اظهار نظر کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی در خصوص تصادمات دریایی
منظور از تصادم دریایی برخورد کشتی‌ها با سایر کشتی‌ها و یا برخورد با قایق‌های کمک و یا اسکله‌ها و ناوبر‌ها و غیره. مسئله تصادم کشتی‌ها در حقوق بین الملل نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. تصادم کشتی مسائل حقوقی و فنی بسیار زیادی را ایجاد می‌کند و مانند تصادف در وسایل نقلیه زمینی ابتدائا یک بحث فنی دارد و پس از آن مباحث حقوقی و مسئولیت‌ها سر باز می‌کنند. و ناگفته پیداست که بررسی مسائل حقوقی در آن مرتبط با ارائه گزارشات فنی کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی در خصوص تصادم است.
ابتدا لازم است تا برای ورود به بحث فنی یک مقدمه حقوقی جهت اهمیت بحث تشخیص فنی ذکر کنیم. مسئولیت بروز تصادم دریایی با هر یک از وسایل مذکور بر عهده مقصر حادثه است. برای مثال اگر یک کشتی به دلایلی از مسیر خود خارج شده و به کشتی دیگری برخورد کند مسئولیت جبران تمام خسارت بر عهده شرکت کشتیرانی اول خواهد بود. اما در صورتی که هر کشتی سهم مشترکی در تصادم دریایی داشته باشند قاعدتا جبران خسارت‌ها نیز بر عهده هر دو طرف است. برای مثال در صورت تصادم یک کشتی با یک ناو و مسئولیت برابر هر دو کشتی و از بین رفتن کشتی و خدمه و عدم آسیب با ناو و حتی آسیب به آن کل هزینه خسارات مجموعا باید توسط عاملین کشتی و ناو مشترکا پرداخت شود.
بنابراین با این مقدمه مشخص شد که ضرورت دارد تا کارشناس دادگستری وسائل نقلیه دریایی در خصوص شیوه بروز تصادم اظهار نظر کند. جالب است بدانید در اسکله‌ها و بندرگاه‌ها گاها تعداد زیادی تصادم بروز می‌کند. برخورد قایق‌ها و کشتی‌ها با یکدیگر که معمولا خسارات وسیعی نیز ایجاد می‌کند و آسیب زیادی به محیط اطراف اسکله و سایر وسایل نقلیه موجود در آن محدوده وارد می‌کند.
بر خلاف آن چه تصور می‌شود پهنه بیکران دریا‌ها هم مانند جاده‌ها و خطوط زمینی دارای مختصاتی هستند و نوع حرکت وسایل حمل و نقل دریایی نیز بر اساس قواعد مشخصی صورت می‌گیرد. بنابراین کارشناسان ما در این حوزه با بررسی این اصول و شیوه حرکت کشتی‌ها و قایق‌ها و محدوده‌های آبی که معمولا اصول کلی آن از آیین نامه‌ها و قوانین داخلی و بین المللی می‌آید و تطابق آن نیز با توجه به نقشه‌ها و دستگاه‌های ثبت مسیر حرکت و مختصات ناو و کشتی تعیین می گردد اقدام به اظهار نظر می‌نمایند.
به همین دلیل محدودیت‌هایی برای سفر در دریا در نظر گرفته شده است به صورت مشخص می‌توان به کانال دسترسی که همان مسیر عبور مشخص شده کشتی‌ها و قایق‌هاست، پلاک شناور، مدارک دریانوردی که به منزله گواهینامه دریانوردی است، دفترچه تردد انتظامی، گواهینامه فنی، گواهینامه ثبت و مجوز‌های مختلف جهت انجام امور مشخص در دریا و حتی مباحثی در خصوص رنگ شناور‌ها و شناسایی علائم دریایی و غیره اشاره کرد.
بنابراین کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی در صورت بروز تصادم ابتدا این موارد را به عنوان اطلاعات اولیه مورد بررسی قرار می‌دهد تا در صورت بروز امکان در مورد آن اظهار نظر نماید. در غیر صورت باید مختصات مربوط به حرکت و همچنین اخطار‌ها و سطح کنترل و توانایی فرماندهی کشتی را به عنوان سایر عوامل تاثیر گذار در تصادم دریایی مورد بررسی قرار داد.
معمولا بیمه‌ها نقش مهمی در جبران خسارات تصادمات دریایی دارند به همین دلیل نیز در مواقع بروز تصادم بلافاصله کارشناسان شرکت بیمه کننده در محل حاضر می‌شوند تا در خصوص بروز حادثه اطلاعات لازم را جمع آوری و گزارش تهیه کنند. علاوه بر این موضوع مسائلی نیز در خصوص مسئولیت کنترل کشتی و حتی شرکت‌های کشتیرانی در قبال حادثه وجود دارد که تنها با گزارش کارشناس وسائط نقلیه دریایی وضعیت آن مشخص خواهد شد.
