بر اساس قانون صدور چک ، مهلت برگشت زدن چک برای شکایت کیفری علیه صادر کننده ، شش ماه از تاریخ صدور آن می باشد . همچنین ، برگشت زدن چک در مدت 15 و 45 روز ، به دارنده ، امکان استفاده از مزایای تجاری چک ، از جمله اقامه دعوی علیه ضامن و ظهرنویس و تامین خواسته بدون پرداخت خسارت احتمالی را خواهد داد .
برای مشاوره مهلت برگشت زدن چک
برای مشاوره مهلت برگشت زدن چک
امروزه ، استفاده از چک برای پرداخت ، رواج گسترده ای پیدا کرده ، به نحوی که تعداد بسیاری از افراد ، با داشتن دسته چک ، می توانند مبادرت به صدور چک برای معاملات خود نمایند . اما ، از آن جهت که موضوع چک های برگشتی و جرایم مربوط به چک نیز شیوع پیدا کرده است ، افراد ، می بایست با اطلاع از کلیه جوانب موضوع ، اقدام به صدور یا دریافت چک نموده تا دچار عواقب سوء آن ، نشوند .
از آن جهت که صدور چک های برگشتی یا چک بلا محل ، در کنار ضمانت اجرای حقوقی ، جرم انگاری نیز شده ، در قوانین مربوطه ، برای برگشت زدن چک ، احکامی مقرر شده است که از جمله آنها ، مهلت برگشت زدن چک می باشد . لذا ، اطلاع از جزئیات مربوط به برگشت زدن چک در مهلت مقرر ، به دارنده چک این امکان را می دهد که بتواند علیه صادر کننده ، شکایت کیفری مطرح کند و در غیر این صورت ، چک ، جنبه کیفری خود را از دست خواهد داد .
به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است و در خصوص چک های صیادی و چک های خوابیده به حساب ، تا چه مدت می توان چک را برگشت زد . همچنین ، به این سوال که اگر چک تا تاریخش برگشت نخورد ، پاسخ داده و برگشت زدن چک در همان روز را نیز ، توضیح خواهیم داد .
مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است
بر اساس تعریف قانونی ، چک ، نوشته ای است که به موجب آن ، صادر کننده ، مبالغی را که نزد محال علیه یا بانک دارد ، کلا یا بعضا ، به شخص دیگر یعنی دارنده چک ، واگذار می کند . به همین دلیل ، امروزه ، چک ، در کنار سایر اسناد تجاری از قبیل سفته یا برات ، وسیله پرداخت وجه به دیگری محسوب می شود و نظر به اهمیت آن ، قوانین مهمی در حوزه چک به تصویب رسیده است که از جمله آنها ، می توان به قانون تجارت و قانون جدید صدور چک اشاره نمود .
در هر حال ، چک ، پس از صادر شدن ، می بایست پرداخت یا وصول شود و به همین دلیل ، در صورتی که چک ، به صورت چک بلامحل صادر شده و صادر کننده ، مبالغ کافی برای پرداخت چک در حساب خود نداشته و یا به علل دیگری ، چک غیر قابل پرداخت باشد ، دارنده چک ، باید از روش های قانونی ، برای مطالبه حق خود ، گام بردارد و از آن رو که در قانون ، برای وصول چک برگشتی ، شرایط خاصی پیش بینی شده ، توجه به این شرایط ، ضروری است .
یکی از مهم ترین شرایط مربوط به وصول چک های بلامحل ، مهلت و مدت زمانی است که دارنده چک ، می بایست اقدامات قانونی مربوطه از جمله برگشت زدن چک یا گرفتن گواهی عدم پرداخت را انجام دهد ؛ لذا سوالی که مطرح می شود ، این است که مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است و دارنده چک برگشتی ، تا چه مهلت و بازه زمانی ، می تواند برای برگشت زدن آن اقدام کرده و وجه چک خود را مطالبه کند ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا چک را می توان هم به شیوه حقوقی و ثبتی مطالبه نمود و هم به شیوه کیفری . منتها اگر دارنده چک ، قصد داشته باشد علیه صادر کننده ، اقدام به طرح دعوای کیفری نموده و از وی ، به جرم صدور چک بلامحل شکایت کند ، می بایست حتما در مهلت قانونی برگشت زدن چک که در قانون صدور چک بیان شده ، اقدام نموده تا وی ، به مجازات صدور چک برگشتی محکوم شود .
بر اساس ماده 11 قانون جدید صدور چک ، در صورتی که دارنده چک ، تا شش ماه از تاریخ صدور چک ، برای وصول آن ، به بانک مراجعه نکرده و ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت ، شکایت کیفری خود را مطرح نکند ، دیگر حق شکایت نداشته و صرفا برای مطالبه وجه چک برگشتی ، می تواند به شیوه حقوقی ، اقدام نماید . بر این اساس ، مهلت برگشت زدن چک از طریق بانک ، شش ماه از تاریخ صدور چک می باشد و ظرف مهلت 6 ماه پس از دریافت این گواهی ، می بایست در دادگاه ، اقامه دعوی نمود .
مهلت زمانی دیگری نیز که برای طرح دعوا علیه ضامن و ظهرنویس چک بلامحل در قانون تجارت پیش بینی شده ، این است که اگر چک در همان مکان صدور باید پرداخت شود ، دارنده چک باید ظرف 15 روز و اگر از یک نقطه به نقطه دیگر صادر شده باشد ، ظرف مهلت 45 روز از تاریخ صدور ، با مراجعه به بانک ، وجه آن را مطالبه نماید ؛ در غیر این صورت ، نمی تواند از مزایای تجاری چک ، از جمله طرح دعوی علیه ضامن و ظهرنویس استفاده کرده یا اقدام به تامین خواسته چک بدون پرداخت خسارت احتمالی نماید .
حتما بخوانید: چک چیست ، انواع و ارکان آن
مهلت برگشت زدن چک صیادی
در قسمت قبل ، به این سوال پرداختیم که مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است . اهمیت اطلاع از مهلت زمانی برگشت زدن چک و برگشت زدن چک در همان روز ، به این دلیل است که بر اساس قانون ، شکایت کیفری علیه صادر کننده چک ، در مهلت زمانی خاصی امکان پذیر بوده و در غیر این صورت ، می بایست از سایر شیوه های وصول چک برگشتی ، استفاده کرد .
در همین ارتباط ، سوالی که مطرح می شود ، این است که مهلت برگشت زدن چک صیادی چقدر است ؟ همانطور که می دانیم ، اخیرا ، چک های صادره ، حتما باید توسط صادر کننده ، در سامانه صیاد به ثبت رسیده و توسط دارنده چک ، تایید شوند ؛ در غیر این صورت اعتبار نخواهند داشت . اما پرسش این است که آیا مهلت برگشت زدن چک صیادی هم مانند چک های قدیمی است ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که دارنده چک صیادی ، می تواند اقدام به برگشت زدن چک در همان روز نماید ؛ به این ترتیب که با مراجعه به بانک و پرداخت نشدن مبلغ آن ، گواهی عدم پرداخت صادره را دریافت و سپس ، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، تقاضای صدور اجراییه برای چک صیاد نماید تا صادر کننده ، ظرف 30 روز از تاریخ صدور اجراییه ، مکلف به پرداخت مبلغ چک باشد . بنابراین ، بر خلاف گذشته که دارنده چک ، می بایست برای مطالبه وجه چک برگشتی ، به دادگاه دادخواست می داد و تشریفات رسیدگی به دعوا را طی می کرد ، وصول چک های صیادی ، راحت تر شده است .
مهلت برگشت زدن چک های صیادی نیز ، مانند چک های قبلی است ؛ یعنی در هر زمانی که دارنده چک بخواهد ، می تواند به بانک مراجعه نموده و گواهی عدم پرداخت آن را دریافت کند . منتها در صورتی که قصد داشته باشد علیه صادر کننده چک برگشتی اقامه دعوای کیفری نماید ، حتما باید ظرف مهلت شش ماه به بانک مراجعه و پس از دریافت آن نیز ، به مدت شش ماه مهلت برای طرح شکواییه در دادگاه خواهد داشت .
نحوه به اجرا گذاشتن چک برگشتی
مهلت برگشت زدن چک خوابیده به حساب
قبل از اینکه مهلت برگشت زدن چک خوابیده به حساب را بر اساس قانون جدید صدور چک را توضیح دهیم ، باید گفت که خواباندن چک به حساب ، به این معنا است که فرد ، چک شخص دیگری را که در اختیار وی قرار گرفته و معمولا برای تاریخ دورتر از زمان حال صادر شده است را به بانک می سپارد تا بانک ، در تاریخ قید شده بر روی چک ، پس از پاس کردن ، وجه آن را به حسابی که مشتری مشخص کرده است ، واریز کند .
چک خوابیده به حساب نیز ، معمولا بنا به دلایلی همچون نبود یا کمبود موجودی حساب ، ناخوانا بودن و یا مغایرت امضا ، خط خوردگی و مسائلی از این قبیل ، ممکن است برگشت بخورد . اما سوالی که مطرح می شود ، این است که مهلت برگشت زدن چک خوابیده به حساب چقدر است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا چک های خوابیده به حساب ، قابلیت شکایت کیفری ندارند .
به همین دلیل ، در خصوص مهلت برگشت زدن چک خوابیده به حساب نیز ، نمی توان بازه زمانی خاصی را اعلام کرد ؛ بلکه در هر زمانی که دارنده چک بخواهد ، می تواند با مراجعه به بانک ، اقدام به برگشت زدن چک در همان روز یا روزهای دیگر نموده و سپس ، باقی مراجل وصول چک برگشتی که در ادامه شرح خواهیم داد را ، انجام بدهد .
نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی و مهلت آن
اگر چک تا تاریخش برگشت نخورد چه می شود
در ارتباط با مهلت برگشت زدن چک ، این سوال نیز ممکن است مطرح شود که اگر چک تا تاریخش برگشت نخورد چه می شود ؟ همانطور که اشاره شد ، بر اساس قانون صدور چک ، شکایت کیفری از چک برگشتی ، نیازمند این است که دارنده چک ، ظرف مهلت شش ماه از تاریخ صدور چک ، اقدام به برگشت زدن چک از طریق بانک نموده باشد ؛ در غیر این صورت ، نمی توان اقدام به شکایت به جرم صدور چک برگشتی نمود .
بنابراین ، در صورتی که چک تا تاریخش یا ظرف 6 ماه برگشت نخورد ، دارنده چک ، صرفا می تواند به شیوه حقوقی ، برای مطالبه وجه چک خود ، اقدامات لازم را انجام دهد . در حال حاضر ، با توجه به صدور چک های صیادی و تصویب قانون جدید صدور چک ، در صورت صدور چک برگشتی ، بانک موظف است به تقاضای دارنده چک ، مبلغ موجود در حساب را پرداخته و کسری مبلغ آن را در سامانه بانک مرکزی ، وارد و با دریافت کد رهگیری ، گواهینامه عدم پرداخت صادر کرده و آن را به متقاضی تحویل بدهد .
دارنده چک پس از دریافت این گواهی ، می تواند به شیوه حقوقی و ثبتی برای مطالبه وجه چک اقدام نماید . به این صورت که از دادگاه صالح ، تقاضای صدور اجراییه نموده و پس از اینکه بانک ، احراز نمود که چک ، منوط به تحقق شرط نبوده و برای تضمین انجام معامله یا تعهد نباشد ، دادگاه ، اجراییه صادر می کند که باید ظرف مهلت 30 روز ، بدهکار اقدام به پرداخت وجه چک نموده یا ترتیب پرداخت آن را بدهد ، در غیر این صورت بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، می توان اموال وی را توقیف کرد .
همچنین ، از آن جهت که چک ، یک سند لازم الاجرا می باشد ، می توان برای مطالبه وجه چک به شیوه ثبتی نیز اقدام کرد ؛ به این صورت که دارنده ، با ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت صادره از بانک ، به اجرای ثبت اسناد محل مراجعه و پس از پرداخت هزینه ، واحد مربوطه ، دستور اجرای آن را صادر کرده و مبلغ آن از صادر کننده چک ، مطالبه می شود .
دادگاه صالح برای مطالبه چک حقوقی و کیفری
برگشت زدن چک در همان روز
یکی از مسائل مهمی که پیرامون مهلت برگشت زدن چک مطرح است ، موضوع برگشت زدن چک در همان روز می باشد و در همین ارتباط ، صدور چک بدون تاریخ نیز ، محل تامل است . بر اساس قانون ، یکی از شرایط برخورداری از ضمانت اجرای کیفری برای چک های برگشتی ، این است که چک برگشتی ، از نوع چک های روز باشد ؛ نه چک مدت دار .
با این توضیح که ، در صورتی که تاریخ صدور درج شده بر روی چک ، غیر از تاریخ صدور واقعی آن باشد ، چک مدت دار محسوب شده و قابلیت شکایت کیفری را نخواهد داشت . مثلا اگر در تاریخ 30 آبان 1400 ، چکی صادر شده و بر روی آن ، 30 اسفند 1400 نوشته شده باشد ، چک وعده دار بوده و صرفا به روش حقوقی ، می توان وجه آن را مطالبه کرده و طرح دعوی کیفری علیه صادر کننده ، امکان پذیر نیست .
البته ، اصل بر این است که چک ، روز است ؛ نه چک وعده دار و مدت دار بودن چک باید توسط مدعی اثبات شود . همچنین ، باید افزود که مهلت برگشت زدن چک برای شکایت علیه صادر کننده ، شش ماه می باشد و به همین دلیل ، لزوما نیازی به برگشت زدن چک در همان روز نیست . علاوه بر این ، در مورد چک های قدیمی ، حتی اگر ظرف مهلت 6 ماه از تاریخ صدور چک ، به بانک مراجعه نکرده و گواهی عدم پرداخت آن را نگرفته اید ، باز هم می توانید از روش حقوقی و ثبتی برای مطالبه وجه آن اقدام نمایید .
شکواییه در رابطه با چک بلامحل
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مهلت برگشت زدن چک در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون مهلت برگشت زدن چک پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است ؟
اصولا در هر زمانی می توان اقدام به برگشت زدن چک نمود مگر اینکه دارنده بخواهد علیه صادر کننده شکایت کیفری طرح کند که در این صورت 6 ماه مهلت دارد به بانک مراجعه و چک را برگشت بزند که شرح این موضوع در مقاله آمده است .
2- مهلت برگشت زدن چک های صیادی چقدر است ؟
دارنده چک صیادی می تواند اقدام به برگشت زدن چک در همان روز نموده و به مدت شش ماه فرصت دارد تا با دریافت این گواهی اقدام به شکایت کیفری نماید در غیر این صورت چک حقوقی می شود که جزئیات این مطلب در مقاله ذکر شده است .
3- اگر چک تا تاریخش برگشت نخورد چه می شود ؟
در صورت عدم دریافت گواهی عدم پرداخت ظرف مهلت شش ماه چک برگشتی قابلیت شکایت کیفری را از دست داده و صرفا به شیوه حقوقی و ثبتی می توان وجه آن را مطالبه نمود که برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید مقاله را مطالعه نمایید .
برای مشاوره مهلت برگشت زدن چک
برای مشاوره مهلت برگشت زدن چک
