کارشناس رسمی دادگستری موسیقی برای بررسی و تعیین ارزش معنوی آثار موسیقیایی می تواند از روش‌های استفاده کند که به راحتی بتوان ارزش معنوی آثار موسیقی را تعیین کرد. ارزش معنوی آثار موسیقی می تواند شامل ارزش حفظ یک اثار موسیقیایی نظیر نوشتن ملودی، نوشتن ترانه باشد. تعیین ارزش معنوی آثار معمولا در ارزیابی در خصوص موسیقی‌های مختلف اهمیت پیدا می‌کند به همین دلیل نیز در تاریخ موسیقی ما موارد بسیار زیادی را می‌توان مثال زد که ارزش معنوی قابل توجهی دارند و مانند یک اثر ملی در نظر گرفته می‌شوند. زمانی که شما یک متن شعر یا ملودی را می نویسید با توجه به نظر کارشناس ارزش معنوی آن مشخص می شود.
در واقع منظور ارزش معنوی موسیقی جایگاه آن است. جایگاه موسیقی می تواند قومی، ملی، انقلابی، مذهبی باشد. فرض کنید یک موسیقی ملی در مورد وطن تهیه شده باشد این اثر علاوه بر اینکه جز اثار موسیقی است و یک ارزش مادی دارد دارای ارزش معنوی نیز هست و بیانگر اعتقادات و فرهنگ مردم سرزمین ایران است.
کارشناس رسمی همواره در بحث ارزش معنوی موسیقی می کوشد تا با بهره گیری از روش و فنون کارشناسی بتواند با ارائه سند و مدرک یک ارزش گذاری و ارزیابی دقیق انجام بدهد تا بتوانید جایگاه و ارزش آثار خود را به خوبی حفظ کنید. برای مثال تصنیف‌های مختلفی که در دستگاه‌های ایرانی اجرا می‌شوند و یا سمفونی‌‌های متعدد که در گوشه دستگاه‌های ایرانی نواخته اجرا می‌شوند معمولا از چند بعد دارای اهمیت هستند.
در ارزیابی ارزش معنوی در نظر گرفتن این چند معیار ضروری است. شاخص اول سازهای مورد استفاده در یک موسیقی و توازن میان ساز‌ها و حتی تلفیق‌های بدیع در ساز است. معمولا چنین آثاری گنجینه‌ای از سنت به حساب می‌آیند که همواره مورد توجه هستند.
شاخص دوم نحوه تلیفیق ساز‌ها و ساخت موسیقی بدیع است. در واقع این نوع تلفیق‌ها در زمره اولین‌ها قرار می‌گیرد. برای مثال ترکیب سازهای سنتی و مدرن و یا ترکیب چند ساز سنتی از چند تمدن مختلف و یا استفاده همزمان از چند ساز در یک کار موسیقیایی، همه این موراد در تعیین ارزش معنوی آثار اهمیت خواهند داشت.
شاخص سوم که به دو مورد قبلی هم مرتبط است تکنیک نوازندگان ساز است. هر چه تکنیک‌های خاص تری در یک آواز استفاده شوده باشد چه مدرن باشد و چه غیر مدرن معمولا از اهمیت بیشتری برخوردار است. معمولا کارشناسان موسیقی در خصوص این تکنیک‌ها اظهار نظر می‌کنند.
شاخص چهارم نوع سرودن ساز و آواز است. سازهای ایرانی و دستگاه‌ها و گوشه‌هایی که ملودی‌های مختلف در آن نواخته می‌شود پتانسیل زیادی برای ارائه شور و احساسات مختلف موسیقیایی دارند. برای مثال اثر سمفونیک و معروف اپرای مولوی را در نظر بگیرد که همه احساسات از غم تا شادی تا احساس حماسی و تمنی در دستگاه‌های مختلف اصفهانی و شوشتری و غیره نواخته شده است. بنابراین برای تعیین ارزش معنوی موسیقی یک روش این است که کارشناس با بررسی ترانه و سازهای استفاده شده و سبک ملودی تولید شده می تواند جایگاه معنوی موسیقی را نشان بدهد.
در کنار همه این موراد باید به موضوع ساز و آواز نیز اشاره کرد. همانطور که اشاره کردیم معمولا موضوعات ملی – میهنی و یا موضوعات مذهبی و سایر موضوعاتی که تاثیر گذاری زیادی بر جامعه دارند دارای ارزش‌های خاصی هم هستند. البته زمان می‌تواند بر روی ارزش معنوی آثار تاثیر زیادی داشته باشد اما در قالب تکنیک‌ها می‌توان اظهار نظر ثابتی کرد.
اگر بخواهیم به چند نمونه از ارزش آثار حاصل از تلاش فکری و بصری اشاره کنیم می توانیم مورد زیر را مثال بزنیم:
ارزش آثار موسیقیایی که در وصف ائمه است به مراتب بسیار بیشتر است و نیاز است که به عنوان اثار موسیقی مذهبی حفظ و ارزش معنوی آن مشخص شود.
ارزش معنوی آثار موسیقی که در وصف رشادت های شهدا و قیام علیه ظالمین است جزء آثار فرهنگی هستند که نه تنها ارزش مادی دارند بلکه از ارزش معنوی هم برخوردار هستند.
کارشناس رسمی موسیقی تسلط کامل به همه امور موسیقی دارد و می تواند با تعیین ارزش معنوی موسیقی اظهار نظراتی پیرامون حفظ ارزش موسیقی و جایگاه آن داشته باشد. لذا اگر در شرایطی قرار گرفتید که برای تعیین ارزش معنوی موسیقی خود نیاز به راهنمایی و نظریه یک کارشناس داشتید می توانید از کارشناس موسیقی راهنمایی بگیرید.
