آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی

عدم حضور در دادگاه حقوقی بدون معرفی وکیل یا ارائه لایحه ، ممکن است آثار حقوقی منفی برای خواهان و خوانده در پی داشته باشد . آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی ، این است که ممکن است دادخواست خواهان رد شده و اگر هم خوانده بدون داشتن عذر موجه ، معرفی وکیل یا ارائه لایحه ، در دادگاه حقوقی حاضر نشود ، ممکن است رای غیابی علیه وی صادر شود .

برای مشاوره عدم حضور در دادگاه حقوقی

برای مشاوره عدم حضور در دادگاه حقوقی

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، عدم حضور طرفین در دادگاه حقوقی ، مانع از رسیدگی و صدور رای نمی باشد . بر این اساس ، حتی اگر در ابلاغیه دادگاه ، حضور طرفین و یا انجام اقداماتی توسط آنها پیش بینی نشده باشد ، طرفین می بایست در دادگاه حاضر شده و از خود دفاع نمایند ، لکن در صورت عدم حضور آنها نیز ، دادگاه می تواند به رسیدگی خود ادامه داده و حکم صادر نماید .

لذا حضور در دادگاه حقوقی توسط خود فرد ، اجباری نیست و طرفین ، می توانند به دادگاه لایحه فرستاده و یا وکیل تعیین کنند ؛ و یا اینکه با استناد به یکی از موارد عذر موجه عدم حضور ، جلسه دادرسی را تجدید نمایند . بنابراین ، آشنایی با آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی ، برای طرفین دعوی ضروری است ؛ چرا که بعضا با عدم حضور ، ممکن است از برخی حقوق قانونی ، محروم شده و فرصت دفاع از خود را از دست بدهند .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا حضور در دادگاه حقوقی اجباری است یا خیر و سپس ، شرایط عدم حضور و عذر موجه عدم حضور در دادگاه های حقوقی را مورد بررسی قرار دهیم . در ادامه نیز ، آثار عدم حضور در دادگاه را بر اساس قانون ، توضیح خواهیم داد .

آیا حضور در دادگاه حقوقی اجباری است

یکی از سوالاتی که ممکن است برای خواهان و یا خوانده دعاوی حقوقی مطرح شود ، این است که آیا حضور در دادگاه حقوقی اجباری است ؟ آیا طرفین می توانند در دادگاه حاضر نشوند ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، هنگامی که یک دادخواست به دادگاه حقوقی ارائه می شود ، وقت رسیدگی تعیین و در قالب یک ابلاغیه ، به طرفین ، اعلام می شود .

ممکن است ضمن ابلاغیه دادگاه ، مکان و زمان حضور ، قید شده که به آن ، احضاریه دادگاه گفته می شود و به موجب آن ، هر کدام از طرفین حسب مورد ، می بایست در دادگاه حاضر شده و اموری از قبیل ارائه اصل اسناد و مدارک تقدیمی ، معرفی شهود و مطلعین و یا ارائه توضیح در خصوص موضوع پرونده را انجام دهند که عدم حضور آنها در دادگاه حقوقی و خودداری از اقدامات یاد شده ، ممکن است آثار حقوقی مهمی ایجاد کند . البته ، عدم توجه به احضاریه شورای حل اختلاف نیز ، همینگونه است .

بنابراین ، اصل بر این است که اگر از دادگاه حقوقی ، برای هر یک از طرفین دعوی اعم از خواهان و خوانده دعوی ، احضاریه یا اخطاریه ای صادر شود ، می بایست در دادگاه حاضر شده و توضیحات خواسته شده را انجام داده و یا تکالیفی از قبیل ارائه اصل اسناد و مدارک تقدیمی را انجام دهند ؛ لذا حضور در دادگاه حقوقی در فرضی که دادگاه آن را مقرر نموده ، امری اجباری و الزامی است ؛ لکن به جای حضور خود فرد ، می توان وکیل گرفته یا لایحه فرستاد که در ادامه ، به توضیح آن می پردازیم .

حتما بخوانید: احضاریه دادگاه

شرایط عدم حضور در دادگاه حقوقی

در قسمت قبل ، توضیح دادیم که در فرض صدور احضاریه و یا اخطاریه دادگاه ، طرفین می بایست در دادگاه حاضر شوند ؛ در غیر این صورت ، آثار عدم حضور در دادگاه که حتی ممکن است تا مرحله ابطال دادخواست خواهان یا صدور حکم غیابی علیه خوانده نیز پیش برود ، ایجاد می شود . لکن در شرایطی هم ، بدون اینکه آثار و پیامدهای مزبور ایجاد شود ، می توان در دادگاه حاضر نشد و این عدم حضور ، پیامد حقوقی منفی برای طرفین ، ایجاد نمی کند . لذا در این قسمت ، قصد داریم شرایط عدم حضور در دادگاه حقوقی را توضیح دهیم .

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، هر یک از طرفین ، می توانند علاوه بر اینکه خودشان در دادگاه حاضر می شوند ، اقدام به تعیین و معرفی وکیل نمایند که وکیل ، به نیابت از ایشان در دادگاه حاضر شده ، پیرامون موضوع توضیح داده و یا اصل اسناد و مدارک ضمیمه شده را تحویل می دهد که در این صورت ، دیگر حضور در دادگاه حقوقی اجباری نیست ؛ زیرا وکیل ، به منزله نماینده و قائم مقام موکل محسوب می شود ؛ مگر در خصوص برخی موارد همچون اتیان سوگند در دادگاه .

همچنین ، در شرایط دیگری نیز ، ممکن است که حضور طرفین در دادگاه حقوقی ، اجباری نباشد و آن هم ، زمانی است که طرفین ، یک لایحه تنظیم و تقدیم دادگاه می کنند . به وسیله این لایحه حقوقی ، طرفین می توانند توضیحات خود را مکتوب نموده و تحویل دادگاه دهند . در این صورت نیز ، ارسال لایحه ، کفایت کرده و نیازی به حضور طرفین در فرایند دادرسی نمی باشد .

در شرایط مذکور ، دادگاه نیز می تواند به استناد دفاعیات وکیل پرونده و اسناد و مدارک ارائه شده توسط وی ، همچنین با توجه به لایحه تقدیمی از سوی خواهان و خوانده دعوی ، رای صادر نماید . لذا حضور طرفین ، نه تنها اجباری و الزامی نیست ، بلکه عدم حضورشان مانع صدور رای در دادگاه نیز نمی شود و اگر هم دادگاه در این شرایط رایی صادر کند ، رای غیابی نبوده ؛ بلکه رای حضوری قلمداد می شود .

علاوه بر اینها ، یکی دیگر از شرایط عدم حضور در دادگاه حقوقی ، این است که هر کدام از طرفین ، دلیل مهمی برای عدم حضور خود داشته باشند . با این توضیح که در قانون آیین دادرسی مدنی ، شرایطی موسوم به عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی پیش بینی شده است که اگر طرفین ، به استناد هر یک از موارد مذکور ، نتوانسته باشند در دادگاه حاضر شوند ، حقوق آنها رعایت شده و آثار عدم حضور در دادگاه و پیامدهای آن ، گریبانگیر آنها نشود که در قسمت بعد ، به توضیح این موارد نیز خواهیم پرداخت .

پیامک احضاریه دادگاه

عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی

همانطور که گفتیم ، یکی از شرایط عدم حضور در دادگاه حقوقی ، این است که طرفین دعوی یا حتی وکیل آنها ، عذر موجهی بابت عدم حضور در دادگاه داشته باشند که در این صورت ، می توانند یک لایحه عدم حضور در دادگاه تنظیم و به دادگاه ارائه نمایند و اگر دادگاه این شرایط را موجه تشخیص داد ، جلسه دادرسی تجدید می شود ؛ وگر نه به رسیدگی خود ادامه خواهد داد .

بر اساس ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی ، مواردی به عنوان عذر موجه عدم حضور وکیل در دادگاه مقرر شده است که البته ، آنها را می توان به خواهان و خوانده دعوی نیز ، تسری داده و گفت که اگر هر یک از طرفین دعوی نیز ، بنا به دلایل ذیل نتوانند در فرایند رسیدگی دادگاه حاضر شوند ، باید جلسه رسیدگی تمدید شود . موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی عبارتند از :

یکی از بستگان نسبی و سببی تا درجه اول از طبقه دوم طرفین و یا وکیل آنها ، فوت کرده باشد ؛

هر یک از طرفین یا وکیل ، به بیماری مبتلا شود که مانع از حرکت بوده و یا حرکت کردن برای آنها دشوار شود ؛

یکی از حوادث قهری مانند سیل و زلزله رخ داده باشد ؛

یا هر رخداد دیگری که خارج از حدود اختیار طرفین بوده ، اتفاق افتاده و منجر به عدم حضور در دادگاه حقوقی شود .

لازم به ذکر است که هر فردی که قصد دارد با استناد به یکی از دلایل مذکور ، از حضور در جلسه دادگاه امتناع نماید ، می بایست نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه را تنظیم و در آن ، قید کند که به چه دلیل نمی تواند در دادگاه حاضر شود . در صورت پذیرش موضوع توسط قاضی ، حضور در دادگاه ، دیگر اجباری نیست که برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید . 

لایحه عدم حضور در دادگاه

آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی

در قسمت های قبل ، توضیح دادیم که حضور طرفین در دادگاه حقوقی ، الزامی است ؛ هرچند که طرفین می توانند به جای خود وکیل فرستاده یا لایحه کتبی تقدیم کنند . همچنین ، در صورت وجود شرایط عذر موجه ، می توان از حضور در دادگاه خودداری نمود که در این حالات ، عدم حضور خواهان ، خوانده و یا وکیل ، بدون اشکال است . به این معنا که دادگاه حقوقی ، به رسیدگی ادامه داده و یا نهایتا جلسه رسیدگی تجدید می شود .

اما در صورتی که طرفین ، وکیل نداشته و لایحه ای هم به دادگاه تقدیم نکرده باشند و عذر موجهی نیز برای عدم حضور خود نداشته باشند ، ممکن است از عدم حضور آنها در دادگاه ، آثار حقوقی مهمی ایجاد شود که این آثار ، معمولا منفی بوده و حقوق اصحاب دعوی را تحت الشعاع قرار می دهند . به همین مناسبت ، در این قسمت قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی چیست ؟

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، اگر خواهان ، نخواهد یا نتواند در جلسه دادگاه حاضر شود ، باید اصل اسناد و مدارک ضمیمه شده به دادخواست را توسط وکیل خود به دادگاه ارائه نماید ؛ وگرنه ، تحت شرایطی از قبیل اینکه مدرک مورد استناد ، سند عادی بوده ، مورد انکار و تردید قرار گرفته و دادخواست هم مستند به دلیل دیگری نباشد ، دادگاه دادخواست وی را ابطال می کند و پس از صدور قرار ابطال دادخواست ، خواهان مجددا باید دوباره طرح دعوی کند .

در صورتی هم که دادگاه نیاز به اخذ توضیح خواهان داشته و خواهان ، بدون داشتن دلیل موجهی در جلسه دادرسی حاضر نشود و دادگاه هم ، بدون توضیح خوانده نتواند رای صادر نماید ، دادخواست خواهان ابطال می شود ؛ فلذا یکی از مهم ترین آثار عدم حضور خواهان در دادگاه حقوقی ، این است که ممکن است دادخواست وی ابطال شود .

از سوی دیگر ، خوانده نیز ، می تواند برای ارائه دفاعیات خود وکیل گرفته یا لایحه قضایی تنظیم کند . در غیر این صورت ، آثار عدم حضور خوانده در دادگاه حقوقی ، این است که اگر قصد دارد با استناد به مدارکی از خود دفاع نماید ، باید اصل و رونوشت آنها را در جلسه اول دادرسی به دادگاه بدهد . پس در صورت عدم حضور در دادگاه و عدم معرفی وکیل یا عدم استناد به عذر موجه ، ممکن است که دیگر نتواند به این تکلیف عمل کرده و دادگاه ، بدون توجه به دفاعیات وی ، رای صادر کند و اسناد ارائه شده را جزء دلایل خوانده ، به شمار نیاورد .

همچنین ، عدم حضور خوانده در اولین جلسه دادرسی دادگاه حقوقی ، ممکن است برخی از حقوق وی از جمله طرح دعوای تقابل یا استناد به ایرادات را از وی سلب کرده و در نهایت ، چون عدم حضور خوانده ، مانع صدور رای نیست ، ممکن است تحت شرایط خاصی ، دادگاه بدون توجه به دفاعیات خوانده ، رای غیابی صادر کند که به ضرر وی باشد .

دلایل موجه عدم حضور شاکی در جلسه دادرسی

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عدم حضور در دادگاه حقوقی در کانال تلگرام حقوق آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی کارشناس رسمی دادگستری نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی کارشناس رسمی دادگستری به سوالات شما عزیزان پیرامون عدم حضور در دادگاه حقوقی پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- آیا حضور در دادگاه حقوقی الزامی و اجباری است ؟

حضور در دادگاه حقوقی یا معرفی وکیل و فرستادن لایحه حقوق طرفین دعوی را به نحو بهتری تامین می کند هرچند عدم حضور یکی از طرفین مانع صدور رای در دادگاه نیست که شرح این مطلب در متن مقاله ذکر شده است .

2- آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی چیست ؟

در صورت عدم حضور خواهان ممکن است تحت شرایطی دادخواست وی رد شود و عدم حضور خوانده نیز ممکن است منجر به صدور رای غیابی علیه وی گردد که برای آشنایی با این موضوع می توانید مقاله را مطالعه نمایید .

3- عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی چیست ؟

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی فوت یکی از بستگان درجه نزدیک یا بروز بیماری مانع از حرکت در کنار حوادث قهریه و رخدادهای خارج از اختیار طرفین عذر موجه عدم حضور در دادگاه تلقی می شود که جزئیات آن در متن ذکر شده است .

برای مشاوره عدم حضور در دادگاه حقوقی

برای مشاوره عدم حضور در دادگاه حقوقی