نظر کارشناس رسمی دادگستری شیلات در خصوص قیمت و میزان خسارت وارده بر تجهیزات صید، پرورش و فرآوری آبزیان

طبق سالنامه آماری شیلات ایران در سال 97 بیش از هفتصد هزار تن صید آبزی در این سال صورت گرفته است. برای صید این میزان آبزی تجهیزات مختلفی به کار می‌رود. معمولا برای صیادان محلی انواع قلاب، تور‌های کوچک و قایق‌ها و همچنین بعضی از طعمه‌ها کفایت می‌کند اما صید ماهی در ابعاد گسترده تر تجهیزات بسیار بیشتری نیاز دارد.
بلافاصله بعد از صید، بحث فرآوری ماهیان نیز مطرح می‌شود. همه‌ آبزیان صید شده به صورت خام در بازار توزیع و یا صادر نمی‌شوند و بخش زیادی از صید نیز در مراکز فرآوری به محصولات شیلاتی تبدیل می‌شوند.
چه تجهیزات صید و چه پرورش و فرآوری ماهی همواره در معرض خطراتی هستند. خصوصا صیادان که در آب‌ها با خطراط بی شماری روبرو هستند. کارشناس رسمی دادگستری شیلات مسئول برآورد میزان خسارت احتمالی وارده بر این تجهیزات را بر‌ عهده دارد.
برای صید ماهی به صورت جزئی معمولا از سیستم‌های ماهیگری شناوری، ساحلی، جگینگ، فیشینگ، ترولینگ و غیره استفاده می‌شود که با توجه به نوع و منطقه ماهیگری انتخاب می‌شوند. اما در صید عظیم ماهی که توسط کشتی ها صورت می گیرد معمولا از تور‌های غول پیکر و ابزار‌های خاصی برای پهن کردن تور استفاده می‌شود. شناور‌های صید ماهی که عمدتا هم وارداتی هستند معمولا قادرند تا عمق 200 تا 400 متری دریاها نیز به ماهیگیری بپردازد.
هنگام صید ماهی وقوع طوفان، موج‌های بلند، باران و تگرگ و حتی برخورد به موانع می‌تواند خسارت زیادی به شناور‌های ماهیگیری وارد کند. کارشناس دادگستری شیلات وظیفه بررسی علت حادثه و همچنین میزان خسارت وارده بر تجهیزات، شامل شناور، تور، ظروف ماهیگیری و غیره را بر عهده دارد. همچنین برای صیادان محلی نیز در صورت بروز حادثه کارشناس شیلات باید علل حادثه را ارزیابی کند و همچنین گزارش کاملی از میزان خسارت وارده تهیه نماید.
در مراکز پرورش ماهی نیز تجهیزات در معرض خطراطی قرار می‌گیرند. برای پرورش ماهی معمولا تجهیزات متنوع‌تری مورد استفاده است. علاوه بر سازه‌ها می توان از دستگاه هوادهی، وان پرورش ماهی، آسیاب، توری‌های سایبان و انواع اکسترودرها نام برد. قیمت برخی از این تجهیزات بسیار زیاد است. به همین دلیل صاحبان مزارع پرورش ماهی اقدام به بیمه این مراکز می‌کنند. در صورت بروز حادثه برای این مراکز کارشناس رسمی شیلات به برآورد خسارت وارده بر محصولات پرورشی، تجهیزات و تاسیسات آن می‌کند.
در حال حاضر تعداد کمی از این مراکز تحت پوشش بیمه هستند اما تعیین خسارت کارشناس صرفا مربوط به بیمه نیست. ارزیابی کارشناس برای حل امور اختلافی که در خصوص خسارت به تجهیزات طرح می‌شوند هم مرتبط است. برای مثال ممکن است یک مرکز پرورش ماهی به اجاره شخصی درآمده باشد و صاحب ملک به دلیل عدم نگهداری و بروز حوادث مختلف اقدام به شکایت از مستاجر کرده باشد که در این موارد نیز دادگاه کارشناس شیلات را جهت بررسی علت حادثه و همچنین ارزیابی میزان خسارت اعزام می‌کند.
و مورد آخر که کارشناس به ارزیابی آن می پردازد میزان خسارت وارده بر تجهیزات کارخانه‌های فرآوری ماهی و آبزیان است. این کارخانه‌ها نسبت به دو مورد قبل هم از پیچیدگی بیشتری برخوردار هستند و هم خطرات بیشتری آن‌ها را تهدید می‌کند به همین دلیل نیز در صورت بروز حادثه در آن‌ها کارشناس دادگستری شیلات باید ارزیابی دقیقی از میزان خسارت وارده بر محصولات تولیدی‌ آن‌ها، سازه‌ها، دستگاه‌های فرآوری و حمل و نقل داشته باشد.
شاید بد نباشد گریزی هم به به قیمت تجهیزات صید و پرورش ماهی بزنیم، چرا که تعیین میزان خسارت مستلزم تعیین قیمت تجهیزات است. اما کمی فراتر می‌رویم و به موراد اختلافی در خصوص قیمت تجهیزات می‌پردازیم. گاهی در خرید و فروش تجهیزات ماهیگیری و پرورش و فرآوری آبزیان نیز اختلاف بروز می‌کند. این اختلافات بر اثر عدم پایبندی به قیمت توافق شده، فسخ قرارداد‌ها، اختلاف در قیمت خوراک آبزیان و مورادی از این قبیل بروز می‌کند.
برای مثال ممکن است قراردادی برای خرید شناور ماهیگیری منعقد و هزینه آن نیز پرداخت شده باشد اما تولید کننده یا فروشنده از تحویل امتناع کند. و یا اختلافاتی در خصوص تامین خوارک آبزیان یک مرکز پرورش ماهی بروز کند. کارشناس رسمی دادگستری شیلات به تمامی موارد فوق می‌پردازد.