شغل پرستاری به عنوان یکی از مشاغل دشوار بوده که در عین حال با مسئولیت های فراوان و نه چندان ساده همراه است. به همین منظور منزلت این حرفه در اجتماع، جایگاه کمی نیست. با وجود حساسیت های بالای موجود در این حرفه و نیز تلاش های بی وقفه کادر پرستاران در انجام وظایفی که بر دوش آنان است؛ متاسفانه شاهد افزایش آمار و ارقام نه چندان کم، در خصوص قصورات آنان هستیم .
شاید بتوان گفت که یکی از بارزترین عللهای آن وجود ناآشنایی و بیتوجهی پرستاران بر انواع و اقسام قانونها و مقررات موجود در حرفه خودشان باشد ولی باید این نکته را گوشزد نمود که در برخی از این مسائل، داستان به همین سادگی در متن نبوده و محکومیتهای جزایی هم، پا به میدان گذاشته و گریبانگیر پرستاران میشود.
قصورات و تخلفات پرستاری
توجه کنید که اگر منظور از قصورات و تخلفات پرستاری، جرایمی باشند که پرستاران، آن را مرتکب میشوند( به معنای واضح تر، آن چه را که یک پرستار در چارچوب قانون مجازات اسلامی به منزله عمل ممنوعه مرتکب میشود) معمولا در محاکم و مجامع عمومی جزایی در خصوص آن پیگیری و رسیدگی میگردد، ولی تحقیق و بررسی و پیگیری آن بر عهده دادسرای عمومی و به اصطلاح انقلاب محلی است.
پیگیری و اشراف کامل به این گونه مسائل و گیر نیافتادن در پیچ و خم های اداری در این گونه مسائل، بدون وجود کارشناس قصور پرستاری، ساده نخواهد بود .
فراهم نمودن سلامتی و بهبودی کامل بشریت از انواع امراض به عنوان هدف حرفهای و غایت والای پرستاری به شمار میرود. برای رسیدن به تحقق این هدف، بیش از راه و روش های علمی، باید از نکات و آموزه های اخلاقی صحیح و شیوه نامههای مرتبط با برقراری ارتباط با مددجو استفاده کرد.
بالا رفتن اختیارات و مسولیت ها پرستاران نسبت به قبل، بر آنان لازم میدارد که علاوه بر داشتن دانش و مهارت بالا در این حوزه، قابلیت تصمیم گیری های خطیری نیز در شغل خویش باشند. در این جاست که باید قوانین قصورات پرستاری را به عنوان کلیدی راهگشا برای خود بدانند تا در این صورت، از تصمیم گیری در عناوین حقوقی پیرامون این حرفه، حمایت و در بسیاری از موارد حفاظت شوند.
پرستاران از دیدگاه حقوقی و کیفری چگونه آنالیز میشوند ؟
به طور عمده چندین حقوق بر پرستاران حاکم است. سهمی از آن مرتبط با حقوقی است که پرستاران در رویارویی و مواجهه با مردم با توجه به شغلشان دارند؛ به این صورت که مردم در غالب بیمارانی در معرض ارتباط با پرستاران قرار میگیرند .
سهمی دیگر از حقوق این افراد مرتبط با صنف آن هاست. با برقراری هیاتهای بدوی و نیز تجدید نظر، اگر مایل باشیم حق و حقوقی که پرستاران در مقابله با مردم دارند را عنوان کنیم؛ باید گفت که حقوق و مسولیتهای آنان یک مجموعه نظام مند اجتماعی بوده که در طول زمانهای گذشته تا به حال از سمت مجامع گوناگون مربوطه به پرستاری وضع شدهاند که اهداف چنین حقوقی عبارت است از:
حفظ نمودن و نیز نگهداری انواع فرهنگها و ارزش های مربوط به این حرفه و در عین حال حمایت همه جانبه از حقوق مردم در رویارویی با خدمات دخیل به پرستاران و در مقابل هم، حمایت پرستار ها در برابر میزان حق و حقوقی که در اجتماع دارند.
مدل ها و روش های بررسی علل های مختلف قصور پزشکی
در حال حاضر با وجود تلاش و زحمات بی وقفه پزشکان و پرستاران و نیز سایر کارکنان و کارمندان بخش های بهداشت و درمان؛ و همچنین با وجود وسایل و امکانات زیاد و وسیع و متنوع، درصد نارضایتی و نیز شکایات بیماران افزایش یافتهاست. دلایل متعدد و مختلف آن را در رابطه با بروز این پدیده و رویداد در دو دسته ی علت های خاص و عام مورد بررسی قرار میدهیم .
علت های خاص مانند:
_ افزایش رو به رشد و نیز بالا رفتن هزینههای درمان و خدمات پزشکی به خصوص در بیمارستانهای خصوصی منجر به به وجود آمدن توقع بالای بیماران در ارائه انواع سرویسها و خدمات پرستاری بیش از میزان استانداردهای تعریف شده و موجود و نیز درخواست خدمات کمال و تمام از سوی بیمار و همراهان او میشود که این گونه موارد و مشکلات زمینه ساز ایجاد شکایات است .
_ وجود باور ها و ذهنیتهای منفی و نیز بدبینی بیماران و همراهان وی نسبت به ارائه ی سرویس های ضعیف در بیمارستان های علی الخصوص دولتی و نیز عدم رعایت استانداردها و اسلوبهای منظم پزشکی، باعث خارج شدن و ترک نمودن بدون رضایت کامل از بیمارستان می شود . از طرفی هم با وجود این اتفاق ، بیماران محترم از چگونگی کمی و کیفی خدماتی که به آن ها ارائه شده و میزان مطلوب بودن خدمات در طی مدت استفاده خود از بیمارستان ها آگاهی و اطلاع نداشته و در این حالت و شرایط به وجود آمده همیشه با دیدگاهی انتقادی و طلب کارانه به مجموعه نگاه می کنند.
و علت های عام مانند :
_ سقوط چشمگیر درآمد نسبی مردم، مخصوصا قشر متوسط جامعه و بروز روزافزون مشکلات اقتصادی در متن جامعه، علاوه بر این که باعث ایجاد مسمویت های فکری علیه پرستاران میشود؛ زمینه های بروز تخلفات و نیز قصورات عمدی پرستاران را منجر میشود.
_ بالا بردن و نیز افزایش سطح اطلاعات مردم نسبت به انواع تخلفات و کوتاهیهای پزشکی و پرستاری، باعث دقت بالای مردم در انواع خدمات بیمارستانی شده است. و به تبع آن عدم رعایت و کوتاهی در انجام آنها باعث تشکیل شکایت خواهد شد.
در بالاتر از تمام مواردی که اشاره شد چه در علت های عام و چه در علل های خاص، وجود کارشناس مربوط به قصور پرستاری سبب می شود تا با دقت و امنیت و نیز آرامش خاطر بالاتری نسبت انواع پیگیری ها و شکایات و بررسی پیشبرد پروندهها و گزارشات مربوطه، روند آن پیگیری شود.
کارشناس متخصص قصور پرستاری با توجه کامل به تک تک مسائلی که به آن اشاره شد و نیز با وجود داده های آماری، گزارشات شفاهی و کتبی و نیز مستندات موجود درباره قصورات پرستاری و همچنین دادههای تجربی و میدانی حاصل شده نسبت به پیگیری روند و ساز و کار های مرتبط با آن اقدام میکند .
شایع ترین انواع موارد قصورات و شکایات از پرستاران
در اکثر بررسیهای صورت گرفته از بیمارستانـها و مراکز درمانی، وزارت بهداشت و سازمان کل نظام پزشکی و نظام پرستاری کشور، یازده مورد از شکایات رایج معین و مشخص شدند که ترتیب آن ها به صورت زیر است:
1 _ سقوط و افتادن بیمار از تخت.
2 _ تزریق به صورت نادرست و اشتباه در رگهای بیمار.
3 _ قصور و بی توجهی و سهل انگاری در انجام دادن وظیفه.
4_ تجویز نمودن و یا تزریق انواع دارو ها بدون دستور و تجویز پزشک مربوطه.
5 _ تزریق و وارد نمودن دارو در رگها و یاشریانهایی که باعث آنواع آسیبهای اعصاب میشوند.
6 _ قرار دادن وسیله ای به نام کاتر در داخل رگ به مدت زیاد.
7 _ انواع تهدیدات و یا ضرب و جرح های بیمار به ویژه کودکان بیمار.
8 _ همکاری و همدستی در انجام سقط جنین به صورت غیر مجاز و خطرناک.
9 _ اتمام از روی دلخواه و یا ترحم و دلسوزی و یا در اصل همکاری در قتل هایی که اصطلاحا به مرگ سفید ( اوتانازی هم میگویند ) از آن ها یاد میشوند.
10 _ دستکاری در انواع اطلاعات شخصی و خصوصی پرونده بیمار و یا افشا و برملا سازی اسرار آنها.
11 _ خودداری از ممانعت از کمک رسانی و یا همکاری به مددجویان فوری و اورژانسی.
معیار تشخیص قصورات پرستاری
به طور معمول چندین قانون در رابطه با انواع قصورات پرستاران موجود است. برای بررسی دقیق تر باید به عمدی و یا سهوی بودن عمل انجام شده توجه کامل نمود. در این باره، پرستاری دچارکوتاهی شده با دیگر مجرمان هیچ تفاوتی ندارد. اگر چنانچه بیماری به چنین دلیلی( کوتاهی و قصور پرستار) بمیرد یا دچار نقصی در بدن خویش شود و یا هر مدل زیان دیگری؛ پرستار مربوطه در برابر چنین جرمی مانند دیگر مجرمان باید در برابر قانون جوابگو باشد.
ولی اگر پرستاری در کوتاهی صورت گرفته به دست وی هیچ تعمدی نداشته و بدون هیچ سو نیتی مرتکب چنین عملی شده که علت آن می تواند به دلایل مختلفی از جمله خستگی ناشی از کار زیاد باشد؛ قانون گذار مربوطه آن را در تعیین نهایی نظر خویش لحاظ میکند.
در نتیجه در این گونه موارد پیش آمده؛ وجود کارشناس قصور پرستاری بسیار حائز اهمیت و تعیین کننده در تعیین نظر نهایی برای هر دو طرف ماجرا( چه بیمار محترم و چه پرستار متخاطی) خواهد بود.
انواع مجازات تعیین شده در قصور پرستاری
در قوانین موجود در مجازات اسلامی در رابطه با مجازات قصور پرستاری، مباحث مربوط به دیات را داریم به صورتی که اگر پرستار بر اثر قصور خویش باعث خسارت جانی شود؛ به چه صورتی باید به آن رسیدگی کرد. در حالت اثبات شده عمدی نبودن این قصور، برمبنای قوانین برای او مقدار دیه تعیین می شود که در ماده 495 قانون مجازات به آن اشاراتی مفصل شده است.
لازم است بدانید که، مادهی مذکور در رابطه با تخلف ها و نیز قصورات پزشکی توضیحاتی ارائه نموده و وجود تبصره های 2 و 6 موجود درآن به مباحث پیرامون مسولیت ها و وظایف پرستاران اشاره دارد.
تشخیص کامل این موضوع در دادگاه هایی مربوطه صورت می پذیرد و برعهده کارشناس مجربی است که در این حوزه آگاهی کامل داشته و بتواند اظهار نظر مناسبی داشته باشد. در صورت نیاز می‌توانید به کارشناس داروسازی و سم شناسی مراجعه و یا با شماره تلفن‌های موجود تماس حاصل نمائید.
