میلاد امام رضا (ع) و بزرگداشت شغلی به نام "محیط بانی"

محیط‌ بانان افرادی هستند که تحت استخدام سازمان حفاظت محیط زیست به امور حفاظت و کنترل عرصه‌های طبیعی و حیات وحش کشور مشغول می‌باشند.

محیط بانان سازمان حفاظت محیط زیست از نظر قوانین استخدامی، کارمند دولتی محسوب می‌شوند. اما باتوجه به شرایط کاری خویش وضعیتی شبیه نیروهای انتظامی یا شبه نظامی دارند. این افراد ضابط دادگستری محسوب می شوند و این عنوان بر لباس آنان نیز دوخته شده است.

مختصری از تاریخچه محیط بانی

اولین قوانین مربوط به شکار درسال ۱۳۰۷ و اولین قوانین ویژه حفاظت از حیات وحش در سال ۱۳۳۵ تصویب شد و سرانجام سازمان شکاربانی در سال ۱۳۴۶ تأسیس و مأمور نظارت بر صید و حفاظت از حیات وحش شد. این سازمان ۴سال بعد عهده دار کلیه مسایل محیط زیست کشور شد و نام آن به سازمان حفاظت محیط زیست تغییر یافت. این سازمان تا به امروز همچنان متولی امور مربوط به محیط بانی کشور است.

وضعیت محیط بانان و محیط بانی

شاید مختصرترین و در عین حال گویاترین توصیف برای وضعیت محیط بانان را مدیر کل آموزش و مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست بیان کرده باشد: محیط بانی در دنیا یکی از مشاغل خوب و پر طرفدار است اما در کشور ما به یکی از مشاغل خطرناک مبدل شده است.
 

محمد درویش سپس با اشاره به وضعیت تأسف بار فعلی می گوید: در دورانی قرار داریم که مجموع علف خواران ما به زیر صد و ده هزار سقوط کرده در حالی که زمانی این تعداد فقط در بخشی از کشور دویست هزار بوده است.
 
او ادامه می دهد:در سرزمین پهناور ایران زمانی حیواناتی داشتیم که امروز از آنها هیچ خبری نیست افزود: چه اتفاقی افتاده که امروز آنها نیستند، ما نباید بگذاریم این اتفاق امروز برای آهوها هم بیفتد.

او همچنین از مخاطرات شغلی محیط بانان می گوید و آمار تأسف باری ارایه می دهد: تا کنون 116محیط بان شهید شده و بیش از 500 محیط بان نیزمورد حمله و ضرب و شتم قرار  گرفته اند. درویش ابراز کر د: این علاوه بر آمار جنگلبانان است که 16 نفر شهید شده و چهار هزار و 600 جنگل بان هم مورد حمله قرار گرفته اند.

نگاه جدید دولت و سازمان حفاظت محیط زیست به محیط بانان

طبق تازه ترین اظهارات خانم دکتر ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور(در تاریخ 15 شهریور93)، در حال حاضر برای حفاظت از ۱۰/۶ درصد از عرصه کشور، تنها 2700 محیط بان وجود دارد. او می گوید: اگرچه این تعداد محیط بان برای حفاظت از این وسعت منطقه ای بسیار کم است اما برای همین تعداد کم نیز انواع مختلفی از استخدام به چشم می خورد، به گونه ای که 1900 محیط بان رسمی و پیمانی هستند و 900 محیط بان به صورت قراردادی خدمت می کنند. افرادی که بین دو تا 18 سال سابقه خدمت دارند.

به نظر می رسد او و همکارانش تلاشهای خوبی را برای ارتقاء وضعیت شغلی و معیشتی محیط بانان آغاز کرده اند و زیبایی این حرکت در این است که هویت بخشیدن به این عزیزان و تکریم و یادآوری جایگاه مهم آنان در همین مدت کوتاه در اولویت برنامه های سازمان محیط زیست و حتی دولت قرار گرفته است. در این خصوص می توان به نمونه های زیر اشاره کرد:

1- انتخاب آقای هادی جلالی به عنوان یکی از 6 کارمند نمونه کشور در هفته دولت سال 93 . تقدیر از این محیط بان شجاع در کنار 5 کارمند متخصص و دارای تحصیلات عالیه و تخصصی، نشان از عزم جدی دولت برای تکریم این عزیزان دارد. این محیط بان 32 ساله آبادانی، محیط بان تالاب بین المللی شادگان در جنوب خوزستان است و حدود 86 گلوله ساچمه ای به دلیل زد و خورد با شکارچیان متخلف در تنش دارد.

 
2- احیاء نظام تقدیر و رتبه بندی محیط بانان از طریق اعطاء درجه از سطح کمک محیط بان تا محیط بان ارشد که خود موجب افزایش حقوق آنان نیز خواهد شد.
3- طراحی و اجرای آموزش های بدو خدمت برای افزایش سطح آگاهی ها و اعتماد به نفس محیط بانان.رونمایی از بسته آموزشی شغلی محیط بان که امسال انجام شد در این راستا بوده است.
4- اخذ مجوزمعاونت نیروی انسانی ریاست جمهوری برای تبدیل وضعیت 450 محیط بان از قراردادی به پیمانی.
5- دریافت مجوز اعتباری 5 میلیارد تومانی از دولت برای پرداخت معوقات حق الکشف محیط بانان که از سال 1390 به بعد پرداخت نشده بود و همچنین پرداخت دیه برای محیط بانانی که حین درگیری ها محکوم به پرداخت دیه شده بودند.
4- تلاش برای بهبود وضعیت معیشتی و تجهیزات شغلی لازم  برای محیط بانان.
امید است این تلاشها در ادامه به نتیجه برسد و وضعیت این مأمورین فداکار از هر جهت بهتر و شایسته تر شود.

فیش حقوقی یک محیط بان (آبان 92)

برای حسن ختام این مطلب، با درود و احترام به همه محیط بانان فداکار کشور، توجه شما را به مصاحبه سایت محیط بان با خانم لیلا مهرجو جلب می نماییم.

لیلا مهرجو یکی از معدود محیط بانان زن ایران است که در شغل محیط بانی انجام وظیفه می کند و تنها محیط بان خانمی است که به عنوان نیروی اجرایی در عرصه های طبیعی و برخورد با متخلفین حضور فعال دارد.

خودتان را معرفی کنید و از سابقه اشتغال به کارتان در سازمان محیط زیست بگویید ؟

لیلا مهرجو هستم. ۱۳ سال سابقه کار در استان های سمنان و گلستان را دارم و هم اکنون به عنوان محیط بان در بخش طارم سفلی در استان قزوین مشغول به خدمت می باشم.

۱۲ سال بعنوان نیروی قراردادی در قسمت اداری و یکسال گذشته (سال ۱۳۹۲) با قبولی در آزمون استخدامی پیمانی بعنوان مامور اجرایی مشغول انجام وظیفه می باشم.

دغدغه های یک محیط بان زن چیست ؟

خوشبختانه در یکسال گذشته به خاطر علاقه زیادم به طبیعت و حیات وحش با وجود سختی های شغل محیط بانی، دغدغه ای نداشتم. شاید دلیلش این باشد که من در خانواده محیط زیستی و عاشق طبیعت و حیات وحش بزرگ شده ام و در اینجا لازم می دانم از پدر عزیزم که بازنشسته و پیشکسوت در سازمان محیط زیست هستند هم یادی کنم و امیدوارم خودم را لایق ادامه راه این بزرگوار بدانم و بتوانم در این لباس مقدس به خوبی انجام وظیفه نمایم.

 
از خاطرات خوبی که در این شغل داشته اید بگویید ؟

کار در طبیعت و دیدن حیات وحش برای من لذت بخش است و تمام لحظه ها جزو خاطرات خوب من محسوب میشود اما به عنوان یکی از خاطرات خوب میتوانم از لحظه رهاسازی یک عقاب طلایی زخمی که پس از چند روز تیمار و مراقبت توسط مامورین سرمحیط بانی طارم سفلی دوباره بهبودی حاصل کرده و به دامان طبیعت بازگردانده شد و لحظه اوج گرفتن این پرنده و پرواز زیبای آن در آسمان نام ببرم.

از خاطرات بدی که در این شغل داشته اید بگویید ؟

از خاطرات بد در این کار فقط می توانم به روبرو شدن با لاشه حیوانات شکار شده بی گناه توسط شکارچیان نام ببرم. چراکه معتقدم کشتن یک موجود جاندار به قصد شکار و لذت، تاوان سختی دارد.

من امیدوارم روزی فرا برسد که طبیعتی بدون شکارچی داشته باشیم.

وقتی با لاشه یک حیوان شکار شده روبرو می شوید چه احساسی به شما دست می دهد ؟

به لحاظ احساسی بسیار ناراحت و متاثر می شوم.

چه تفاوتی میان شما و محیط بانان مرد وجود دارد؟

قطعا یکی از تفاوت های اساسی بین محیط بانان مرد و زن میتواند قدرت و توان جسمانی باشد که در گشت و کنترل و ماموریت ها کاملا مشهود است. محیط بان مرد به لحاظ فیزیک بدنی قویتر از زنان عمل می کند و این در تعقیب و گریز شکارچی متخلف کاملا مشهود است.

آیا از شغل خود راضی هستید؟ احساس خود را راجع این شغل بگویید.

بله خیلی راضیم. شغل محیط بانی علاقه بسیار زیادی را می طلبد و من چون این علاقه را در وجودم ارثی می دانم خیلی از این شغل احساس رضایت دارم.

به عنوان یک محیط بان زن چه انتظاری از ریاست سازمان محیط زیست دارید؟

ضمن سلام به خانم دکتر ابتکار و آرزوی سلامتی برای ایشان، باید بگویم خوشحالم در سازمانی خدمت می کنم که در راس آن یک خانم حضور دارد.

از آنجائیکه بنده افتخار اولین زن محیط بان در سطح کشور را دارم و زندگی در این شرایط سختی های خاص خودش را دارد تقاضا دارم خانم دکتر توجه بیشتری به محیط بانان داشته باشند، برای محیط بانان دوره های آموزشی محیط بانی برگزار شود و در نهایت به وضعیت معیشتی محیط بانان عنایت ویژه داشته باشند. ممنون

در پایان با مردم چه صحبتی دارید؟

از مردم تقاضا دارم به محیط زیست اهمیت دهند چون بی اهمیتی به آن صدمه به محیط زندگی خودشان است.

در آخر عاجزانه خواهش می کنم با حیات وحش مهربان باشند.