مالکیت معنوی را به حوزه‌های مختلفی می‌توان تعمیم داد. یکی از حوزه‌هایی که اشاره زیادی در این سایت به آن داشتیم حوزه شعر و موسیقی بود. مالکیت معنوی در اشعار، ترانه‌ها، سرود‌ها و غیره نیز همواره محفوط است اما تفسیر پذیری در ادبیات و یا انکار در تقلید‌ها و غیره زمینه‌ای را ایجاد کرده است که افراد بسیاری اقدام به کپی برداری می‌کنند. بسیاری از ترانه ساز‌ها از سبک دیگران استفاده می‌کنند و بسیاری از شاعران هم با تقلید از فن و محتوای دیگران و با انجام تغییرات جزئی مرتکب این خطا می‌شوند. از این رو در این یادداشت به بررسی مالکیت معنوی از سوی کارشناس رسمی دادگستری شعر و سرود می‌پردازیم.
مالکیت معنوی به معنای حقی است که صاحب اثر در پی خلق یک اثر ایجاد کرده است. خواه این اثر مشخص و عینی باشد مانند اختراع یک دستگاه و یا چاپ یک کتاب و یا عنوان کردن یک ایده. بسیاری از اختلافات ناشی از مالکیت معنوی متاسفانه در پی عدم توجه صاحب اثر به ثبت اثر است. بنابراین اولین گام حقوقی برای ایجاد این حق ثبت اثر است. اشعار و ترانه‌ها و غیره قاعدتا با دریافت مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این حق را برای خود ایجاد می‌کنند.
مالکیت معنوی اثر هرگز از بین نمی‌رود و قابل انتقال دادن به دیگران هم نیست. بر خلاف مالکیت مادی که می‌توان آن را فروخت نمی‌توان مالکیت معنوی را واگذار کرد. البته در مواردی ممکن است یک ترانه ساز بدون درج نامش کل آثارش را به فرد دیگی بفروشد و او ان را به نام خود ثبت کند که در این صورت حقی در خصوص اثر ندارد اما به عنوان صاحب اثر اگر شناخته شود امکان طرح دعوی در مواردی که مالکیت او زیر سوال رفته یا مورد سوء استفاده قرار گرفته است وجود دارد. بنابراین از نظر کارشناس دادگستری شعر و سرود این موضوع کاملا حقوقی و قابل دفاع است.
موضوع دیگر در حقوق هنرمندان و شاعران و مالکیت معنوی از نظر کارشناس رسمی شعر و سرود مسئله انتقال مالکیت معنوی پس از فوت صاحب اثر است. آثار پس از فوت صاحب اثر به ورثه او ارث می‌رسند و آن‌ها می‌توانند در خصوص انتشار مجدد آن و یا بازخوانی اشعار و سایر کاربرد‌هایی که دارد اظهار نظر کنند. بنابراین تصور این که صاحب یک ترانه فوت کرده و می‌توان مالکیت معنوی او را در نظر نگرفت کاملا اشتباه است.
از سوی دیگر خصوصا در حوزه شعر و ادبیات مالکیت معنوی مرز نمی‌شناسد. به این شکل که فردی نمی‌تواند با ترجمه یک اثر شاعر ترک زبان و یا تقلید از او دفتر شعری بیرون دهد و از طرف دیگر بازخوانی اشعار دیگران نیز جرم است چرا که صاحب اثر چه در داخل و چه در خارج بر اثر خود حق دارد. در یادداشت دیگری نمونه‌هایی از این پرونده‌ها را مثال زدیم.
بنابراین کارشناس شعر و سرود در خصوص تمامی مواردی که به شکلی نقض حقوق مالکیت معنوی در اشعار و ترانه‌هاست صاحب صلاحیت است و در صورت بروز مشکل می‌تواند در خصوص آن اظهار نظر نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمائید.
