کارشناسی رسمی کتاب و کتاب شناسی و چالش های روند قانونی اخذ مجوز چاپ کتاب
یکی از شایع ترین مشکلاتی که در حوزه کتاب به وجود می آید، عدم دریافت مجوز چاپ کتاب توسط نویسندگان و یا موانعی است که آنها در راه اخذ مجوز با آن رو به رو می شوند. بنابراین نیاز است تا برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین مشکلاتی با کارشناس رسمی دادگستری کتاب و کتاب شناسی مشورت کنیم.
ابتدا لازم است تا روند قانونی اخذ مجوز چاپ کتاب را بررسی کنیم تا مقدمه ای بر شناخت بهتر چالش های این فرآیند باشد. معمولا هم نویسنده ها و هم ناشران اقدام به اخذ مجوز چاپ می کنند و این موضوع بسته به مسائل مختلفی دارد. اما چه ناشر و چه نویسنده برای اخذ مجوز چاپ باید مراحل زیر را بگذرانند.
ناشران ابتدا باید نسخه کامل کتاب، شناسه و فیپا را برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال کنند. آنها موظف اند کتاب را بررسی کرده و نتیجه آن را به در خواست کننده ارائه کنند. زمان مشخصی برای اعلام نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وجود ندارد اما معمولا کارشناس رسمی کتاب و کتاب شناسی کمک می کند تا یک الی دو هفته بعد در مورد مجوز چاپ، وزارتخانه اعلام نظر کند.
این روند کمی پیچیده تر است که مجال توضیح آن در این مقاله نیست. این روند پیچیده گاها با چالش هایی رو به رو می شود که به شرح آن خواهیم پرداخت.
مهم ترین چالشی که در فرآیند اخذ مجوز وجود دارد، عدم تایید بخشی از محتوای کتاب است که معمولا با جنجال هایی نیز رو به رو می شود. ممکن است بخشی از کتاب مغایر با شئون اسلامی و یا قوانین جمهوری اسلامی ایران تشخیص داده شود و کارشناس کتاب و کتاب شناسی در اعلام نظر خود به این موارد اشاره کرده باشد. چالش اینجا پیچیده تر می شود که نویسنده مدعی شود کتابش مغایرتی با قانون و شرع ندارد.
چالش دیگری که شاید چندان مطرح نباشد اما موضوع شایعی است، مسائل مرتبط با طراحی کتاب هاست. استفاده از نمادهای خاص و یا تصاویر خاص در کتاب اگر مغایر با قوانین جاری کشور باشد یک مانع مهم در دریافت مجوز چاپ می باشد.
با وجود این چالش ها روند اخذ مجوز در خوشبینانه ترین حالت، ممکن است یک هفته و در صورت وجود مشکل ممکن است تا چهار ماه طول بکشد. چالش های مذکور هم برای کتب تالیفی وجود دارد و هم ترجمه ای. اما معمولا چالش اول مربوط به کتب تالیفی و چالش دوم در کتب ترجمه ای شایع تر هستند. همه این مسائل نشان از اهمیت نظر کارشناس دادگستری کتاب و کتاب شناسی است که با تسلط به بر قوانین و شناخت مشکلات این حوزه می تواند کمک شایانی به افراد درگیر در این فرآیند کند.
