 قانون مجازات اسلامی ، نسخ مجازات های قانونی ، موجب می شود که اجرای مجازات ، متوقف شود و دیگر قابل اعمال بر مرتکب نخواهد بود .
همچنین ، شمول مرور زمان ، یکی دیگر از شرایط صدور قرار موقوفی اجرا می باشد که موارد آن ، در ماده 107 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است . مرور زمان ، در صورتی منجر به موقوفی اجرای حکم قطعی تعزیری می شود که از تاریخ وقوع جرم تا مواعد مشخص شده زیر ، تعقیب نشده باشد :
در جرایم تعزیری درجه یک تا سه ، با گذشت 20 سال ؛
در جرایم تعزیری درجه چهار ، با گذشت 15 سال ؛
در جرایم تعزیری درجه پنج ، با گذشت 10 سال ؛
در جرایم تعزیری درجه شش ، با گذشت 7 سال ؛
در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت ، با گذشت 5 سال .
همچنین ، توبه مرتکب در جرایم حدی و تعزیری از دیگر شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم است . بر اساس ماده 114 قانون مجازات اسلامی ، در جرایم مستوجب حد ، به جز جرم قذف و محاربه ، اگر متهم قبل از اثبات جرم توبه کند ، حد از وی ساقط می شود . در جرایم تعزیری درجه شش ، هفت و هشت نیز اگر متهم توبه نماید ، مجازات وی ساقط خواهد شد و در مورد سایر جرایم تعزیری ، منجر به تخفیف مجازات می شود .
همچنین ، در صورتی که یک پرونده ، قبلا مورد رسیدگی قرار گرفته و در مورد آن ، حکم صادر شده است نیز ، ممکن است قرار موقوفی اجرای حکم ، صادر گردد . چنین حالتی که تحت عنوان امر مختومه نامگذاری شده است ، منجر به عدم رسیدگی مجدد به پرونده و توقف اجرای مجازات مرتکب خواهد شد .
تاخیر و تعویق در اجرای احکام کیفری
آثار صدور قرار موقوفی اجرا
در قسمت های قبل ، به توضیح قرار موقوفی اجرای حکم ، موارد و شرایط صدور آنها پرداخته شد ؛ اما سوالی که در ارتباط با قرار موقوفی اجرا مطرح می شود ، آن است که صدور چنین قراری ، به لحاظ حقوقی ، چه آثار و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت ؟
در پاسخ به این سوال که آثار قرار موقوفی اجرای حکم چیست ، باید گفت که اصولا صدور قرار موقوفی اجرا ، این اثر عمده را دارد که اجرای حکم محکومیت متهم که قطعی شده است را متوقف می سازد . البته ، متوقف یا موقوف شدن اجرای حکم قطعی ، منجر به نقض سایر حقوق شاکی نشده و همانطور که اشاره شد ، در خصوص پرداخت دیه ، بر اساس قانون مجازات اسلامی عمل می شود .
علاوه بر اینها ، صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، این اثر را نیز دارد که منجر به زوال وصف مجرمیت و محکومیت کیفری متهم نمی شود ؛ به عبارت دیگر ، مجرم ، هنوز همان مجرم است و صرفا ، بنا به دلایلی ، اجرای حکم مجازات در مورد وی ، متوقف شده است .
یکی دیگر از آثار صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، آن است که اگر موقوف شدن اجرا ، به استناد رضایت یا گذشت شاکی صورت گرفته باشد ، دیگر شاکی نمی تواند از گذشت خود صرف نظر کرده و مجددا اقدام به پیگیری شکایت نماید ؛ چه این گذشت در مرحله رسیدگی و تعقیب جرم صورت گرفته و چه در مرحله اجرا بوده باشد .
قرار ترک تعقیب در آیین دادرسی کیفری
اعتراض به قرار موقوفی اجرا
همانطور که در قسمت های قبل گفته شد ، قرار موقوفی اجرای حکم ، منجر به توقف و عدم اجرای حکم دادگاه ، در مرحله اجرای حکم خواهد شد . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که آیا اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، امکان پذیر است ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا امکان اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، وجود ندارد . با این توضیح که ، قرارهای صادره از دادگاه و دادسرا که قابل اعتراض هستند ، در قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده و مهلت و نحوه اعتراض به آنها ذکر گردیده است ؛ اما در این میان ، اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، مورد پیش بینی قرار نگرفته است .
قرار منع تعقیب چیست و نحوه اعتراض به آن
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قرار موقوفی اجرا در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار موقوفی اجرا پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- قرار موقوفی اجرا چیست ؟
در صورتی که پس از صدور حکم قطعی توسط دادگاه امکان اجرای حکم بنا به دلایلی وجود نداشته باشد قاضی اجرای احکام می تواند قرار موقوفی اجرای حکم را صادر نماید که برای آشنایی با آن می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
2- موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم چیست ؟
در مواردی همچون فوت متهم یا گذشت شاکی یا نسخ قانون و مرور زمان و همچنین عفو متهم یا مشمول اعتبار امر مختومه شدن پرونده قرار موقوفی اجرای حکم صادر می شود که برای آشنایی بیشتر با شرایط آن می توانید مقاله را ملاحظه نمایید .
3- آثار صدور قرار موقوفی اجرای حکم شامل چیست ؟
از جمله آثار قرار موقوفی اجرای حکم می توان به توقف در اجرای حکم قطعی دادگاه اشاره نمود اما همچنان ضرر و زیان شاکی می بایست پرداخت شود که برای اطلاع از جزئیات این موضوع می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
برای مشاوره قرار موقوفی اجرا
برای مشاوره قرار موقوفی اجرا
