برآورد هزینه های تولید محصولات کشاورزی توسط کارشناس رسمی دادگستری زراعت و اصلاح نباتات
کشور ما یکی از بزرگترین تولید کننده‌های محصولات کشاورزی در منطقه است و بخش از زیادی از تولید ناخالص و درآمد ملی ما متکی بر صنعت کشاورزی است. با پیچیده‌تر شدن الگو‌های کشاورزی هزینه تولید محصولات هم بسیار متنوع و به عبارت درست بسیار بیشتر شده است.
در حال حاضر بخش بسیار زیادی از کشاورزی به صورت مکانیزه و با استفاده از دانه‌های اصلاح شده صورت می‌گیرد. همین موضوع علی رقم مطلوبیت‌های زیادی که ایجاد کرده است هزینه تولید را به شدت افزایش داده است. افزایش هزینه و میزان تولید تاثیر زیادی بر قیمت گذاری محصولات و همچنین اراضی زراعی داشته است.
کارشناس رسمی دادگستری زراعت و اصلاح نباتات در خصوص میزان هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی که به صورت اصلاح شده کشت می‌شوند با توجه به شاخص‌هایی که در این حوزه وجود دارد اظهار نظر می‌کند. این شاخص ها عبارت اند از؛ قیمت بذر و یا نشاء اصلاح شده، هزینه ایجاد گلخانه و یا آماده کردن زمین‌های زراعی، هزینه داشت محصولات اعم از استفاده از کود‌ها، سموم و کار کشاورز و نهایتا هزینه‌های مربوط به جمع آوری محصولات.
اما نکته پر اهمیت در این یادداشت دلیل ارزیابی و تعیین هزینه‌های تولید توسط کارشناس دادگستری زراعت و اصلاح نباتات است. به طور کلی حداقل به سه دلیل می‌توان اشاره کرد.
اول این که هزینه تولید ارتباط مستقیمی با تعیین قیمت محصولات کشاورزی دارد و این موضوع را در یادداشت دیگری در همین سایت بررسی کرده‌ایم.
دوم آن که در برخی از مناطق هنوز هم کشت به صورت “نصفه کاری” صورت می‌گیرد. در این نوع کشت قراردادی بین مزارع و عامل منعقد می‌شود که در این قرارداد میزان زمین و نوع کشت و همچنین مدت قرارداد مشخص می‌شود. معمولا در این قرارداد‌ها مزرعه دار زمین و آب مورد نیاز جهت کشت را تامین می‌کند و عامل هم عملیات کشت و داشت را صورت می‌دهد و هزینه‌های مربوط به کشت و داشت ( به جز میزان کار عامل بر روی زمین) به صورت مساوی بین عامل و مزروع تقسیم می‌شود و همچنین محصول تولیدی به همین نسبت بین آن‌ها تقسیم خواهد شد. در قرارداد مزارعه ممکن است اختلافاتی بروز کند. عمده اختلافاتی که در این زمینه بروز می‌کند بر سر میزان هزینه‌های عامل برای پرورش محصول است. گاه مزروع مدعی می‌شود که میزان هزینه اعلام شده از طرف عامل غیر واقعی است به همین دلیل هم در هنگام برداشت و یا بعد از آن بین آن‌ها اختلاف بروز می‌کند. کارشناس رسمی زراعت و اصلاح نباتات وظیفه دارد تا با مشخص کردن نوع بذر اصلاح شده و همچنین میزان سم و کود مورد استفاده برای پرورش محصول نظر نهایی خود را در خصوص هزینه تولید به دادگاه گزارش کند و قاضی بر اساس آن در خصوص پرونده تصمیم گیری نماید.
مورد دیگر برآورد میزان هزینه لازم جهت تاسیس گلخانه‌هاست. همانطور که اشاره کردیم با توجه کاهش منابع آبی دولت از کشاورزانی که اقدام به ایجاد گلخانه و همچنین کشت‌های به صرفه می‌کنند حمایت می‌کند. به همین دلیل نیز بسیاری از افراد اقدام به دریافت تسهیلات بانکی و دولتی می‌کنند. برای دریافت این تسهیلات نیاز است تا میزان هزینه لازم جهت تولید یک محصول مشخص شود. کارشناس زراعت و اصلاح نباتات با توجه به تخصص خود اقدام به تعیین میزانه هزینه مورد نیاز و تهیه گزارش معتبر در این حوزه می‌کند.
البته برآورد هزینه‌های تولید به دلایل دیگری هم صورت می‌گیرد از جمله تهیه گزارش برای نهاد‌های بالادستی، برنامه ریزی در جهت اصلاح الگو‌های کشاورزی و شناسایی عوامل هزینه‌زا در تولید.
برای مثال هزینه تولید ذرت در یک هکتار در سال 97 بیش از هشت میلیون تومان گزارش شده است که بدون احتساب هزینه‌های زمین و آب خبر از هدر رفتن منابع مالی و فرصت‌های کشاورزی در این حوزه دارد.
به طور کلی برآورد هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی توسط کارشناس رسمی دادگستری اصلاح زراعت و اصلاح نباتات هم به حل اختلاف میان کشاورزان کمک می‌کند و هم چشم اندازی پیش روی افراد و سازمان‌های مختلف می‌گذارد تا در این خصوص تصمیم گیری نمایند.
