فرق شورای حل اختلاف با دادگاه

شورای حل اختلاف با دادگاه از منظر صلاحیت و موضوع رسیدگی فرق دارند و شورای حل اختلاف صرفا به دعاوی رسیدگی می کند که طبق قانون در صلاحیت آن است . روند رسیدگی و دادرسی شورای حل اختلاف هرچند بر اساس قانون با دادگاه ها تفاوت دارد ، اما شبیه روند رسیدگی دادگاه است و از منظر هزینه دادرسی شورای حل اختلاف در مواردی کمتر از هزینه دادرسی دادگاه است .

برای مشاوره فرق شورای حل اختلاف با دادگاه

برای مشاوره فرق شورای حل اختلاف با دادگاه

امروزه شوراهای حل اختلاف در کنار دادگاه های دادگستری نقش مهمی در خصوص رسیدگی به پرونده های قضایی ایفا می کنند . در واقع به دلیل حجم زیاد پرونده های قضایی که به دادگاه ها ارجاع می شود ، شوراهایی با عنوان شورای حل اختلاف ایجاد شدند تا با رسیدگی به دعاوی یا اختلافات با اهمیت  کمتر ، دادگاه ها فرصت و توان کافی برای رسیدگی به دعاوی پر اهمیت را داشته باشند .

بنابراین ، شوراهای حل اختلاف با دادگاه تفاوت دارند و نمی توان آنها را دادگاه تلقی کرد ؛ هر چند شورای حل اختلاف در مواردی صلاحیت رسیدگی و صدور حکم دارد ، اما آرایی که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه می باشند . فرق شوراهای حل اختلاف با دادگاه را می توان از سه منظر صلاحیت ها و موضوعات مورد رسیدگی ، روند رسیدگی و هزینه دادرسی مورد بررسی قرار داد .

به همین مناسبت در ادامه این مقاله به بررسی موضوعاتی همچون فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر صلاحیت یا موضوع رسیدگی ، فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر روند رسیدگی و فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر هزینه دادرسی خواهیم پرداخت .

فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر صلاحیت یا موضوع رسیدگی

از نظر صلاحیت یا موضوع رسیدگی، شوراهای حل اختلاف با دادگاه تفاوت دارند . در توضیح این مطلب باید گفت که به موجب قانون اساسی همه افراد حق دارند برای دادخواهی به دادگاه‌های صالح رجوع نمایند و مرجع رسمی تظلمات و شکایات ، دادگاه های دادگستری است .

با این وجود ، در کنار دادگاه های دادگستری که شامل دادگاه های حقوقی و دادگاه های کیفری برای رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری است ، شورای حل اختلاف نیز پیش بینی شده است که صرفا در برخی از دعاوی با اهمیت کم تر صلاحیت رسیدگی دارد و یا اینکه ابتدائا برای حصول سازش میان طرفین تلاش می کند ؛ لذا صلاحیت دادرسی دادگاه های دادگستری صلاحیت عام است و صلاحیت شورای حل اختلاف ، صلاحیتی خاص و صرفا در همان مواردی است که قانون تعیین نموده و از این لحاظ تفاوت دارند .

صلاحیت دادرسی شورای حل اختلاف و موضوعاتی که می تواند در شورا مورد بررسی قرار گیرد را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد که در دسته اول ، شورای حل اختلاف مانند دادگاه صلاحیت رسیدگی و صدور حکم در دعاوی خاصی را دارد و در دسته دوم ، شورای حل اختلاف صرفا صلاحیت تلاش برای حصول سازش میان طرفین دعوا را دارد ولی نمی تواند حکم صادر کند ؛ بلکه اگر نتوانست صلح و سازش برقرار کند ، باید پرونده را به دادگاه صالح بفرستد .

بر اساس قانون ، شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به دعاوی زیر را دارد و در موارد زیر مبادرت به صدور رای می کند :

– دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا نصاب دویست میلیون ریال ؛

– تمامی دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه ؛

– دعاوی تعدیل اجاره بها به شرطی که در رابطه استیجاری اختلافی وجود نداشته باشد ؛

– صدور گواهی حصر وراثت ، تحریر ترکه ، مهر و موم ترکه و رفع آن ؛

– ادعای اعسار از پرداخت محکوم به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد ؛

– دعاوی خانواده راجع به جهیزیه ، مهریه و نفقه تا نصاب دویست میلیون ریال ؛ در صورتی که مشمول ماده 29 قانون حمایت خانواده نباشند ؛

– تامین دلیل ؛

– جرایم تعزیری که صرفا مستوجب مجازات جزای نقدی درجه هشت باشد . لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف در خصوص جرایم ، نمی تواند حکم شلاق یا حبس صادر کند .

البته شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به برخی از دعاوی را ندارد و این دعاوی در دادگاه باید مورد بررسی قرار بگیرند که عبارتند از :

– اختلاف در اصل نکاح ، اصل طلاق ، فسخ نکاح ، رجوع ، نسب ؛

– اختلاف در اصل وقفیت ، وصیت و تولیت ؛

– دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی ؛

– دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی ؛

– اموری که به موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع قضایی غیر دادگستری باشد .

علاوه بر موارد صلاحیت شورای حل اختلاف که می تواند حکم صادر کند ، شورای حل اختلاف در ارتباط با موارد زیر می تواند با توافق طرفین دعوا برای ایجاد صلح و سازش تلاش کند :

– کلیه امور مدنی و حقوقی ؛

– کلیه جرایم قابل گذشت ؛

– جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت .

البته به موجب بخشنامه اخیر ، در صورتی که دعوایی در دادگاه اقامه شده و مربوط به امور حقوقی و مدنی ، جرایم قابل گذشت یا جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت باشد ، دادگاه ابتدائا پرونده را برای حصول سازش به شورای حل اختلاف ارجاع می دهد .

در صورتی که دعوا در شورای حل اختلاف منجر به سازش شد ، شورا گزارش اصلاحی صادر می کند که این گزارش قطعی است ؛ اما اگر سازش واقع نشد ، سپس پرونده به دادگاه فرستاده می شود تا در دادگاه مورد رسیدگی قرار گرفته و حکم صادر شود .

حتما بخوانید: موارد صدور رای در شورای حل اختلاف

فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر روند رسیدگی

شورای حل اختلاف با دادگاه تفاوت هایی از منظر نحوه و روند رسیدگی دارد که تا حد زیادی در قسمت قبل مورد بررسی قرار گرفت و همانطور که اشاره شد ، شورا در طول روند رسیدگی خود به دعوا می تواند حکم صادر کرده و یا اینکه پس از تلاش برای حصول سازش میان طرفین ، اقدام به صدور گزارش اصلاحی نماید .

فرق و تفاوت شورای حل اختلاف با دادگاه از منظر نحوه ، روند و آیین رسیدگی به این دلیل است که اختلافات میان طرفین با سرعت بیشتر حل و فصل شده و از طرح آن در دادگاه اجتناب شود . لذا بر اساس قانون شورای حل اختلاف ، رسیدگی در شورای حل اختلاف تابع تشریفات آیین دادرسی مدنی نیست و مقررات ناظر بر شرایط شکلی دادخواست ، نحوه ابلاغ اوراق قضایی ، تعیین وقت رسیدگی در شورای حل اختلاف و جلسه دادرسی طبق تشریفات آیین دادرسی مدنی تعیین نمی شود .

با این حال هم اکنون تشریفات مربوط به روند رسیدگی در شورای حل اختلاف تا حد زیادی مشابه تشریفات رسیدگی در دادگاه شده است . مطابق قانون شورای حل اختلاف ، رسیدگی با درخواست کتبی یا شفاهی خواهان به عمل آید ، اما در حال حاضر اگر شخصی قصد طرح دعوا یا ثبت شکایت شورای حل اختلاف را داشته باشد باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست خود را به صورت الکترونیکی تنظیم نماید و ابلاغ اوراق قضایی نیز از طریق سامانه ابلاغ اوراق قضایی دادگاه انجام می شود .

البته بر اساس قانون شورای حل اختلاف ، روند رسیدگی قاضی شورا از حیث اصول و قواعد ناظر بر رسیدگی همچون صلاحیت ، حق دفاع از خود ، حضور در فرایند دادرسی و رسیدگی به دلایل و مستندات ، تابع مقررات قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری است و از این نظر ، روند رسیدگی در شورای حل اختلاف با دادگاه حقوقی و کیفری فرق و تفاوتی ندارد .

اما مقررات مربوط به نحوه صدور رأی ، واخواهی از رأی صادر شده در شورا ، تجدید نظر خواهی از رای شورا و همچنین هزینه دادرسی شورای حل اختلاف بر اساس مقررات قانون شورای حل اختلاف انجام می شود . طرفین دعوا می توانند شخصا در شورای حل اختلاف حضور یابند و یا از وکیل دادگستری استفاده کنند . شورای حل اختلاف می تواند علاوه بر رسیدگی به دلایل ارائه شده توسط طرفین دعوا ، با ارجاع قاضی شورا اقدام به تحقیق محل ، معاینه محلی و یا حتی تامین دلیل نماید .

 تجدید نظر خواهی از رأی شورای حل اختلاف

فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر هزینه دادرسی

در قسمت قبل به صورت مفصل ، فرق دادگاه با شورای حل اختلاف از نظر صلاحیت یا موضوعات مورد رسیدگی و همچنین روند رسیدگی توضیح داده شد و همانطور که گفتیم شورای حل اختلاف و دادگاه از نظر هزینه های دادرسی نیز با هم تفاوت دارند و هزینه دادرسی شورای حل اختلاف بر اساس قانون شورا مشخص شده است . به همین مناسبت در این قسمت به بررسی فرق شورای حل اختلاف با دادگاه از نظر هزینه دادرسی خواهیم پرداخت .

به طور کلی هزینه های دادرسی در دادگاه ها به موجب تعرفه های خدمات قضایی در هر سال مشخص می شود و ممکن است که هزینه های دادرسی هر سال نسبت به سال قبل افزایش یابند ؛ بنابراین هزینه دادرسی دادگاه سال به سال متغیر است که در مقاله تعرفه خدمات قضایی سال 1400 این موضوع بررسی شده است ؛ اما آنچه که در قانون شورای حل اختلاف برای هزینه دادرسی در شوراهای حل اختلاف تعیین کرده است به شرح زیر است :

هزینه دادرسی یا رسیدگی در شورای حل اختلاف در دعاوی کیفری معادل هزینه دادرسی در دادگاه های کیفری دادگستری است ؛

هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف در دعاوی غیر مالی معادل هزینه دادرسی در دادگاه های دادگستری است ؛

هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف در دعاوی مالی معادل 50 درصد هزینه دادرسی دعاوی مالی در دادگاه های دادگستری است ؛

دادرسی در شورای حل اختلاف در رسیدگی به دعاوی که در جهت ایجاد سازش به آن ارجاع شده است ، بدون هزینه است و شورا هزینه ای بابت برقراری سازش دریافت نمی کند .

تجدید نظر خواهی از رای شورای حل اختلاف ، در دادگاه حقوقی یا کیفری انجام می شود و هزینه دادرسی آن ، معادل هزینه تجدید نظر خواهی دادگاه حقوقی یا کیفری است . بنابراین ، برای محاسبه هزینه دادرسی شورای حل اختلاف ، ابتدا باید تعرفه خدمات قضایی تعیین شده برای همان سال ملاحظه شده و با توجه به آن ، هزینه دادرسی دعاوی مالی ، غیر مالی و دعاوی کیفری در شورای حل اختلاف مشخص شود .

 پیگیری پرونده شورای حل اختلاف

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص  فرق شورای حل اختلاف با دادگاه در کانال تلگرام عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون فرق شورای حل اختلاف با دادگاه پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- شورای حل اختلاف با دادگاه از منظر صلاحیت چه فرقی دارند ؟

صلاحیت شورای حل اختلاف در قانون شوراهای حل اختلاف مشخص شده است و خارج از موارد ذکر شده شورا صلاحیتی ندارد ولی صلاحیت رسیدگی دادگاه های حقوقی و کیفری عام است و اصولا صلاحیت رسیدگی به انواع دعاوی را دارا هستند مگر اینکه از صلاحیت آنها خارج شده باشد که برای اطلاع از جزییات این موضوع می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

2-  شورای حل اختلاف با دادگاه از لحاظ روند رسیدگی چه تفاوتی دارد ؟

بر اساس قانون شورای حل اختلاف نحوه صدور رأی و واخواهی و تجدید نظر خواهی از رای شورای حل اختلاف و همینطور هزینه دادرسی شورای حل اختلاف بر اساس مقررات قانون شورای حل اختلاف انجام می شود و با روند رسیدگی در دادگاه ممکن است متفاوت باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

3- تفاوت شورای حل اختلاف و دادگاه ها از نظر هزینه دادرسی چیست ؟

هزینه رسیدگی شورای حل اختلاف در دعاوی کیفری و دعاوی غیر مالی معادل هزینه رسیدگی در دادگاه های دادگستری است و در دعاوی مالی معادل پنجاه درصد هزینه دادرسی دادگاه هاست و در مواردی هم که شورا برای سازش اقدام نموده است هزینه ای دریافت نمی کند که این موضوع در مقاله توضیح داده شده است .

برای مشاوره فرق شورای حل اختلاف با دادگاه

برای مشاوره فرق شورای حل اختلاف با دادگاه