تعیین محدوده اراضی کشاورزی از مرتعی توسط کارشناس رسمی دادگستری زراعت و اصلاح نباتات
یکی از مهم ترین مشکلاتی که در سال‌های اخیر به یک چالش قضائی هم تبدیل شده است نحوه تشخیص اراضی مرتعی از اراضی کشاورزی است. در موراد متعددی بخشی از اراضی مرتعی توسط کشاورزان تبدیل زمین‌های زراعی شده است و در مورادی هم به دلیل همجوار بودن بسیاری از زمین‌های کشاورزی و مرتعی با یکدیگر، زمین کشاورزی به عنوان زمین ملی و مرتع شناخته شده است. این موضوعات زمینه اختلافات جدی را ایجاد کرده است که سالانه پرونده‌های زیادی در مراجع قضائی شکل بگیرند.
کارشناس رسمی دادگستری زراعت وظیفه بررسی پرونده‌های تشکیل شده در این زمینه و همچنین بازرس و تهیه گزارش در خصوص مرتعی بودن یا کشاورزی بودن اراضی را بر عهده دارد. به همین دلیل سالانه افراد زیادی برای ابطال احکام و سند منابع طبیعی به این کارشناسان رجوع می‌کنند.
در این یادداشت تلاش می‌کنیم تا نحوه تشخیص این اراضی و همچنین توانایی کارشناس دادگستری زراعت در حل این پرونده‌ها را بررسی نمائیم. همچنین در خصوص تنظیم دفاعیه در مورد احکام صادره به نفع منابع طبیعی، اثبات مالکیت اراضی ملی اعلام شده و تهیه دادخواست اعتراض به تشخیص‌های صورت گرفته مطالبی را عنوان خواهیم کرد.
منظور از اراضی مرتعی، زمین‌هایی هستند که سابقه کشت و زرع در آن‌ها وجود نداشته است. بنابراین زمین‌هایی که تا قبل از قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع در آن‌ها دخالت انسانی صورت نگرفته باشد مرتع به حساب می‌آید. ادعاهایی که زمینه اختلاف را ایجاد می‌کنند به دو شکل هستند. اول این که کشاورز اعلام می‌کند زمینی که مرتع اعلام شده است قبل از ملی شدن مورد کشت و زرع قرار گرفته است و ادعای دوم از سوی منابع طبیعی است که زمین مورد اختلاف مرتع بوده و مورد تجاوز قرار گرفته شده. همه اختلافات این حوزه حول این دو ادعا شکل می‌گیرد.
راه‌های تشخیص اراضی کشاورزی از ملی بسیار متنوع هستند و حداقل بیست مورد را می‌توان ذکر کرد اما به طور کلی چند راه اساسی پیش روی کارشناس رسمی زراعت است. اولین این که نشانه های کشت و زرع در زمین مورد اختلاف وجود داشته باشد که حاکی از کشت قدیمی در آن دارد. مانند وجود قنات و آبراه. اما از آن جا که ممکن است زمین توسط کشاورز تغییر داده شده باشد بنابراین گاهی از روی عواملی مانند نشانه کشت و کرت بندی دلایل خوبی برای اثبات مالکیت کشاورز نیستند.
به طور کلی، وجود درخت، کرت بندی، قنات، پوشش گیاهی، جوی و نزدیک بودن به سایر اراضی کشاورزی نشانه‌های اصلی در تشخیص هستند اما اگر این نشانه‌ها وجود نداشته باشند و زمین تبدیل به یک مزرعه جدید شده باشد کارشناس اقدام به استفاده از عکس‌های هوایی می‌کند. به همین دلیل هم یکی از صلاحیت‌های کارشناس زراعت تفسیر عکس‌ها و نقشه‌های هوایی است.
تنظیم اعتراض به رای‌های صادر شده تابع روند خاصی است. معترض باید فرم مخصوص اعتراض را تهیه و وکیل خود را مشخص نماید. سپس ادله و مدارک خود در جهت اثبات مالکیت بر زمین را به همراه نقشه UTM تهیه نماید.
همه مورادی که بالاتر اشاره کردیم می‌تواند دلیلی بر شناسایی زمین کشاورزی باشد. بنابراین در صورتی که اراضی کشاورزی شما به عنوان منابع ملی شناخته شده می‌توانید با تماس با کارشناسان ما جهت تهیه دفاعیه و همچنین انجام کارشناسی و بازرسی مجدد از زمین کشاورزی و حتی ابطال اسناد منابع طبیعی و تهیه نقشه یو تی ام مشورت نمایید.
