در خصوص قانون آیین دادرسی الکترونیکی ، باید گفت که علاوه بر مواد 175 و 176 و نیز ، بخش نهم قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص دادرسی الکترونیک ، آیین نامه نحوه استفاده از سامانه های رایانه ای و مخابراتی نیز در سال 1395 به تصویب رسیده است که به موجب آنها ، ابلاغ اوراق و آرای قضایی ، به صورت الکترونیکی انجام می گیرد .
برای مشاوره قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی
برای مشاوره قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی
امروزه ، توسعه فناوری های نوین در انجام امور مختلف ، سبب شده تا حوزه های حاکمیتی نیز ، تحت الشعاع قرار گیرند ؛ در همین راستا ، قوه قضاییه که مرجع رسمی رسیدگی به شکایات و تظلمات اشخاص حقیقی و حقوقی است نیز ، با همگام سازی خدمات قضایی و خدمات الکترونیکی ، دادرسی الکترونیک را توسعه داده است .
در همین راستا ، بر اساس تحولات صورت گرفته ، از سال 1392 تا 1395 ، قانون و آیین نامه های مربوط به دادرسی الکترونیکی تدوین یافته است که به موجب آنها ، ابلاغ احضاریه ، اخطاریه و آراء دادگاه ها ، از طریق سامانه های الکترونیکی انجام می شود تا سرعت و دقت بالاتر ، عدالت را به نحو بهتری محقق نماید . لذا پرداختن به قانون آیین دادرسی الکترونیکی و احکام آن در راستای ایجاد دادگاه مجازی ، حایز اهمیت است .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم در راستای پرداختن به قانون آیین دادرسی الکترونیکی ، به بررسی نحوه ابلاغ در دادرسی الکترونیکی و نحوه تشکیل جلسات دادگاه های مجازی در دادرسی الکترونیک پرداخته و در ادامه نیز ، آیین نامه دادرسی الکترونیک را مورد بررسی قرار دهیم .
قانون آیین نامه دادرسی الکترونیکی چیست
توسعه خدمات الکترونیکی در دهه های گذشته ، سبب شده تا مراجع قضایی و غیر قضایی نیز ، برای ارائه خدمات خود به شهروندان ، از فناوری های نوین الکترونیکی ، بهره گیرند . قوه قضاییه نیز ، با مجموعه دادگاه ها و دادسراهای خود ، از این موضوع ، مستثنی نبوده و در راستای تحقق عدالت ، اقدام به طراحی سامانه هایی در جهت گسترش دادرسی الکترونیکی نموده است . اما سوال این است که قانون آیین دادرسی الکترونیکی چیست ؟
بر اساس ماده 175 قانون آیین دادرسی کیفری ، برای انجام اموری همچون طرح شکایت و یا طرح دعاوی حقوقی ، ارجاع پرونده به شعبه رسیدگی کننده به دعوی ، احضار متهمین و ابلاغ اوراق قضایی به افراد ، از سامانه های اینترنتی ، همچون ایمیل ، ارتباط تصویری از راه دور ، تلفن و نمابر و غیره ، استفاده می شود که شرایط و چگونگی استفاده از سامانه های رایانه ای در راستای ارائه خدمات مذکور ، به موجب آیین نامه ای است که توسط قوه قضاییه به تصویب می رسد .
علاوه بر این ، به موجب بخش نهم قانون آیین دادرسی کیفری ، موضوع دادرسی الکترونیک ، مورد توجه قرار گرفته و بر نقش مهم فناوری های نوین در ارائه خدمات متنوع قوه قضاییه ، تاکید شده است . همچنین ، برای تشویق شهروندان برای استفاده از دادرسی الکترونیک ، هزینه دادرسی در مرحله بدوی ، به میزان پنج درصد کمتر خواهد بود .
البته ، طبق قانون ، دادرسی الکترونیکی ، از طریق استفاده از سامانه های ویدئو کنفرانس یا سایر ابزارهای الکترونیک جهت تحقیق از طرفین دعوی ، گرفتن شهادت شهود و یا اخذ نظریات کارشناسی ، در صورتی امکان پذیر است که فرد ، احراز هویت شده و اعتبار اظهارات وی ، با ثبت در سابقه وی صورت پذیرد .
علاوه بر قانون آیین دادرسی کیفری ، در سال 1395 ، آیین نامه ای در خصوص « نحوه استفاده از سامانه های رایانه ای و مخابراتی » توسط قوه قضاییه به تصویب رسیده است که بر اساس آن ، در ارائه خدمات قضایی ، از سامانه های رایانه ای و مخابراتی ، استفاده می شود تا کلیه واحدهای قضایی از جمله دادگاه ها ، دادسراها و شوراهای حل اختلاف ، با استفاده از آن ، خدمات قضایی را به مراجعین ، ارائه دهند .
از جمله خدماتی که از طریق الکترونیک انجام می گیرد ، می توان به ابلاغ اوراق قضایی و انجام برخی امور در حین رسیدگی به پرونده اشاره نمود که در قسمت بعد ، به توضیح آنها نیز ، خواهیم پرداخت تا به صورت کامل تر ، بحث دادگاه مجازی و ضوابط حاکم بر آن را توضیح دهیم .
حتما بخوانید: مراجع قضایی در قانون
نحوه ابلاغ در دادرسی الکترونیکی
در قسمت قبل ، به بررسی اینکه آیین نامه و قانون دادرسی الکترونیکی چیست و چه نقشی در ایجاد دادگاه های مجازی داشته است ، پرداختیم . اما یکی از مهم ترین تحولات صورت گرفته بر اساس قانون دادرسی الکترونیک ، نحوه ابلاغ می باشد . همانطور که می دانیم ، یکی از بخش های اساسی فرایند رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری ، صدور ابلاغیه به طرفین دعوی ، در یک فرایند منطقی و منظم است تا حقوق آنها ، حفظ گردد .
در گذشته ، ابلاغ اوراق قضایی به طرفین دعوی ، از طریق نگارش محتویات ابلاغیه بر روی برگه های مخصوص و ارسال آن به اقامتگاه طرفین دعوی انجام می شد ؛ در حالی که این موضوع ، بعضا سبب ایجاد چالش هایی برای طرفین دعوی می شد و گاها هم به دست آنها نمی رسید ، بر اساس قانون دادرسی الکترونیکی ، یک سامانه الکترونیکی تحت عنوان سامانه ثنا ایجاد می شود که ابلاغ اوراق قضایی همچون احضاریه دادگاه ، اخطاریه دادگاه و نیز ، ابلاغ آرای قضایی ، از طریق آن انجام می گیرد .
بر این اساس ، هر یک از طرفین دعوی یا نماینده آنها ، کارشناسان دادگاه ، ضابطان قضایی و سایر افراد ، با داشتن یک حساب کاربری برای ابلاغ اوراق قضایی ، می توانند از خدمات ارائه شده ، استفاده کنند . لذا از سال 1395 ، تلاش شده که نحوه ابلاغ در دادرسی الکترونیکی ، از طریق سامانه ثنا انجام شود و به همین دلیل ، اقدامات موازی از طریق دادرسی غیر الکترونیک ، ممنوع می باشد .
لذا هر شخصی برای دریافت حساب کاربری در سامانه ثنا به آدرس sana.adliran.ir ، می تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و یا به صورت غیر حضوری ، اقدام به ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا نماید . در هر حال ، وصول الکترونیکی اوراق قضایی در حساب کاربری سامانه ثنا ، به منزله ابلاغ محسوب می شود و از زمانی که فرد ، در سامانه ، ابلاغیه را مشاهده نماید ، کلیه آثار ابلاغ واقعی ، بر آن مترتب می شود .
همچنین ، خودداری از مراجعه به سامانه ثنا جهت رویت ابلاغیه های دادگاه ، به منزله استنکاف از قبول ابلاغیه ها محسوب می شود ؛ مگر اینکه مخاطب ابلاغ ، بتواند ثابت کند که به علت عدم دسترسی به سامانه یا نقص در آنها ، قادر به مشاهده ابلاغیه ها نبوده است . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .
مشاهده ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا
نحوه تشکیل جلسه در دادرسی الکترونیکی
در قسمت قبل ، مختصرا توضیح دادیم که قانون آیین دادرسی الکترونیکی چیست و نحوه ابلاغ در دادرسی الکترونیکی بر اساس قانون و آیین نامه مذکور ، به چه صورت است . علاوه بر ابلاغ اوراق و آرای قضایی از طریق سامانه ثنا ، به موجب این آیین نامه ، تشکیل جلسه در دادرسی الکترونیکی نیز ، محل تامل می باشد . به عبارت دیگر ، سوال این است که نحوه تشکیل جلسات دادگاه مجازی طبق قانون و آیین نامه های مذکور چگونه است ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که به موجب آیین نامه دادرسی الکترونیکی ، قوه قضاییه موظف است امکان طرح دعوی و شکایت ، همچنین ، پیگیری شکایت و پیگیری دادخواست قضایی را از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی فراهم نماید . به این منظور ، واحدهای قضایی موظفند به شکایات و دعاوی حقوقی که از این طریق به آنها ارجاع می شود ، رسیدگی نمایند و در غیر این صورت ، مستنکف از رسیدگی به دعوی محسوب خواهند شد .
لذا بر اساس این آیین نامه ، اصولا طرح شکایت و یا ارائه دادخواست ، به صورت مجازی یا الکترونیکی می باشد ؛ با این حال ، بر اساس قانون مربوطه ، در نیابت قضایی ، مقام نیابت دهنده ، می تواند مواردی همچون تحقیق از اصحاب دعوی ، اخذ شهادت شهود و یا گرفتن نظریات کارشناسی و سایر مواردی که بر اساس قانون مجاز است را از طریق ارتباط صوتی یا تصویری و یا حتی الکترونیکی ، از راه دور به صورت مجازی انجام بدهد که در این صورت ، انجام تحقیقات از طریق ارتباطات صوتی و تصویری ، در صورتمجلس قید خواهد شد .
در همین راستا ، در سال های اخیر ، به ویژه به علت بیماری کرونا ، اتاق های دادرسی الکترونیک متعددی ایجاد شد که از طریق آن ، تشکیل جلسات رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری ، رسیدگی به شهادت شهود و یا نظریات کارشناسان ، به صورت مجازی انجام شده و به نوعی ، شبیه ایجاد یک دادگاه مجازی بود که در نهایت ، صدور احکام دادگاه نیز ، به صورت غیر حضوری از طریق سامانه ثنا ، به طرفین ابلاغ می شود .
مشاهده رای دادگاه در سامانه ثنا
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- دادرسی الکترونیکی در دادگاه مجازی چیست ؟
دادرسی الکترونیکی به فرایندی گفته می شود که ابلاغ اوراق قضایی و رسیدگی به دعوی و ابلاغ آرای صادره به طرفین دعوی با استفاده از سامانه های الکترونیکی انجام می گیرد که شرح آن در متن مقاله آمده است .
2- نحوه ابلاغ در دادرسی الکترونیکی چگونه است ؟
بر اساس آیین نامه دادرسی الکترونیکی ابلاغ اوراق قضایی و آرای دادگاه ها از طریق سامانه ثنا انجام می گیرد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید به متن مقاله مراجعه نمایید .
3- نحوه تشکیل جلسه در دادرسی الکترونیکی چگونه است ؟
معمولا تشکیل جلسه دادگاه به صورت حضوری است مگر در نیابت قضایی که می توان با استفاده از سامانه های الکترونیکی برخی از اقدامات مربوط به پرونده را به صورت مجازی انجام داد که جزئیات آن در متن مقاله آمده است .
برای مشاوره قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی
برای مشاوره قانون دادرسی الکترونیکی و دادگاه مجازی
