تعیین قیمت آثار هنری یا ارزش‌گذاری آثار هنری ازجمله نقاشی‌ها، تابلوها و مجسمه‌ها می‌تواند طی بررسی ویژگی‌ها مورد ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری رشته آثار هنری و اشیا نفیس قرار بگیرد ازجمله عواملی که می‌تواند در انواع آثار هنری موردتوجه قرار بگیر د بحث میزان ارزش آن است که شامل ارزش فرهنگی، ملی و مادی می‌شود. در بسیاری از بازارهای جهانی آثاری هنری مانند تابلو نقاشی، مجسمه، تابلو نقاشی و خطاطی به قیمت‌های مختلفی خریدوفروش می‌شود در بسیاری موارد در کشور ما نیز این آثار هنری باارزش میلیاردها تومان خریدوفروش می‌شود.
تعیین قیمت آثار هنری و ارزش‌گذاری تابلو نقاشی و مجسمه در بسیاری از موارد توسط کارشناس رسمی دادگستری آثار هنری و اشیا نفیس صورت می‌گیرد کارشناسی آثار هنری توسط کارشناس رسمی آثار هنری و اشیا نفیس در خیلی از مواقع به اختلاف‌نظر هنرمند و مشتری در مورد ارزش آثار هنری خاتمه می‌دهد.
کارشناسی آثار هنری با در نظر گرفتن اینکه آثار هنری انواع مختلفی دارد و شامل تابلوهای رنگ‌روغن، تابلوهای آبرنگ، تابلوهای سیاه‌قلم، تابلوهای چاپی، تابلوهای مینیاتوری، تابلوهای پرتره و پاستل و نقاشی‌های تذهیب و خطاطی و غیره می‌شود همیشه از سوی کارشناس رسمی آثار هنری حائض اهمیت می‌باشد و هرکدام با توجه به ابعاد و مواد مورداستفاده، جنس قاب و تکنیک و سبک استفاده‌شده داری قیمت و ارزش مخصوص به خود است.
چه مواردی در ارزش‌گذاری و تعیین قیمت آثار هنری در بازار دخیل و تأثیرگذارند؟
در تعیین ارزش آثاری مانند نقاشی، مجسمه، ساخته‌های دست‌ساز و هرگونه اثر هنری که خلق‌شده توسط ذهن، ایده و هنرمندی فرد سازنده است و موردتقاضا و پسند متقاضیان قرار می‌گیرد و در زمره آثار هنری است و آنچه به یک اثر هنری ارزش می‌بخشد و بایستی توسط کارشناس رسمی آثار هنری مدنظر قرار گیرد، شرایطی مانند اینکه آیا اثر هنری از زمان خلقش در شرایط مشابهی حفظ‌شده است؟ اگر تغییری در شرایط به وجود آمده است آن‌ها چه هستند؟ آیا این شرایط روی ساختار شیء اثر گذاشته است؟ آیا روی ظاهر شیء تأثیرگذار بوده است؟ آیا اثر هنری از زمان خلق خود تاکنون ترمیم‌شده است؟ اگر شده، آیا یکپارچگی اصلی اثر حفظ‌شده است یا نه و تمامی این موارد را کارشناس رسمی آثار هنری در کارشناسی اثر هنری و تعیین قیمت آثار هنری، تابلو نقاشی و مجسمه مدنظر قرار می‌دهد.
دلایل ارزش‌گذاری آثار هنری، کارشناسی آثار هنری توسط کارشناس رسمی دادگستری:
1- ارزیابی آثار هنری توسط کارشناس رسمی آثار هنری و اشیا نفیس به دلایل مختلفی انجام می‌شود معمول‌ترین آن ارزش‌گذاری آثار هنری برای خریدوفروش است سالانه نمایشگاه‌های زیادی آثار هنری مانند تابلو نقاشی، مجسمه، تابلو فرش، تابلوهای خوشنویسی و سیاه‌قلم، تابلوهای آب رنگ و … را به مزایده و حراج می‌گذارند.
2- یکی دیگر از دلایل تعیین قیمت آثار هنری، تعیین مالکیت است که می‌تواند موضوع یک پرونده قضایی باشد. به همین دلیل برای ارزیابی، کارشناسی و ارزش‌گذاری آثار هنری از کارشناس رسمی آثار هنری استفاده می‌کنند.
3- در مواردی هم برای آثاری مانند تابلو نقاشی و تابلو فرش موضوع اختلاف قیمت به وجود می‌آید که به‌عنوان‌مثال فردی که یک اثر هنری مانند تابلو نقاشی یا فرش برای موسسه یا شخصی تولید کرده اما اختلافاتی جهت تعیین قیمت اثر هنری وجود دارد که این مورد نیز توسط کارشناس رسمی آثار هنری بررسی و تعیین قیمت می‌شود.
کارشناس رسمی دادگستری آثار هنری و اشیاء نفیسه، در گروه تخصصی اموال منقول قرار دارد که به دلیل اهمیت بالای آن، استفاده از نظریه و گزارش تخصصی در بسیاری، موارد موردنیاز متقاضیان است. کارشناس رسمی دادگستری این رشته پس از دریافت پروانه فعالیت حرفه‌ای با عنوان کارشناس رسمی باید صلاحیت‌های مربوطه را در عناوین حوزه فعالیت کسب کند در ارزیابی و تعیین قیمت اثر هنری یا کارشناسی اثر هنری، مانند کارشناسی تابلو نقاشی یا ارزش‌گذاری تابلو نفیس لازم است که بدانیم در مورد خوبی، بدی و کیفیت یک اثر اظهارنظر می‌کنیم با توجه به اینکه هرگونه اظهارنظر بدون دلیل و مدرک فاقد ارزش است درنتیجه لازم است یک کارشناس متخصص در این زمینه اظهارنظر کند و در پایان با ارائه گزارش معتبر کارشناس رسمی با مهر و امضا معتبر ارائه دهد.
سالانه در جهان میلیاردها دلار برای خرید آثار هنری پرداخت می‌شود. برخی از این آثار ارزشمند و نفیس هنرمندان بنام باقیمت‌های چند ده میلیون دلاری میان کلکسیون دارها و مالکان خصوصی ردوبدل می‌شود چه معیاری برای تعیین قیمت آثار هنری و ارزش‌گذاری آثار هنری وجود دارد، آیا روی احساسات یک هنرمند می‌شود قیمت گذاشت؟ درواقع عوامل مختلفی مانند کیفیت محصول یا اثر هنری تولیدشده، میزان تقاضا، هزینه صرف شده جهت تولید اثر هنری، زمان صرف شده جهت خلق اثر هنری، کیفیت مواد استفاده‌شده جهت تولید اثر ارزشمند و نفیس همگی در ارزش‌گذاری آثار هنری یا کارشناسی آثار هنری مانند تابلو نقاشی، مجسمه، فرش و تابلو فرش و … تأثیرگذارند و کارشناس رسمی آثار هنری و نفیس با علم و تجربه در این زمینه یک گزینه مور تائید و معتبر جهت انجام این کار است.
اما در مورد کارشناسی آثار قدیمی و تعیین قیمت اشیاء عتیقه نیاز است که کارشناس رسمی آثار هنری تاریخ تولید اثر هنری و سبک اثر و اهداف تولید اثر را بررسی کند و درنهایت با در نظر گرفتن تمامی این موارد اثر هنری را تعیین قیمت یا ارزش‌گذاری کند.
ویلیام آکواولا، معامله‌گر باتجربه و باسابقه هنر به مشتریان خود گفته: شما می‌توانید پول خود را مجدداً به دست آورید ولی قادر نخواهید بود نقاشی را از نو بسازید، این حرف به این معنی است که شما می‌توانید هزینه‌ای را که کرده‌اید مجدداً به دست آورید اما اگر شما فرصت خرید یک اثر را زمانی که در دسترس بوده از دست بدهید، احتمالاً دیگر آن را به دست نخواهید آورد. وقتی یک اثر هنری اعلا به فروش می‌رسد کمیاب می‌شود. این موضوع نه‌تنها قیمت بالای آن را توجیه می‌کند بلکه منحصر‌به‌فرد بودن مالکیت آن را نیز مشخص می‌کند.
هنر نزد ایرانیان سابقه دیرینه دارد و هنر طراحی و نقاشی و تابلوهای نفیس فرش، نقاشی، سیاه‌قلم و خوشنویسی همیشه جایگاه ویژه‌ای در میان مردم هنردوست ایران دارد، برای ارزش‌گذاری و تعیین قیمت آثار هنری ازجمله تعیین قیمت تابلو نقاشی، تعیین قیمت تابلو فرش، تعیین قیمت اشیا عتیقه، تعیین قیمت کتب قدیمی و… می‌توان از کارشناس رسمی دادگستری آثار هنری و اشیاء نفیس کمک گرفت، آثار نفیسی همانند اشیاء عتیقه، صنایع‌دستی و تابلوهای قدیمی توسط کارشناس رسمی دادگستری قیمت‌گذاری می‌شود.
