قصاص پدر توسط فرزند – شرایط

قصاص پدر توسط فرزند ، صرفا در شرایطی امکان پذیر است که پدر ، فردی را به قتل رسانده باشد که فرزند ، ولی دم وی محسوب می شود ؛ چرا که قصاص پدر برای قتل فرزند ، امکان پذیر نیست . نحوه قصاص پدر ، به این صورت است که اولیای دم می بایست از واحد اجرای احکام ، تقاضای قصاص وی را نمایند .

برای مشاوره شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند

برای مشاوره شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند

جرم قتل ، از جمله مهم ترین جرایمی است که علیه تمامیت جسمانی افراد ارتکاب یافته و منجر به فوت طرف مقابل می شود . نظر به اهمیت ارتکاب این جرم در فضای اجتماعی ، ضمانت های اجرایی مهمی نیز ، برای مقابله با آن ، در نظر گرفته شده است که از جمله آنها ، می توان به قصاص مرتکب قتل ، اشاره نمود .

با این حال ، بر اساس قواعد فقهی که در قانون مجازات اسلامی نیز انعکاس یافته است ، در صورتی که پدر یا جد پدری ، فرزند خود را به قتل رسانند ، امکان قصاص آنها منتفی بوده و صرفا ، حکم به پرداخت دیه به اولیای دم و نیز تعزیر مرتکب ، صادر خواهد شد . البته ، در شرایط خاصی ، امکان قصاص پدر توسط فرزند وجود دارد که با درخواست فرزندان به عنوان اولیای دم مقتول ، می توان پدر را به قصاص نفس محکوم کرد . لذا اطلاع از نحوه قصاص پدر توسط فرزندان ، به دلیل اهمیت اجتماعی این موضوع ، ضرورت دارد .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم ابتدائا به این سوال پاسخ دهیم که آیا قصاص پدر توسط فرزند امکان پذیر است ؟ پس از آن ، شرایط قصاص پدر توسط فرزندان را بررسی نموده و مراحل و نحوه قصاص وی را بر اساس قانون ، شرح دهیم .

آیا قصاص پدر توسط فرزند امکان پذیر است

در قانون مجازات اسلامی ، کشتن دیگران ، تحت عنوان جرم قتل ، مورد جرم انگاری قرار گرفته است و برای مرتکب آن ، بسته به اینکه انجام جرم قتل ، از نوع عمدی ، شبه عمد و یا خطای محض باشد ، مجازات هایی پیش بینی شده است که از جمله آنها ، می توان به قصاص ، دیه و در مواردی هم ، تعزیر اشاره نمود .

به طور کلی ، در صورت اثبات ارتکاب جرم قتل عمد ، مجازات جرم ، قصاص می باشد که به معنای مقابله به مثل با مرتکب قتل و گرفتن جان وی می باشد . با این حال ، قصاص کردن مرتکب قتل عمد ، شرایط خاصی دارد که در صورت وجود آنها ، مرتکب ، قابل قصاص خواهد بود . یکی از مهم ترین شرایط قصاص قاتل بر اساس ماده 301 قانون مجازات اسلامی ، این است که قاتل ، پدر یا جد پدری مجنی علیه ( مقتول ) نباشد .

این حکم قانونی ، ریشه در فقه شیعه دارد که بر اساس آن ، پدر یا جد پدری ، در صورتی که فرزند خود را به قتل برسانند ، به مجازات اعدام یا قصاص ، محکوم نخواهند شد . بنابراین ، در صورتی که این سوال پرسیده شود که آیا قصاص پدر توسط فرزند امکان پذیر است یا خیر ، باید گفت که بر اساس قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که پدر یا جد پدری ، فرزند خود را به صورت عمدی به قتل رسانند ، قصاص نمی شود .

البته ، ممکن است این سوال مطرح شود که پس مجازات پدری که فرزند خود را بکشد چیست ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در صورتی که پدر یا پدر بزرگ پدری ، اقدام به قتل فرزند یا نوه خود نموده باشند ، می بایست به اولیای دم مقتول ، دیه پرداخت نمایند ؛ لذا در این نوع قتل ها ، به جای قصاص پدر ، می بایست از وی دیه گرفت .

همچنین ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که اقدام پدر مبنی بر قتل فرزند خود ، موجب اخلال در نظم و امنیت جامعه شود یا خوف آن برود که این عمل ، منجر به تجری دیگران شود ، دادگاه مرتکب را به مجازات سه تا ده سال حبس تعزیری ، محکوم خواهد کرد .

لذا همانطور که اشاره شد ، در صورت قتل عمدی فرزند توسط پدر یا جد پدری اش ، به جای قصاص مرتکب ، می توان از وی دیه گرفته و او را به حبس تعزیری ، محکوم نمود . البته ، قصاص پدر توسط فرزند ، در شرایط خاصی ، امکان پذیر می باشد و آن ، زمانی است که پدر ، مرتکب قتل فردی شده باشد که فرزندان ، اولیای دم وی محسوب می شوند ؛ مثل قتل مادر توسط پدر ؛ که در ادامه ، به توضیح آن خواهیم پرداخت .

حتما بخوانید: حکم قتل های خانوادگی

شرایط قصاص پدر توسط فرزند

بر اساس قانون مجازات اسلامی و احکام فقهی ، قصاص پدر یا جد پدری ، در صورت کشتن فرزند ، امکانپذیر نبوده ؛ بلکه به جای آن ، اولیای دم ، می توانند از وی دیه بگیرند و در شرایط خاصی هم ، می توان وی را به مجازات حبس ، محکوم کرد .

اما حکمی که به آن اشاره شد ، در مواردی جاری است که پدر ، اقدام به کشتن مستقیم فرزند خود نموده باشد که در این حالت ، نمی توان به این دلیل ، مجازات اعدام را برای پدر ، درخواست نمود . با این وجود ، گاهی پدر ، اقدام به قتل عمدی فرد دیگری می نماید که فرزندان ، اولیای دم وی محسوب می شوند . به عنوان نمونه ، گاهی ممکن است پدر ، اقدام به قتل همسر خود یعنی مادر فرزندانش نموده باشد .

در این حالت ، سوالی که ممکن است مطرح شود ، این است که آیا می توان پدر را به جرم کشتن مادر ، به قصاص نفس محکوم نمود ؟ همچنین ، این سوال به وجود می آید که در این شرایط ، مراحل و نحوه قصاص پدر توسط فرزند ، به چه صورت است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که میان فقها ، در خصوص شرایط قصاص پدر ، اختلاف نظر وجود دارد .

برخی قائلند که چون نمی توان پدر را به خاطر کشتن فرزندانش قصاص نمود ، در صورتی که پدر ، فرد دیگری که فرزندان ، اولیای دم وی هستند را به قتل رسانده باشد ، باز هم امکان قصاص وی وجود ندارد . در مقابل ، دیگران معتقند عدم امکان قصاص پدر در صورت کشتن فرزند ، مانع از آن نیست که اگر پدر ، فرد دیگری همچون مادر آنها را کشت ، بتوان وی را به قصاص محکوم کرد ؛ لذا فرزندان به عنوان صاحب حق قصاص ، می توانند درخواست اعدام پدر را داشته باشند .

در هر حال ، در نظام حقوقی ایران ، نظر دوم صحیح تر به نظر می رسد و در همین راستا ، دیوان عالی کشور نیز ، در سال 1395 ، در خصوص پرونده ای که مردی ، همسر خود را به قتل رسانده ، رایی صادر کرده است که بر اساس آن ، به استناد ماده 310 قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که قاتل ، پدر یا جد پدری مقتول نباشد ، قصاص ثابت است و اولیای دم همچون فرزندان وی ، صاحب حق قصاص محسوب شده و در این شرایط ، می توانند مجازات اعدام را برای پدر خود ، تقاضا نمایند .

شرایط قصاص قاتل

مراحل و نحوه قصاص پدر توسط فرزند

بر اساس قانون مجازات اسلامی ، قصاص پدر توسط فرزند ، صرفا در شرایطی امکان پذیر است که وی ، اقدام به کشتن فردی نموده باشد که فرزندان ، اولیای دم وی محسوب شوند ، مثل قتل مادر توسط پدر که در این حالت ، فرزندان به عنوان اولیای دم مقتول ، می توانند درخواست قصاص پدر را ارائه نمایند . اما سوالی که در این خصوص ممکن است مطرح شود ، این است که مراحل و نحوه قصاص پدر توسط فرزند چیست ؟

اولین نکته مهم در خصوص مراحل و نحوه قصاص پدر توسط فرزند ( در صورتی که پدر ، کسی را کشته باشد که فرزندان ، اولیای دم وی باشند ) ، این است که پس از اثبات قتل عمد توسط پدر و صدور حکم دادگاه مبنی بر قصاص وی ، ابتدا ، فرزندان باید اجرای قصاص نفس را از واحد اجرای احکام دادگاه ، تقاضا نمایند ؛ در غیر این صورت ، امکان قصاص مرتکب ، وجود نخواهد داشت .

لازم به ذکر است که در شرایط گفته شده ، فرزندان می بایست هزینه اعدام قاتل یا تفاضل دیه را نیز ، پرداخت نمایند . به این معنا که بر اساس قانون مجازات اسلامی ، در صورتی که زن مسلمانی به صورت قتل عمدی ، کشته شود ، حق قصاص برای اولیای دم او محفوظ است ؛ لکن اولیای دم ، می بایست پیش از قصاص کردن ، نصف دیه کامل را به ورثه اش پرداخت کنند و در فرض مذکور ، فرزندان برای قصاص پدر ، می بایست نصف دیه کامل انسان را به ورثه وی پرداخت کنند . گفتنی است که در حال حاضر ، طبق قانون ، تفاضل دیه ، از صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت می شود .

لازم به ذکر است که اولیای دم مقتول ، هر زمان قبل از اعدام پدر ، می توانند اقدام به گذشت از قصاص نموده و به دریافت دیه ، رضایت دهند . اما در صورتی که بعضی از فرزندان ، موافق قصاص و برخی قصد دریافت دیه داشته باشند ، نحوه قصاص پدر به این صورت است که افرادی که قصد قصاص کردن پدر را دارند ، می بایست سهم دیه دیگران را که در صورت گذشت از قصاص به آنها تعلق خواهد گرفته را پرداخت کنند .

همچنین ، یکی از مراحل قصاص پدر توسط فرزند ، گرفتن اذن مقام رهبری با تماینده وی است که به این منظور ، قاضی اجرای احکام ، فرمی خاص را تهیه نموده و با ذکر مشخصات مربوط به پرونده ، در صورتی که رای دادگاه به صورت صحیح صادر شده باشد ، به رئیس قوه قضاییه ، جهت استیذان ارسال شده و در غیر این صورت ، ماده 477 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص اعاده دادرسی ، قابل اعمال خواهد بود .

پس از صدور اذن و وجود سایر شرایط قصاص پدر ، واحد اجرای احکام ، اقدام به تعیین تاریخ اجرای حکم قصاص نفس می نماید و تشریفات مربوط به قصاص ، بر طبق قانون ، به صورت کامل انجام شده و سپس ، قاتل توسط چوبه دار قصاص خواهد شد .

البته ، باید به این نکته نیز اشاره نمود که قصاص پدر به خاطر کشتن مادر ، در شرایطی امکان پذیر است که قتل ، عمدی بوده و تمامی شرایط قصاص وجود داشته و موانعی از قبیل جنون ، مستی ، مهدور الدم بودن ، دفاع مشروع و مشاهده زن در حال انجام زنا با مرد بیگانه ، وجود نداشته باشد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .

قصاص همسر قاتل

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند پاسخ دهند .  

سوالات متداول

1- آیا امکان قصاص پدر توسط فرزند وجود دارد ؟

بر اساس قانون مجازات اسلامی امکان قصاص پدر و جد پدری به دلیل کشتن فرزند وجود ندارد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .

2- شرایط قصاص پدر توسط فرزند چیست ؟

قصاص پدر توسط فرزند صرفا در حالتی امکان پذیر است که پدر فردی را به قتل رسانده باشد که فرزند ولی دم وی محسوب شوند که شرح این موضوع در متن مقاله آمده است .

3- مراحل و نحوه قصاص پدر توسط فرزند چیست ؟

قصاص پدر توسط فرزندان منوط به درخواست قصاص توسط اولیای دم مقتول می باشد و این درخواست می بایست از طریق واحد اجرای احکام پیگیری شود که به جزئیات آن در متن مقاله اشاره شده است .

برای مشاوره شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند

برای مشاوره شرایط و نحوه قصاص پدر توسط فرزند