خوراک دام نقش بسیار مهمی در سلامت دام و فرآورده‌های آن دارد. در بسیاری از موارد استفاده بیش از حد از سموم و یا برداشت محصولات کشاورزی در زمانی که هنوز اثر سموم مختلف چون علف کش‌ها و آفت کش‌ها از بین نرفته است می‌تواند خسارت زیادی به واحد‌های دامی و فرآورده‌های آن وارد کند به صورتی که در سال گذشته در چند واحد دامی در اصفهان، تهران، کرج و شیراز در اثر تغذیه آلوده خسارات قابل توجهی به دامداران وارد شد.
در بررسی تاثیر خوراک دام بر بیماری دام؛ پیش از هر مطلبی باید دانست که بیماری های دامی میتوانند دلایل مختلفی داشته باشد. مصرف سم، اتساع زیادی شکمبه، عدم تعادل غذایی و خوردن خوراک نامناسب از جمله این دلایل است. برای بررسی دقیق هر کدام از این موارد باید از کارشناس رسمی دادگستری دامپروری و دامپزشکی کمک گرفت.
کارشناس رسمی دادگستری گیاهپزشکی برای بررسی تاثیر خوراک دارم بر بیماری دام باید تمامی موارد مانند: مصرف علوفه های آبدار و نامناسب، استفاده از علوفه هایی که کربن هیدارت های زیاد و خارج از استانداردی دارند، مسومیت های خونی و استفاده از داروهایی مانند: کورتیکواسترائید که موجب عدم توانایی راه رفتن و فلج شدن حیوان یا اسهال و پریتونیت دام میشود. باید توجه کرد دام هایی که میزان پروتئین زیاد از حدی مصرف کنند، باعث لامینیتیس و لنگی خواهند شد. این بیماری که از طریق تغذیه نامناسب به وجود می آید در گوساله ها بسیار شایع است. بخصوص گوساله های چهار تا شش ماه که بسبار آسیب پذیر تر هستند.
در ارزیابی تاثیر خوراک دام بر بیماری دام یکی از موارد مهم، استفاده از کربوهیدارت های زیاد و ناسازگاز است. زمانی که شکمبه که با باکتری گرم و منفی همراه است افول میکند، اسیدلاکتیک تولید می شود و هم زمان اندوکسین از دیوارهای سلولی دست به تجزیه میزنند. زمانی که اندوکسین، اسیدلاکتیک و هیستامین با هم ترکیب شوند، از طریق گردش خون به کوریوم وارد می شود که موجب بروز ناسازگاری و اختلال شدیدی در جریان خونی دام خواهد شد. اثرات این فرایند به زودی بروز نخواهد کرد، اما به مرور زمان اثرات منفی خود را بروز خواهد داد و موجب بیماری دامی خواهد شد.
از آنجایی که عمده تغذیه دام علوفه است؛ پس در تاثیر خوراک دام بر بیماری دام باید دقت کرد که علاوه بر ارزش غذایی علوفه، مصرف این تغذیه بدن دام را با کمبود موادی مانند ویتامین و پروتئن مواجه می کند. که میتواتد منشا بیماری های دامی باشد. برای جبران این کمبود دام باید از غذای های مکمل استفاده کرد. کنسانتره که از ترکیب چندین ماده تشکیل می شود، عذای مکمل دام است که با مصرف آن بسیاری از کمبود های دام جبران میشود و مانع بسیاری از بیماری ها خواهد شد، علاوه بر این موجب افزایش شیردهی و افزایش رشد دام می شود. باید توجه داشت که در ارزیابی تاثیر خوراک دام بر بیماری دام باید مد نظر داشت که تغذیه دام باید بر اساس نیازها و گاهی براساس رژیم های مخصوص دام باشد، دام برای هضم غذا دچار مشکل خاصی نشود و انواع ویتامین ها و پروتئین ها به میزان کافی در غذا موجود باشد؛ زیرا همانطور که میزان بیش از حد تمامی موارد ذکر شده می تواتد موجب بیماری شود، کمبود آنان نیز مشکلات و بیماری هایی برای دام به دنبال خواهد داشت. کربودهیدارت ها تامین کنند انرژی دام هستند؛ پس میزان متعادل آن برای بدن دام نیاز است.
در بررسی تاثیر خوراک دام بر بیماری دام ذکر این نکات ضروری است دام هایی که تغذیه مناسبی داشته باشند، در مقابل انواع باکتری ها و انگل ها مقاوم خواهند بود، توانایی دفع سموم و تولید خون دام افزایش می یابد. اما زمانی که با تغذیه نامناسب موجب بیماری دام می شویم انرژی دام برای ادامه حیاط کم می شود، میزان تولید محصولات شیر و گوشت آنان کاهش می یابد و میزان انرژی داشته هم از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.
تغذیه های نامناسب گفته شده، تغییر رژیم های غذایی ناگهانی و غیرمنظم و تغذیه های اسیدی همگی در بیماری های دام نقش مهمی دارند. پیشنهاد میکنیم برای جلو گیری از هر نوع بیماری دامی و افزایش اطلاع از آن از کارشناس رسمی دادگستری گیاه پزشکی استفاده کنید.
