عواقب نگه نداشتن عده – اگر زنی عده نگه ندارد

نگه نداشتن عده توسط زن ، در عقد دائم و چه در عقد موقت ، عواقب حقوقی خاصی به دنبال دارد . اگر زنی عده نگه ندارد ، علاوه بر اینکه ازدواج وی باطل است ، در مواردی که مرد نسبت به عده زن و حرمت ازدواج با وی مطلع بوده و رابطه زناشویی نیز رخ داده باشد ، حرمت ابدی میان آنها از جمله عواقب نگه نداشتن عده است .

برای مشاوره عواقب نگه نداشتن عده

برای مشاوره عواقب نگه نداشتن عده

یکی از مهم ترین احکامی که در حوزه حقوق خانواده مطرح می باشد ، آن است که اگر عقد نکاح زن و مردی ، بنا به دلایلی همچون طلاق ، فسخ نکاح و یا فوت شوهر خاتمه پیدا کرد ، تحت شرایط به خصوصی ، زنان باید مدت زمانی را تحت عنوان « عده » سپری کرده و پس از آن ، در صورت تمایل ، به عقد ازدواج مرد دیگری در آیند .

فلسفه نگه داشتن عده در صورت طلاق و یا فسخ نکاح ، جلوگیری از اختلاط نسل و در مورد وفات شوهر ، با هدف احترام به شوهر متوفی می باشد . در هر حال ، نگه داشتن عده برای زنان ، امری الزامی و به لحاظ شرعی ، واجب است و در غیر این صورت ، ممکن است که اگر زنی عده نگه ندارد ، ضمانت اجراهای حقوقی خاصی بر موضوع ، مترتب شود . به همین دلیل ، پرداختن به این موضوع که عواقب نگه نداشتن عده چیست ، امری لازم و ضروری است که بعضا منجر به بطلان ازدواج دوم و حرمت ابدی زن و شوهر دوم می شود .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که اگر زنی عده نگه ندارد ، چه آثار حقوقی ایجاد می شود . به این منظور ، عواقب نگه نداشتن عده در نکاح دائم و نکاح منقطع یا عقد صیغه موقت را به صورت جداگانه ، مورد بررسی قرار خواهیم داد .

عواقب نگه نداشتن عده چیست

نگه داشتن عده برای زنانی که همسر خود را بنا به دلایلی همچون فوت ، طلاق یا فسخ نکاح از دست می دهند ، امری الزامی است که حکم آن ، در قرآن کریم مقرر شده و به نوعی ، یک حکم شرعی واجب محسوب می شود . اما این حکم شرعی ، در قانون مدنی نیز ، مقرر شده و ضمانت اجرای حقوقی نیز پیدا کرده است . بنابراین ، بر اساس شرع و قانون ، در شرایط خاصی ، زنان موظف به نگه داشتن عده ، برای جلوگیری از اختلاط نسل و یا حفظ حرمت شوهر متوفی می باشند .

به طور کلی ، نگه داشتن عده برای زنان ، به این معنا است که زنان ، چه در عقد دائم و چه در عقد موقت ، می بایست پس از سپری شدن مدت زمان عده ، اقدام به ازدواج مجدد نمایند ؛ در غیر این صورت ، ممکن است که اگر زنی ، عده نگه ندارد ، عواقب حقوقی خاصی بر موضوع مترتب شود که در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم .

اما قبل از اینکه عواقب نگه نداشتن عده را مورد بررسی قرار دهیم ، لازم است که اندکی در مورد عده زن و انواع آن صحبت کنیم و سپس ، به بررسی عواقب اینکه اگر زنی عده نگه ندارد ، بپردازیم . به طور کلی ، بر اساس قانون مدنی ، عده زن ، عبارت از مدتی است که تا زمان سپری نشدن آن ، زنی که عقد نکاح وی خاتمه یافته است ، نمی تواند ازدواج مجدد داشته باشد . اما عده زن را می توان شامل عده طلاق ، عده فسخ نکاح ، عده وفات شوهر و عده بذل و انقضای مدت دانست که در هر مورد خاص ، زنان باید تا مدت تعیین شده ، از ازدواج مجدد بپرهیزند تا عواقب نگه نداشتن عده متوجه آنها نشود .

اما در پاسخ به این سوال که عواقب نگه نداشتن عده چیست ، باید گفت که به طور کلی ، اگر زنی عده نگه ندارد و در طول مدت عده ، اقدام به ازدواج با مرد دیگری نموده و با علم و اطلاع از موضوع ، روابط زناشویی برقرار نماید ، به لحاظ شرعی ، نه تنها عقد ازدواج آنها باطل است ، بلکه به یکدیگر حرام ابدی شده و حتی ، پس از سپری شدن عده نیز ، نخواهند توانست با هم ازدواج کنند که این موضوع را در قسمت های بعد ، بیشتر توضیح می دهیم .

حتما بخوانید: عده زن و انواع آن

عواقب نگه نداشتن عده در نکاح دائم

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که اگر زنی عده نگه ندارد ، عقد ازدواج دوم وی ، باطل بوده و بر مردی که در طول مدت عده ، با وی ازدواج کرده است ، حرام ابدی می شود و دیگر تا پایان عمر ، نمی تواند با وی ازدواج کند . اما در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که عواقب نگه نداشتن عدن در نکاح دائم یا ازدواج دائم چیست و اگر زنی پس از پایان عقد دائم خود ، عده نگه ندارد ، چه اتفاقی می افتد ؟

در پاسخ به این سوال که اگر زنی عده نگه ندارد ، چه آثاری ایجاد می شود ، باید گفت که اصولا در عقد دائم ، زنان در سه حالت می بایست ، اقدام به نگه داشتن عده نمایند . حالت اول ، زمانی است که شوهر ، فوت می کند . در این شرایط ، زنان باید به مدت 4 ماه و 10 روز ، عده وفات شوهر نگه داشته و با مرد دیگری ازدواج نکنند . در این میان ، تفاوتی ندارد که روابط زناشویی میان زوجین رخ داده باشد یا خیر ؛ در هر حال ، زن باید به مدت مذکور ، عده وفات نگه داشته و سپس ، ازدواج مجدد کند .

حالت دوم ، زمانی است که عقد نکاح دائم ، بنا به دلایلی ، فسخ می شود . در این شرایط ، بر اساس ماده 1153 قانون مدنی ،  عده فسخ نکاح در عقد دائم ، سه طُهر است . یعنی زن ، به مدت سه مرتبه از عادت ماهیانه و پاک شدن از آن ، باید عده فسخ ازدواج نگه دارد . البته اگر زن ، در سن عادت ماهیانه بوده ، اما به دلایلی ، عادت ماهیانه نشود ، به مدت سه ماه باید عده فسخ نکاح نگه دارد . لازم به ذکر است که زنان یائسه و یا دختران دوشیزه ، نیازی به نگه داشتن عده فسخ نکاح ندارند و بلافاصله پس از فسخ ازدواج ، می توانند مجددا شوهر کنند .

حالت سوم ، زمانی است که زوجین ، از هم طلاق می گیرند . عده طلاق نیز ، مانند عده فسخ نکاح است و مدت زمان آن ، سه طهر می باشد . البته ، خانم هایی که در سنین یائسگی طلاق می گیرند و یا حین طلاق ، دوشیزه یا باکره هستند ، نیازی به نگه داشتن عده طلاق ندارند .

اما ، سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که عواقب نگه نداشتن عده در نکاح دائم چیست و به عبارت دیگر ، اگر زنی عده طلاق رجعی ، عده فسخ نکاح یا عده وفات شوهر خود را پس از خاتمه نکاح دائم نگه نداشته و با مرد دیگری ازدواج کند ، چه عواقب حقوقی در خصوص وی ایجاد می شود ؟

در پاسخ به این سوال که اگر زنی عده نگه ندارد چه عواقب حقوقی در پی خواهد داشت ، باید گفت که بر اساس ماده 1050 قانون مدنی ، ازدواج با زن شوهردار ، ممنوع شده است و عواقب حقوقی خاصی در پی خواهد داشت و از آن جهت که زن ، در طول مدت عده ، در حکم زن شوهردار می باشد ، ضمانت اجرای ذکر شده در این ماده ، برای زنانی که در طول مدت عده با مرد دیگری ازدواج می کنند نیز ، جاری خواهد بود .

بر اساس این ماده ، « هر کس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح ، و یا زنی که را که عده طلاق یا در عده وفات است ، با علم به عده و حرمت نکاح ، برای خود عقد کند ، عقد ، باطل و آن زن ، مطلقا بر آن شخص حرام مؤبد می شود » .

بر اساس این ماده ، در صورتی که زن و مردی ، در طول مدت عده طلاق یا عده وفات شوهر ، با هم ازدواج کنند ، ازدواج آنها باطل می باشد . همچنین ، در صورتی که مرد ، نسبت به اینکه زن ، در مدت عده است ، آگاه بوده و از حرمت ازدواج با زن نیز مطلع باشد ، زن و مرد ، به صورت ابدی ، به یکدیگر حرام می شوند و تا پایان عمر ، نمی توانند با هم ازدواج کنند . البته این موضوع ، در حالتی است که هنوز رابطه زناشویی میان زن و مرد ، واقع نشده باشد .

به این دلیل که در ماده 1051 قانون مدنی ، مقرر شده که « حکم مذکور در ماده فوق ، در موردی نیز جاری است که عقد از روی جهل به تمام یا یکی از امور مذکوره فوق بوده و نزدیکی هم واقع شده باشد » . بنابراین ، در صورتی که زن و مردی در طول مدت عده ، با هم ازدواج و رابطه زناشویی نیز برقرار نموده باشند ، چه نسبت به حکم و موضوع علم داشته و چه نسبت به آن جهل داشته باشند ، در هر حال ، این عواقب را دارد که نسبت به یکدیگر ، به صورت ابدی ، حرام خواهند شد .

زنانی که عده طلاق ندارند

عواقب نگه نداشتن عده در نکاح منقطع

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که عواقب نگه نداشتن عده توسط زن در ازدواج های دائم به چه صورت است و اگر زنی عده نگه ندارد تکلیف چیست . همانطور که گفته شد ، ازدواج زن در مدت عده ، باطل است و تحت شرایط خاصی ، ممکن است که دو نفر ، نسبت به هم ، حرام ابدی شوند . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، این است که عواقب نگه نداشتن عده در نکاح منقطع چیست ؟ آیا در عقد موقت یا صیغه نیز ، احکام ذکر شده جاری است یا خیر ؟

قبل از اینکه عواقب نگه نداشتن عده در نکاح منقطع را مورد بررسی قرار دهیم ، لازم است که اندکی در مورد عده زن در عقد موقت توضیح دهیم . به طور کلی ، در عقد موقت یا صیغه ، زن در سه حالت ، موظف به نگه داشتن عده می باشد که به شرح زیر هستند :

حالت اول ، زمانی است که شوهر ، حین عقد موقت یا صیغه ، فوت می کند . در این حالت ، زوجه همچون عقد دائم ، موظف است ، به مدت 4 ماه و 10 روز ، عده وفات شوهر را نگه داشته و پس از آن ، در صورت تمایل با مرد دیگری ازدواج کند . در این میان ، تفاوتی بین خانم های یائسه ، دوشیزه یا غیر دوشیزه نمی باشد و همگی باید عده وفات شوهر را نگه دارند .

حالت دوم ، زمانی است که شوهر ، اقدام به بذل مدت در عقد موقت یا صیغه می کند . بذل مدت در نکاح منقطع یا صیغه ، به این معنا است که مرد ، باقی مانده مدت زمان صیغه را به زن بخشیده و به عقد موقت ، خاتمه می دهد . در این حالت نیز ، زن موظف است ، عده بذل مدت صیغه را نگه دارد .

حالت سوم ، زمانی است که مدت زمان عقد موقت یا صیغه ، به پایان رسیده و به اصطلاح ، خاتمه پیدا کند که به آن ، انقضای مدت عقد موقت هم گفته می شود . بر اساس قانون مدنی ، هم در صورت بذل مدت و هم در حالت انقضای مدت ، زن ، موظف است به مدت دو طُهر ، عده نگه دارد . زنانی هم که با وجود اقتضای سن ، عادت ماهیانه نمی بینند ، می بایست به مدت 45 روز عده نگه دارند . گفتنی است که خانم های یائسه و دوشیزه ، از نگه داشتن این دو عده ، معاف هستند .

اما سوالی که در این قسمت ، قصد داریم به آن پاسخ دهیم ، این است که اگر زنی در عقد موقت یا صیغه ، عده نگه ندارد ، چه عواقب حقوقی به وجود خواهد آمد ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون مدنی ، زنانی که موظف به نگه داشتن عده بذل و انقضای مدت عقد موقت هستند نیز ، در حکم زن شوهر دار محسوب می شوند . به همین دلیل ، عواقبی که در خصوص نگه نداشتن عده نکاح دائم ذکر شد ، برای نکاح منقطع یا صیغه نیز ، قابل اعمال است .

به این معنا که اگر زن و مردی ، در طول مدت عده زن در صیغه موقت ، با هم ازدواج کنند ، ازدواج آنها باطل است . اگر مرد ، نسبت به اینکه زن در مدت عده است و اینکه ازدواج با وی در مدت عده حرام است ، مطلع باشد و با این حال با وی ازدواج کند ، به هم حرام ابدی می شوند .

اما اگر نسبت به این موضوعات علم نداشته باشد ، صرفا ازدواج باطل است ، اما پس از سپری شدن عده ، می توانند ازدواج کنند . البته ، اگر رابطه زناشویی رخ داده باشد ، در همه حالات ، ( چه علم و چه جهل نسبت به حکم و موضوع ) ، زن و مرد ، به هم حرام ابدی می شوند . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عواقب نگه نداشتن عده توسط زن در ازدواج دائم یا موقت ، مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .

حکم ازدواج با زن شوهردار

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عواقب نگه نداشتن عده در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون عواقب نگه نداشتن عده پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- عواقب نگه نداشتن عده توسط زن چیست ؟

عواقب نگه نداشتن عده توسط زن آن است که ازدواج دوم باطل بوده و در شرایطی نیز ممکن است که حرمت ابدی میان وی و شوهر دوم ایجاد شده و نتوانند تا پایان عمر با هم ازدواج کنند که شرح این موضوع در متن مقاله ذکر شده است .

2- اگر زنی عده نگه ندارد چه اتفاقی می افتد ؟

در صورتی که مردی با علم و اطلاع از اینکه زن در مدت عده است و ازدواج با وی حرام است با وی عقد کرده و با هم رابطه زناشویی نیز داشته باشند به صورت ابدی به هم حرام می شوند که جزئیات این موضوع در مقاله ارائه شده است .

3- نگه نداشتن عده در عقد موقت چه عواقبی دارد ؟

نگه نداشتن عده عقد موقت یا صیغه و ازدواج با مرد دیگر نیز سبب بطلان عقد شده و در صورت وجود شرایط قانونی منجر به حرمت ابدی زن و مرد می شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

برای مشاوره عواقب نگه نداشتن عده

برای مشاوره عواقب نگه نداشتن عده