وصیت زاید بر ثلث چیست

بر اساس قانون مدنی ، وصیت زاید بر ثلث ، غیر نافذ است ؛ یعنی ورثه متوفی ، می توانند مقدار وصیتی که بیشتر از یک سوم ترکه است را قبول کرده و به آن عمل کنند ، یا آن را نپذیرفته و رد کنند ؛ اما در هر حال ، عمل کردن به وصیت تا یک سوم ، واجب و الزامی است . لذا از جمله آثار وصیت مازاد بر یک سوم ، آن است که وصیت ، غیر نافذ بوده و هر کدام از ورثه که بخواهند به آن عمل کنند ، صرفا از سهم الارث خودشان ، کسر می شود .

برای مشاوره وصیت زاید بر ثلث

برای مشاوره وصیت زاید بر ثلث

وصیت کردن ، یکی از اعمال حقوقی است که در دین مبین اسلام ، نسبت به انجام آن ، سفارشات زیادی شده است . با استفاده از قالب حقوقی وصیت ، افراد قادر خواهند بود تا حدودی ، تکلیف اموال و دارایی های خود را ، برای بعد از فوت خود مشخص کنند و در صورت تمایل ، مقداری از اموال خود را به فقرا اختصاص داده ، آنها را به مصارفی که مد نظرشان است ، برسانند و یا اینکه ، به اعضای خانواده یا بستگان خود اختصاص دهند که به لحاظ شرعی و قانونی ، در صورت فوت شخص ، عمل کردن به وصیت وی ، ضروری است .

اما وصیت کردن برای هر فردی ، صرفا تا حد مشخصی که در شرع تعیین شده است ، یعنی تا یک سوم و ثلث ترکه فرد، در زمان فوت وی ، صحیح و نافذ می باشد و وصیت بیشتر از یک سوم ، به اصطلاح ، غیر نافذ بوده و نیازمند تنفیذ ورثه است . در همین راستا ، گاهی این سوال مطرح می شود که وصیت زاید بر ثلث یا وصیت مازاد بر یک سوم چیست و به لحاظ حقوقی ، چه آثار و پیامدهایی دارد ؟

برای پاسخ دادن به این سوالات ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که وصیت زاید بر ثلث چیست ؟ آیا وصیت زاید بر ثلث صحیح است ؟ همچنین اینکه آثار وصیت زاید بر ثلث چیست ؟

وصیت زاید بر ثلث چیست

احکام مربوط به وصیت کردن و آثار آن ، در قانون مدنی ذکر شده است . وصیت کردن ، یک عمل حقوقی است که به موجب آن ، افراد می توانند امر یا اموری را به عهده دیگران بگذارند تا پس از فوت ، به نمایندگی از ایشان ، آن را انجام دهند ، که به این نوع وصیت کردن ، وصیت عهدی می گویند . مثل اینکه متوفی برای خود، وصی تعیین نماید تا از فرزندانش ، پس از فوت وی ، مراقبت کند و یا اینکه به موجب این وصایت ، دیون و بدهی های مالی وی را از ماترک وی پرداخت نماید .

اما گاهی ، وصیت کردن ، از نوع وصیت تملیکی است ؛ به این معنا که شخص ، به موجب وصیت ، برخی از اموال و دارایی های خود را به نفع دیگران ، وصیت می کند تا پس از فوت وی ، به آنها تعلق گیرد . این نوع از وصیت ، می تواند به نفع هر شخصی باشد ؛ مثل اعضای خانواده ، بستگان و یا حتی اشخاصی که نسبت خاصی با متوفی ندارند . در هر صورت ، در این نوع از وصیت ، مال مورد وصیت ، به تملک دیگران در می آید که برای اطلاع بیشتر ، می توانید مقاله اقسام وصیت اعم از عهدی و تملیکی را مطالعه نمایید .

با این حال ، برای صحیح بودن و نافذ بودن وصیت تملیکی ، برخی شرایط قانونی و شرعی می بایست مورد رعایت قرار گیرد . به عنوان نمونه ، وصیت اموال دیگران ، ولو با اجازه مالک آن مال ، باطل است و مالی را هم که هنوز به وجود نیامده است ، نمی توان وصیت نمود .  علاوه بر این ، اگر کسی ، به موجب وصیت ، سبب محرومیت از ارث یک یا چند نفر از ورثه شود ، این وصیت ، صحیح نخواهد بود .

اما یکی از مهم ترین موضوعاتی که در خصوص وصیت تملیکی وجود دارد ، وصیت به مقداری است که در قانون ، بیان شده است . بر اساس ماده 843 قانون مدنی ، « وصیت به زیاده بر ثلث ترکه ، نافذ نیست ؛ مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند ، نسبت به سهم او نافذ است » . در این ماده ، قاعده مهمی بیان شده است و آن ، حکم وصیت زاید بر ثلث ، یا وصیت مازاد بر یک سوم ترکه است .

گاهی، این سوال مطرح می شود که وصیت زاید بر ثلث یعنی چه و یک سوم اموال یعنی چقدر ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا ، هر شخصی ، تنها به میزان یک سوم از اموال و دارایی های خود را می تواند برای سایرین وصیت نماید و اگر مقدار مال مورد وصیت ، بیشتر از ثلث یا یک سوم اموال و دارایی های وی باشد ، مقداری که بیشتر از یک سوم یا ثلث ترکه شده است ، غیر نافذ می باشد ؛ البته تحت شرایطی ، ممکن است بتوان با اقداماتی ، وصیت زاید بر یک سوم را صحیح و معتبر نموده و به آن عمل کرد .

اما ممکن است ، پرسیده شود که ثلث یا یک سوم اموال و دارایی های متوفی ، در چه زمانی ملاک قرار می گیرد ؟ در زمانی که متوفی ، با استفاده از یکی از انواع وصیت نامه ، وصیت کرده است ؟ یا زمانی که فوت کرده و قرار است به وصیت عمل شود ؟ پاسخ به این سوال ، از آن جهت مهم است که ممکن است شخصی ، مالی را که موقع وصیت کردن ، تا حد یک سوم یا ثلث اموال وی بوده ، به نفع دیگری وصیت می کند ، اما در زمان فوت ، ارزش آن ، بیشتر شده و مازاد بر ثلث می شود .

به طور کلی ، منظور از وصیت زاید بر ثلث یا وصیت مازاد بر یک سوم ، آن است که مال مورد وصیت ، در زمان فوت متوفی ، بیشتر از یک سوم از کل اموال و دارایی های وی شده باشد . البته ، ذکر این نکته ضروری است که ابتدا باید هزینه کفن و دفن متوفی و نیز بدهی های وی پرداخت شود و سپس ، نوبت به مشخص نمودن میزان ترکه متوفی و تعیین اینکه ثلث یا یک سوم آن چقدر است ، خواهد رسید .

حتما بخوانید: وصیت چیست

آیا وصیت زاید بر ثلث صحیح است

در قسمت قبل ، به توضیح اینکه وصیت زاید بر یک سوم چیست ، پرداختیم . با این وجود ، پرسش مهمی که در این خصوص ممکن است مطرح شود ، آن است که حکم وصیت زاید بر ثلث ترکه چیست و چه آثاری دارد ؟ و به عبارت دیگر ، آیا وصیت زاید بر ثلث ، صحیح است یا خیر ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس ماده 843 قانون مدنی ، وصیت زیادتر از ثلث یا یک سوم ترکه ، نافذ نیست . اما منظور از نافذ نبودن وصیت مازاد بر یک سوم چیست ؟ آیا وصیت مازاد بر یک سوم باطل است یا صحیح و معتبر می باشد ؟

به لحاظ حقوقی ، غیر نافذ بودن وصیت ، به این معنا است که این وصیت ، نه کاملا معتبر است و نه کاملا باطل . بلکه ورثه متوفی ، این اختیار را دارند که وصیت مازاد بر ثلث ترکه را تنفیذ یا قبول نموده و یا آن را رد کنند . در واقع ، به دلیل اینکه وصیت زاید بر ثلث ، از سهم الارث بازماندگان یا ورثه متوفی کم می کند ، آنها این اختیار را دارند که مقدار وصیت زاید بر یک سوم را پذیرفته و به آن عمل کنند ، یا آن را قبول نکرده و به آن عمل نکنند .

البته ، عدم قبول یا رد کردن وصیت مازاد بر یک سوم ، اشکال شرعی ندارد و این ، حق ورثه است که وصیت زاید را بپذیرند یا خیر . اما در هر صورت ، عمل کردن به وصیت نامه متوفی ، تا میزان یک سوم ترکه ، الزامی و واجب است . به عبارت دیگر ، اگر وصیت ، بیشتر از یک سوم شده باشد ، ورثه باید به مقدار یک سوم آن ، عمل کنند ؛ اما ، مازاد آن ، قابل پذیرش یا رد خواهد بود . حتی در صورتی که وصیت شفاهی انجام گرفته باشد ، باز هم عمل کردن به وصیت متوفی ، الزامی است .

اعتبار وصیت نامه شفاهی

آثار وصیت زاید بر ثلث

در قسمت های قبل ، مفهوم وصیت زاید بر یک سوم ، بیان شده و به این سوال نیز پاسخ دادیم که آیا وصیت زاید بر ثلث صحیح است یا خیر . در تکمیل مطالب فوق ، باید به این سوال نیز پرداخت که آثار وصیت زاید بر ثلث چیست ؟ به عبارت دیگر ، در صورتی که متوفی ، بیشتر از یک سوم از ترکه خود را وصیت کرده باشد ، چه آثار حقوقی بر این موضوع ، مترتب خواهد بود ؟

به لحاظ حقوقی ، وصیت زاید بر یک سوم یا وصیت مازاد بر ثلث ، غیر نافذ است و ورثه ، می توانند آن را تنفیذ یا رد نمایند و این ، مهم ترین اثر وصیت مازاد بر ثلث است ؛ به این معنا که ورثه ، این اختیار را دارند که در مورد عمل کردن یا عمل نکردن به مقدار بیشتر از یک سوم وصیت ، انتخاب کنند . ممکن است که همه ورثه ، بخواهند به وصیت متوفی عمل کنند . این امر ، معمولا در حالتی است که مقدار بیشتر از ثلث ، چندان زیاد نبوده و یا اینکه ، وصیت ، به یک امر نیکوکارانه مرتبط باشد . گاهی هم ، تمامی ورثه ، وصیت مازاد را رد کرده و به آن عمل نمی کنند .

اما بر اساس ماده 843 قانون مدنی ، این امکان نیز وجود دارد که برخی از ورثه ، وصیت مازاد بر یک سوم را تنفیذ کرده و برخی دیگر ، آن را رد کنند . در چنین حالتی ، اگر تنها یک یا چند نفر از ورثه ، وصیت مازاد بر ثلث را تنفیذ یا قبول نمایند و دیگران ، آن را رد کرده باشند ، وصیت زاید بر ثلث ، صرفا از سهم خودشان ، قابل اجرا است و نه از سهم الارث دیگران .

به عنوان نمونه ، در صورتی که ترکه متوفی ، 300 میلیون تومان باشد و دو فرزند پسر داشته باشد ، وصیت ، صرفا تا میزان 100 میلیون تومان آن، نافذ است . حال اگر متوفی ، به اندازه 200 میلیون تومان، وصیت کرده باشد ، تا 100 میلیون تومان آن ، کاملا صحیح و معتبر بوده ، حتی اگر وصیت نامه شفاهی باشد ؛ اما 100 میلیون تومان دیگر آن ، زاید بر ثلث می باشد .

در این صورت ، اگر یکی از فرزندان پسر ، وصیت زاید بر یک سوم را تنفیذ کرده و دیگری ، آن را رد کند ، شخصی که وصیت را تنفیذ نموده است ، باید 50 میلیون از سهم الارث خود را برای تنفیذ نمودن وصیت پدر ، اختصاص دهد و 50 میلیون دیگر وصیت مازاد بر ثلث ، قابل اجرا نخواهد بود ، چون فرزند دیگر ، آن را نپذیرفته است .

تا چه میزان از اموال را می توان وصیت کرد

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص وصیت زاید بر ثلث در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون وصیت زاید بر ثلث پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- وصیت زاید بر ثلث چیست ؟

وصیت زاید بر ثلث به این معنا است که میزان مال مورد وصیت در زمان فوت متوفی بیشتر از ثلث یا یک سوم ترکه وی شده باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

2- آثار وصیت مازاد بر ثلث چیست ؟

بر اساس قانون مدنی آثار وصیت مازاد بر ثلث آن است که این نوع وصیت به لحاظ حقوقی غیر نافذ است و ورثه باید تصمیم بگیرند که می خواهند به مقدار بیشتر شده از یک سوم عمل کنند یا خیر که شرح آن در مقاله ذکر شده است .

3- آیا وصیت زاید بر یک سوم صحیح است ؟

در صورتی که ورثه وصیت زاید بر ثلث را تنفیذ یا قبول کنند این وصیت کاملا صحیح و معتبر است و اگر تنها یک یا چند نفر آن را قبول کنند نیز به نسبت سهم خودشان به وصیت عمل می شود که برای اطلاع از آن می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

برای مشاوره وصیت زاید بر ثلث

برای مشاوره وصیت زاید بر ثلث