معرفی نظام آموزش عالی آلمان

                                                   
  
در آلمان 376 موسسه آموزش عالی وجود دارد که از مجموع موسسات فوق 102 دانشگاه، 170 دانشگاه علوم کاربردی (Fachhochschulen) و 69 موسسه نیز دانشکده‌های خصوصی شامل مدارس عالی هنر و موسیقی هستند. طبق آمار ارائه شده در این گزارش، طی سالیان اخیر شمار دانشجویان خارجی در این کشور نیز افزایش یافته است.

نظام آموزش عالی در آلمان شامل اشکال مختلف و انواع گوناگونی از موسسات آموزشی است. این موسسات همانگونه که عنوان شد شامل دانشگاه‌های اصلی، دانشگاه‌های علوم کاربردی، دانشکده‌های فن‌آوری و دانشگاه‌های همکاری‌های آموزشی هستند. این تنوع به دانشجویان امکان می‌دهد که بهترین رشته را مطابق با نیاز خود انتخاب کنند. بعنوان مثال اگر دانشجو بیشتر روی علوم تجربی و عملی تاکید دارد، دانشگاه علوم کاربردی بهترین گزینه برای او خواهد بود. از سوی دیگر اگر به تحقیقات و نظریه‌پردازی‌ها علاقه دارد دانشگاه‌ها بهترین مکان برای این شیوه آموزشی هستند.

تقسیم‌بندی‌های نظام آموزش عالی در آلمان

1- دانشگاه‌ها (universitat)

دانشگاه‌های این کشور در واقع مراکز تحقیقاتی هستند. این موسسات شکل سنتی موسسات آموزش عالی در آلمان محسوب می‌شوند. 102 دانشگاه آلمان به دقت تحقیقات و آموزش را به هم مرتبط می‌کنند. اغلب دانشگاه‌های این کشور طیف وسیعی از رشته‌ها را ارائه می‌دهند. دانشگاه‌های دارای رویکرد قوی در فن‌آوری در این کشور بعنوان Technische Universitat شناخته می‌شوند. این دانشگاه‌ها در مقایسه با دانشگاه‌های علوم کاربردی تاکید بیشتری بر روی تحقیقات پایه دارند.

2- دانشگاه علوم کاربردی (Fachhochschule)

این موسسات در واقع مراکز آموزشی عملی و تجربی هستند. 170 دانشگاه علوم کاربردی در آلمان رویکردی به شدت عملی و تجربی داشته و ارتباط تنگاتنگی با دنیای کار و اشتغال دارند. در این دانشگاه‌ها تاکید اصلی بر روی فن‌آوری، بازرگانی، طراحی و بخش اجتماعی است. در عین حال امکان تحصیل در رشته پزشکی یا حقوق و دکتری کامل در دانشگاه‌های علوم کاربردی وجود ندارد.

3- مدارس عالی موسیقی و هنر (Kunst, Musik –Und Filmhochschule)

این موسسات مراکز یادگیری هنر هستند. 53 مدرسه دولتی هنر، موسیقی و فیلم‌سازی معمولا دانشجویانی را جذب می‌کنند که آزمون ورودی را با موفقیت پشت سر بگذارند. 23 دانشکده موسیقی آلمان محبوبیت ویژه‌ای را در بین دانشجویان خارجی دارند. در این دانشکده‌ها سهم دانشجویان خارجی 33.7 درصد است. اگرچه ورودی دانشکده‌های هنر بسیار بالا است اما آموزش‌های ارائه شده در آن‌ها بسیار عالی و باکیفیت است. تقریبا تمام دانشکده‌های هنر و موسیقی در آلمان حق اعطای مدرک دکتری، فوق دکتری و عنوان پروفسوری را دارند.

4- دانشگاه‌های همکاری‌های آموزشی (Berufsakademie)

انتخاب این موسسات برای افرادی که به دنبال آغاز یک حرفه‌ هستند گزینه بسیار مناسبی است. 38 دانشگاه همکاری آموزشی در واقع موسسات آموزش عالی نیستند اما مدارک اعطایی از سوی برخی از آنها معادل مدارکی است که دانشگاه‌های علوم کاربردی اعطا می‌شوند. این موسسات آموزشی آموزش‌های خاص در زمینه تجارت، فن‌آوری و بخش اجتماعی همراه با برنامه‌های مهارت شغلی ارائه می‌دهند. دانشجویان در صورتی قادر به تحصیل در این موسسات همکاری‌های آموزشی هستند که قرارداد آموزشی با یک کارفرما داشته باشند. فارغ‌التحصیلان این موسسات، چشم‌انداز شغلی خوبی خواهند داشت.

5- دانشکده‌های خصوصی (private Hochschulen)

این موسسات در واقع موسسات مناسب برای دانشجویانی است که خودشان هزینه تحصیل خود را می‌پردازند. 69 دانشکده خصوصی بیشتر برنامه‌های تحصیلی در قالب گروه‌های کوچک ارائه می‌دهند که ارتباط تنگاتنگی با صنایع دارند. از مشخصه‌های بارز آنها گرایش عملی بالا و دوره‌های تحصیلی کوتاه‌مدت است. شهریه پرداختی در این دانشکده‌ها از 1800 الی 4700 یورو در هر ترم متغیر است. با این حال تمام دانشکده‌های خصوصی انتظارات دانشجویان را برآورده نمی‌کنند. در این میان تشخیص اینکه یک دانشگاه یا دانشکده خصوصی دارای اعتبار دولتی باشد، بسیار مهم است. در غیر این صورت مدارک آنها مورد تایید نبوده و در هنگام یافتن شغل فارغ‌التحصیلان را دچار مشکلات عدیده خواهد کرد.

 به نقل از پایگاه اینترنتی اچ‌آرکی (پایگاه گردهم‌آیی روسای دانشگاهی‌ آلمان)، در مجموع در آلمان حدود 9500 رشته کارشناسی و 6800 رشته کارشناسی ارشد وجود دارد که از سوی موسسات آموزش عالی ارائه می‌شوند و به طور عمده دو مدرک علمی دانشگاهی در آلمان وجود دارد که عبارت از مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند.

علاوه بر این برای تحصیل در برخی رشته‌ها نظیر پزشکی، حقوق و تربیت معلم داوطلبان باید در آزمون سراسری شرکت کنند. بعلاوه در این کشور همچنان چندین رشته با مدرک دیپلم نیز وجود دارد.