اظهار نظر کارشناس رسمی دادگستری حسابداری و حسابرسی در خصوص حسابداری و حسابرسی طرح های عمرانی

سالانه چندین هزار پروژه عمرانی در کشور به صورت خصوصی و دولتی اجرا می‌شوند. معمولا پروژه‌های عمرانی به دلیل استفاده زیاد از نیروی کار، مصالح و حتی مثال ذهنی‌تر مانند مدیریت و برنامه ریزی و مسائل اینچنینی هزینه‌های بسیار زیاد و البته متنوع و گاها پیچیده‌ای را در بر دارند. در اجرای پروژه‌های عمرانی معمولا به واسطه انواع مختلفی از قرارداد‌ها که منعقد می‌شود اختلافاتی نیز بروز می‌کند. برنامه ریزی نادرست، افزایش هزینه‌ ساخت، اختلاف در طراحی در قرارداد‌های طراحی و ساخت و شیوه‌های تعیین مالی و غیره معمولا می‌توانند اختلاف زا باشند. در یادداشت‌های دیگری در رشته‌های کارشناس دادگستری معماری و راه ساختمان به تفصیل چگونگی حل اختلافات عمرانی پرداخته ایم. اما یکی از مهم‌ترین اختلافات در خصوص حسابرسی در پروژه‌های عمرانی است. در این یادداشت به اختلافات پیرامون این موضوع خواهیم پرداخت.

اظهار نظر کارشناس رسمی دادگستری حسابداری و حسابرسی در خصوص پروژه های عمرانی بدین شکل است که اگر در حین انجام پروژه عمرانی اختلافات مالی میان کارفرما و پیمانکار به وجود بیاید می تواند شواهد و مدارک موجود را بررسی کرده و نسبت به مسئولیت طرفین و ریزپرداخت ها و ریز دریافت ها اظهار نظر نماید و یا در بسیاری از موراد اختلاف در مرحله پایانی و تحویل پروژه عمرانی ایجاد می‌شود.

پروژه های عمرانی به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می شود. برای پروژه های عمرانی بودجه‌ای اختصاص داده می شود که کارفرما و پیمانکار طبق آن برنامه ریزی های لازم برای پیشبرد پروژه را انجام می دهند. بخش حسابداری برای عملکرد بهتر مطابق با فاکتور و رسید پرداخت ها و دریافت ها گزارشات مالی را تهیه می کند. حال کارشناس دادگستری حسابداری و حسابرسی برای تایید پایان کار پروژه می تواند گزارشات مالی و لیست پرداخت ها را بررسی می کند و سپس گزارش کارشناسی خود را اعلام می کند.

عوامل مختلفی سبب بروز اختلافات فوق می‌شود. برای مثال افزایش ناگهانی قیمت مصالح و لزوم ارزیابی مجدد در قرارداد و بی توجهی به شیوه پرداخت صورت وضعیت‌ها و همچنین نحوه حسابرسی و به طور دقیق‌تر عدم ارزیابی همه جانبه در تغییر قراردادی یکی از مهم‌ترین زمینه‌ساز‌های اختلاف است. از سوی دیگر معمولا در صورت مغایرت بین صورت وضعیت‌ها و میزان کار صورت گرفته و هزینه‌های انجام شده اختلاف بروز می‌کند و از آنجا که شکل هزینه‌کرد‌ها و همچنین تنوع آن بسیار متفاوت و متعدد در صورت بروز اختلاف نیاز به ارزیابی کارشناس حسابداری و حسابرسی دارد.

چنانچه پروژه عمرانی وجود داشته باشد برای تعیین بودجه مورد نیاز پیشبرد آن کارفرما می تواند از اظهار نظر کارشناس رسمی حسابداری و حسابرسی استفاده کند و برای بررسی حسابرسی طرح ها از وی کمک بگیرد.

حسابرسی طرح های عمرانی در شرکت های خصوصی به این شکل است که حسابداری شرکت با دقت بسیار بالا میزان خرج ها و میزان باقیمانده بودجه را تا پایان مدت زمان پروژه حساب می کند و تمامی خرج ها را به صورت گزارشات ریز مالی در بایگانی ثبت و نگهداری می کند و در انتها با بررسی مجدد گزارشات مشخص می نماید که پروژه مذکور چه میزان سودآوری برای شرکت داشته است. در این میان چنانچه مدت زمان پروژه به اتمام رسیده باشد اما پروژه نیمه کار باقی مانده باشد به اظهار نظر کارشناس حسابداری و حسابرسی نیاز است‌. کارشناس می‌تواند تمامی عملکرد و ریزگزارشات مالی را از بخش حسابداری و حسابرسی دریافت کند و بررسی دقیق نماید و در نهایت نسبت به اظهار نظر اقدام نماید.

یکی از چالش های پر اهمیت در بحث پیشبرد پروژه های عمرانی خصوصی و دولتی مطرح است بحث دقت در بایگانی فاکتور ها و وجود یک سیستم حسابداری مکانیزه و دقیق است که باعث شود مبلغ تسویه ها و زمان بندی دریافت ها و پرداخت ها به شکل حساب شده پیش برود. چنانچه در یکی از تقسیم بندی های بودجه یا برنامه ریزی زمانی اختلاف به وجود بیاید سبب وارد شدن خسارت به کارفرما و پیمانکار می شود. لذا برای جلوگیری از این مورد می توان از کارشناس رسمی کمک گرفت.