10 اختراع و اکتشاف تصادفی
 

1- دینامیت

آلفرد نوبل مهندس و شیمی‌دان سوئدی، تلاش می‌کرد نیتروگلیسرین را که یک ماده منفجره مایع بود تثبیت کند. او و تیم تحقیقاتی‌اش آزمایشات متعددی انجام دادند که در نهایت منجر به یک فاجعه شد. در 1864 برادر کوچک‌تر او و تعدادی از همکارانش طی یکی از این آزمایشات کشته شدند.

در حقیقت کسی بر عمق تاثیری که این تراژدی بر زندگی نوبل گذاشت واقف نیست اما پس از این اتفاق او تمام وقت و انرژی‌اش را صرف یافتن راهی برای انفجار بی‌خطر مواد منفجره کرد. بسیاری معتقدند نوبل در پی یک تصادف به راه حل دست یافت. در طی حمل نیتروگلیسرین‌ها نوبل به طور اتفاقی متوجه نشتی یکی از قوطی‌ها شد. او متوجه شد ماده‌ای که به عنوان پوشش برای قوطی به کار برده شده یک نوع مخلوط رسوبی است، که در جذب مایع موفق عمل کرده است. از آن‌جا که حمل دستی نیتروگلیسرین مایع خطرناک است کشف نوبل به او کمک کرد تا از این رسوب برای تثبیت گلیسرین در حین انفجار کمک بگیرد.

نوبل فرمولی اختراع کرد که با استفاده از آن ماده منفجره با این رسوب ترکیب می‌شد، بدون آنکه از قدرت تخریبی آن کاسته شود. او این اختراع را در 1867 و با نام “دینامیت” عرضه کرد که گامی مثبت برای انفجارهای ایمن بود.

2- ساخارین

شیرین کننده‌های مصنوعی مسلما جزو اولین اختراعات مورد علاقه طرفداران بهداشت دهان و دندان هستند. اما آیا می‌دانستید ساخارین که یکی از اولی این محصولات بود به شکلی کاملا تصادفی اختراع شد؟

در سال 1879 و هنگامی که “کنستانتین فالبرگ” در حال سنتز مواد در یکی از آزمایشگاه‌های دانشگاه جان هاپکینز بود به طور تصادفی آن را کشف کرد. همچون سایر اختراعات این بخش، فالبرگ بدون آن‌که متوجه شود مقداری از مواد را از آزمایشگاه با خود به خانه برد. هنگام صرف غذا او متوجه شد که نان شیرین است در حالی که شکری به آن اضافه نشده بود. با کمی دقت متوجه شد ماده‌ای که با خود از آزمایشگاه آورده باعث این شیرینی شده است.

بعد از انجام آزمایشات بیشتر روی این ماده شکری عجیب، آن را تحت نام ساخارین ثبت و به طور مستقل ثبت نمود که این کار مورد خشم همکارش “ایرا رمسن” که با او در تحقیقات همکاری می‌کرد، شد.

اگر چه این بی‌توجهی به مسائل بهداشتی از سوی او باعث کابوس بسیاری از آزمایشگاه‌های امروزی است اما نتیجه این اختراع حق انتخاب بیشتری به مصرف کنندگان مواد غذایی داد. سال‌ها بعد ساخارین در بسیاری از مواد خوراکی یافت می‌شد. از آنجایی که متابولیسم ساخارین توسط بدن انسان صورت نمی‌گیرد، در نتیجه کالری وارد بدن نمی‌کند. در حقیقت یک گرم از این ماده کمتر از 5 کالری تولید می‌کند که عملا مساوی صفر است.

بر طبق استاندارد موسسه غذا و داروی آمریکا، این محصول مناسب افرادی است که به دنبال مواد غذایی بدون شکر هستند و نیز کسانی که مبتلا به دیابت می‌باشند.

3- مایکروفر

علی رغم استفاده‌های بی‌شمارش شاید باور آن سخت باشد که اجاق مایکروفر هم یک اختراع تصادفی است. با تشکر از “پرسی اسپنسر” برای کشف این اختراع به داستان عجیب آن توجه کنید! در واقع اسپنسر در حال بازرسی از یک مگنترون بود. نوعی لوله که انرژی مورد نیاز تجهیزات رادار را تامین می‌کند که موفق به این اختراع شد.

در طول جنگ جهانی دوم در حال بازرسی از یکی از آزمایشگاه‌های شرکت ریتون، او در مقابل یکی از دستگاه‌ها ایستاده بود که متوجه چیز عجیبی شد. باور کنید یا نه، محتویات جیب اسپنسر توجه او را به خود جلب کرد. بسته شکلاتی که در جیب داشت کاملا ذوب شده بود.

امروز ما می‌دانیم که این نتیجه قرار گرفتن در معرض امواج مایکرو بود. این امواج در شرایط کنترل نشده برای انسان خطر آفرین هستند اما خوشبختانه این شکلات بود که ذوب شد نه محقق ما. او به دنبال ماده غذایی دیگری گشت تا این امواج را روی آن امتحان کند و اینجا پای دانه‌های ذرت به میان آمد. بعد از کسب موفقیت در این زمینه اسپنسر ماشین دیگری با همان تکنولوژی اختراع کرد که ما امروزه آن را مایکروفر می‌نامیم.

90٪ از خانواده‌های آمریکایی در طول 64 سال گذشته، این وسیله را مورد استفاده قرار داده‌اند.

4- پارچه چسبی ولکرو

ولکرو یا بست قلاب دار(انگلیسی:Velcro) چیست؟ چه رابطه‌ای بین پشم بدن سگ و دانه‌های گیاهان وجود دارد؟ می‌توان به این سوال پاسخ‌های زیادی داد ولی بیایید این مورد را از نزدیک بررسی کنیم.

در اینجا باید مهندس الکترونیک “جرج میسترال” را به شما معرفی کنم. این آقا وقتی که یک روز به همراه سگش از پیاده روی باز می‌گشت، متوجه دانه‌های گیاهی شد که به پشم سگ و همین‌طور به کرک‌های لباسش چسبیده بودند.

این امر توجه او را جلب کرد. او با میکروسکوپ و از نزدیک این دانه‌ها را مورد بررسی قرار داد و متوجه شد که این دانه ها دارای چنگگ‌های متعددی هستند که با کمکشان به سادگی به هر چیزی متصل می‌شوند.

او به دنبال موارد دیگری گشت و سطوحی اختراع کرد که حاوی چنگگ و حلقه باشند و اتصال آن‌ها و نیز مقاومت این اتصالات را مورد بررسی قرار داد. در1955، و در حال استفاده از نایلون به عنوان ماده مورد آزمایش به کشف مهمی نائل شد که آن را ولکرو نامید.
امروزه ما از این محصول و محصولات مشابه آن در زندگی روزمره‌مان استفاده می‌کنیم.

5- پنی‌سیلین

مسلماً نمی‌توان اکتشافات تصادفی را مورد بررسی قرار داد ولی ذکری از یکی از مهم‌ترین دست‌آوردهای علم پزشکی یعنی پنی سیلین به میان نیاورد.

باکتری شناس اسکاتلندی “الکساندر فلمینگ” اولین بار این ماده را در آزمایشگاه و کاملا تصادفی کشف کرد. او در 1928 و بعد از دو هفته تعطیلی در هنگام مراجعه به آزمایشگاه متوجه شد یکی از ظروف آزمایشگاه (پتری دیش) میزبان نوع عجیبی از کپک است. همچنین متوجه شد باکتری‌های درون ظرف به علت رشد این کپک از رشد بیشتر باز مانده‌اند.

او سپس طی فرایندی دشوار، مقدار بیشتری از این کپک را کشت داد. اما متاسفانه این کشف تصادفی او هنوز آماده استفاده در علم پزشکی نبود.

13 سال بعد از این اتفاق هاوارد فلوری، نورمن هدلی و اندرو مویر یک‌بار دیگر با این کپک در طی آزمایشات‌شان مواجه شدند، مقدار کافی از آن تولید کرده و اثر آن‌ را در معالجات پزشکی مورد بررسی قرار دادند. از آن پس این ماده در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار گرفته و جان هزاران نفر را نجات داده است.

اگر چه کمتر کسی باور می‌کرد یکی از بزرگترین دستاورد علم پزشکی از کپک های رشد کرده در ظروف پتری بدست آید اما ذهن باز و خلاق اولین کاشف آن این امر را محقق کرد.

6- داروی بیهوشی

بدون این دستاورد، علم پزشکی با معالجه‌های دردناکی همراه می‌شد. اگرچه داستان کشف آن مورد بحث و جدل قرار دارد ولی آن‌ دسته از مردم که تجربه بیهوشی را داشته‌اند، از چنین کشف تصادفی خرسند و راضی هستند.

کرافورد لانگ، ویلیام مورتون، چارلز جکسون و هوراس ول مردانی هستند که هر کدام نقشی در راه این اختراع بر عهده داشتند. آن‌ها متوجه شدند که اتر و گاز خنده در کاهش درد در کسانی که تحت تاثیر این گازها قرار دارند موثر می‌باشند.

در طول دهه 1800 استفاده از این ترکیبات برای رسیدن به حالت سرخوشی و کشف و شهود معمول بود! با کمک اظهارات شاهدان و نیز شرکت کنندگان این مراسم‌ها که به عنوان مهمانی خنده و خوشی نیز از آن اسم برده می‌شد، دانشمندان به بررسی اثراتی که این ترکیبات بر کاهش درد مصرف کنندگان‌شان داشتند، پرداختند.

در 1844 “هوراس ول”، در یک نمایشگاه، با زخمی کردن پای خود به حضار نشان داد که تحت تاثیر گاز خنده قادر به درک درد این عمل نمی‌باشد. همچنین از این گاز در هنگام کشیدن دندان نیز استفاده کرد. از آن پس این مواد در طی اعمال جراحی و درمان‌های پزشکی به کار برده شدند.

7- بستنی چوبی

اختراع بستنی چوبی به سال 1905 بر می گردد. ماجرا از این قرار بود که روزی پسر 11 ساله ای به نام فرانک اپرسون آبمیوه خود را که از پودر میوه و آب درست شده بود، به همراه قاشقی که برای هم زدن آن به کار برده بود در بیرون از خانه جا گذاشت. صبح فردا آبمیوه یخ زده بود و به قاشق چسبیده بود. به این ترتیب اولین بستنی چوبی اختراع شد و فرانک بیست سال بعد این اختراع خود را به ثبت رساند.

8- خمیر بازی

این ترکیب غیرسمی به دست نمی چسبد و می تواند چندین بار مورد استفاده قرار گیرد. این وسیله بازی در ابتدا ماده ای انعطاف پذیر وبتونه مانند بود و برای پاک کردن آثار زغال سنگ از کاغذدیواری به کار می رفت. پس از جنگ جهانی که گاز طبیعی جای زغال سنگ را گرفته بود و کاغذ دیواری های قابل شستشو به بازار آمده بود، کمپانی تولید کننده این ماده که خود را در معرض خطر ورشکستگی می دید به فکر راه چاره افتاد و محصولات خود را به صورت خمیر بازی روانه بازار کرد.
 

9- چیپس سیب زمینی

این محصول پرطرفدار اولین بار توسط آشپزی به نام “جورج کروم” ساخته شد. یکی از مشتری های رستوران که از سیب زمینی سرخ شده رستوران راضی نبود مرتباً آنها را به آشپزخانه پس می داد و از ترد نبودن آنها شکایت می کرد . آشپز رستوران که عصبانی شده بود و دیگرحوصله شنیدن شکایت مشتری را نداشت سیب زمینی ها را به صورت لایه های بسیار نازک خرد کرد، به آنها نمک اضافه کرد و در روغن فرو برد. این چیپس های ترد و خوشمزه به زودی در سراسر آمریکا معروف شدند و طرفداران زیادی پیدا کردند.

10- اشعه ایکس

اشعه ایکس یا آن‌طور که در اوایل مشهور بود، “تابش مجهول”، پدیده‌ای طبیعی است و بنابراین نمی‌توان آن را اختراع کرد. اما داستان کشف آن به عنوان یکی از جذاب‌ترین داستان‌ها در میان ابداعات اتفاقی دنیا شناخته می‌شود.

در سال 1895 / 1274 فیزیک‌دان آلمانی ویلهلم رونتگن، مشغول انجام یک‌سری آزمایش‌های روزمره با پرتوی کاتدی بود که متوجه شد یک تکه مقوای فلورسنت در طرف دیگر اتاق روشن شده است. یک صفحه ضخیم بین تشعشع‌ کننده کاتدی و مقوا قرار داشت که ثابت می‌کرد ذرات نور از میان اجسام جامد عبور می‌کنند.

رونتگن که از این اتفاق شگفت‌زده شده بود، متوجه شد می توان تصاویر شفافی را با استفاده از این تابش باورنکردنی تهیه کرد. نخستین تصویر از این نوع تصویر اسکلتی از است که رونتگن از دست همسر خود گرفت.