ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده‌های نفتی در خصوص مسائل و مشکلات حوزه نفت و پتروشیمی

احتمالا در خصوص مشکلات و چالش‌های صنعت نفت و پتروشیمی مطالبی را خوانده‌اید و یا در مصاحبه مسئولین با برخی از مسائل آشنا شده‌اید. در این یادداشت به کمک کارشناس رسمی دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده‌های نفتی نگاهی به عمده مسائل موجود در این حوزه خواهیم داشت.

به طور کلی ابتدا چند مشکل عمده را از هم تفکیک می‌کنیم و سپس به بررسی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت. هر چند بسیاری تحریم‌های نفتی و پتروشیمی را بزرگترین مانع و مشکل صنعت نفت ما در نظر می‌گیرند اما می‌توان به مشکلات مهم‌تری نیز در کنار این چالش اشاره کرد، چرا که در طی سال‌هایی که تحریمی هم وجود نداشت بسیاری از مشکلات پا برجا بود به همین دلیل بهتر از دریچه دیگری این مشکلات را بررسی کرد. اما به طور کلی این مشکلات عبارت اند از:

• در دسترس نبودن تجهیزات لازم برای استخراج و فرآوری
• فقدان نظام مدیریتی که چشم اندازی توسعه محور داشته باشد
• عدم توجه به کیفیت محصولات و بازار‌های منطقه‌ای
• عدم توجه کافی به محیط زیست
• عدم سرمایه گذاری در پروژه‌ای مهندسی و آزمایشگاهی

از نظر کارشناس دادگستری الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده‌های نفتی مهم‌ترین مشکل صنعت نفت ضعف در تجهیزات و تکنولوژی است. با این که در سال‌های اخیر برخی از تجهیزات مورد نیاز در داخل تولید می‌شود اما توسعه جایگاه‌های نفتی و افزایش ظرفیت تولید نفت همواره منوط به سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی و یا واردات بوده است که اجازه توسعه درون محور را نداده است.

از سوی دیگر نگاه مدیریتی به بخش نفت و پتروشیمی بر خلاف بسیاری از ادعا‌ها در عمل حفظ محور بوده است نه توسعه محور. به این معنا که مدیریت در بعضی از دوره‌ها زمینه افزایش تولید، افزایش کیفیت، بهبود ساختار‌ها و توسعه تکنولوژیک را نداشته و صرفا به حفظ وضع موجود پرداخته است.

کشور ما به دلیل موقعیت استراتژیکی که دارد امکان ارتباط با سایر کشور‌ها را دارد و این موضوع پتانسیلی برای پیدا کردن بازار‌های مختلف است اما مدیریت نامناسب در کنار کیفیت نه چندان مطلوب فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی باعث شده است که کالا‌های عربی و اروپایی و یا چینی به راحتی وارد بازار منطقه ای ما شود و زمینه صادرات از بین برود.

کارشناس رسمی الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده‌های نفتی به موضوع پر اهمیت تری هم اشاره دارد و آن این که همواره توسعه پالایشگاه‌ها و کارخانه‌ها باعث ایجاد آلودگی‌هایی می‌شود به همین دلیل توسعه بیشتر از آن که مثبت تلقی شود دغدغده‌هایی را ایجاد می‌کند. در کشور های توسعه یافته معمولا تعادلی بین توسعه و محیط زیست برقرار می‌شود که تحت عنوان توسعه سبز و غیره می‌شناسیم. یکی از دلایل عدم توسعه پالایشگاه ها علاوه بر موارد مذکور نگرانی از ایجاد خطرات زیست محیطی است.

آخرین دلیلی که در این بخش می‌توان بدان اشاره کرد، عدم توجه به پروژه‌های مهندسی و آزمایشگاه‌های شیمی و پتروشیمی است. هر آن چه تحت عنوان تحول صورت می‌گیرد ابتدا باید در این مراکز رقم بخورد. کشور‌های مختلف سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای اکتشاف و اختراع می‌کنند. هر چند در کشور ما هم امتیازات فرآونی در نظر گرفته می‌شود اما نبودن مدیریت و برنامه ریزی در این حوزه باعث شده است که این مراکز به حاشیه رانده شوند.

بنابراین از نظر کارشناس الکتروشیمی پتروشیمی فرآورده‌های نفتی مشکلات حوزه نفت را نمی‌توان تنها به یک مشکل بیرونی ارتباط داد و برای ایجاد توسعه در این صنعت باید با آشنایی با مسائل کلان این حوزه و ریشه یابی مشکلات زمینه گسترش آزمایشگاه‌های نفت و پتروشیمی و بهبود کیفیت محصولات برای دستیابی به بازار های مختلف را ایجاد نمود.